تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
سەهم و نەصیب
بەش و چارەنووس.

سەهم و نەصیبی ئەصلییە، بەحثی گیاە و گڵ نییە
تووتنە خەرجی سووتنە، موودنە ماچی لەب دەکا
سەرچاوە: نالی
نەشر
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
بێبەرگ و نەوا
ڕووت و لات و بێناز.

یا ڕەئسی یەتیمێکی کە بێ بەرگ و نەوا بێ
غەڵطان و سەراسیمە: نە داکێک و نە بابێ
سەرچاوە: نالی
تەفرەقە نەظەر
ئەوەی هێزی بینینی پەرێشانە و سەرنجی چاوی بەم لا و بەولادا ئەڕوا و یەکی بە دوان دێنە پێش چاو. عاریف

ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر تەقوییەتی سەبەب دەکا
عاریفی وەحدەت ئاشنا لەم قسەیە ئەدەب دەکا
سەرچاوە: نالی
سپی نەذیر
تۆقێنەری سپیی. جاران خێڵە عەرەب کە دوژمن بهاتایاتە سەریان یەکێکیان بەرگێکی ئاودامانی سپیی ئەکردەبەر و ئەچوە سەر بەرزاییەک هاواری ئەکرد کە فریایان کەون. سپیی نەذیر، یاخود (النذیر العریان) بەوە ئەڵێن.

سپی نەذیرە هەموو موو لە سیڕڕی (وَجهُ) لەسەر
مونەووەرە، لە طەرەف نوورەوە بووە بە نەذیر
سەرچاوە: نالی
عارەق نەڕێژ
سەرچاوە: نالی
قەمچی نەچێژ
سەرچاوە: نالی
لەف و نەشر
لە پێشەکییەکەدا لە باسی زاراوە بەدیعییە بەکارهێنراوەکانی ئەم دیوانەدا، بەدرێژیی لەسەرمان نووسیوە.

زولفەینی بە خەم مار و بە حەڵقەن وەکو عە قرەب
شیعری لەف و نەشرن، چ موشەووەش، چ مورەتتەب
سەرچاوە: نالی
ماهی نەو
مانگی نوێ.

لە دووریی تۆیە ئەی خورشیدی پڕتەو بەخشی شەوگەردان
کە « نالیی » وا لە حاڵاتی میحاقی ماهی نەودایە..
سەرچاوە: نالی
موشکین نەفەس
ئەوەی هەناسەی بۆنی موشک بدا.

شەو هات و ئەمن مەستی خەیاڵاتی کەسێکم
مەشغووڵی نەفەس گرتنی موشکین نەفەسێکم
سەرچاوە: نالی
نیوە نەفەس
نیوە گیان.

باوەڕ مەکە ڕۆح سەختی غەمی فیرقەتی تۆ بم
بۆ هاتنی تۆ با قییە نیوە نەفەسێکم
سەرچاوە: نالی
نەباتات
گژوگیا،

نەباتاتی زەویی وەک مونزەویی هاتوونه دەر، یەعنیی
هەموو سەرخۆش و مەست و ڕۆژپەرەست و عاشقی ڕووتن
سەرچاوە: نالی
نەبیی
سەرچاوە: نالی
نەثر
بڵاو.

شەبنم کە نەظم و نەثرە لە ئەوراقی غونچەدا
گۆیا بووە بە زار و زوبان و ددان و پووک:
سەرچاوە: نالی
نەججاشیی
نازناوی پادشاهانی ئەوسای حەبەشە بووە.

صەد حەیفی لە بۆ کەعبەیی حوسنت کە بەسەریا
نەججاشیی خەط هاتووە نێزیکە خورووجی
سەرچاوە: نالی
نەجد
وڵاتی نەجد کە مەجنوونی لەیلا سەرگەردان بووبوو بە شاخەکانیا هەڵئەگەڕا.

لە کۆهی (نەجد) ە ئێستاکە وەکیلی (قەیس) ی ماڵ وێران
منم (مەجنوون) و زنجیرم گرێی گێسوویی (لەیلا) یە
سەرچاوە: نالی
نەجم
گیای کورتی بێ لاسک،

نەجم و شەجەر و نەرگس و ئەنواری شگۆفە
جیلوەی چەمەنن، یەعنی زەمین بوو بە سەماوات
سەرچاوە: نالی
نەجم
ئەستێرە.

سماقی ئەحمەرە، یا قووتی ڕۆح و ئاگری نەفسە؟!
حەصاتی ئەبیەضە، یا شوهب و نەجمی ڕەجمی شەیطانە؟!
سەرچاوە: نالی
نەحر
لای سەرووی سنگ. سەربڕین. حەیوانی سەربڕاوی ڕۆژی جەژنی قوربان.

ڕوومەتت شەمعی شەوی قەدرە، دڵم پەروانەیە
نەحری میینای ڕۆژی عیدە، ڕۆحەکەم قوربانییە