تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
جەوابی نادەم
ڕێی لێ ناگرم. دڵی ناشکێنم. یاخود وەڵامی نادەمەوە، چیی ئەکا با بۆ خۆی بیکا.

دڵ دەڵێ سەیری چەمەن خۆشە، جەوابی نادەم
موددەتێکە لە قەفەسدایە، عەذابی نادەم
سەرچاوە: نالی
نائیب
جێنشین.

حەوزی پڕی کە نائیبی دیدەی منە لەوێ،
لێڵاوی دانەهاتووە وەک سەیلی (شیوەسوور) ؟
سەرچاوە: نالی
نائیم
نووستوو.

شەو نائیم و قائیم، عەلەمی بابی ڕەضا بێ
بێ دیدە هەڵستێ بە مەثەل عەینی عەصا بێ
سەرچاوە: نالی
نائیی
دوور.

سۆزشێکی نەفەس و شۆڕشی نائیی نایێ
هەریەکە نەوعە غینایێکە، بە مەعنایێکە
سەرچاوە: نالی
ناب
بێگەرد و خاوێن. صیفەتی شەرابە.

حەریقی ضیقی زیندانم، نەسیمی صوبحدەم با بی!
ئەگەر ڕۆحی منت باقیی دەوێ، ساقی! مەیی نابێ!
سەرچاوە: نالی
نابەکام
مناڵێ بەر له پڕکردنەوەی نۆ مانگ و نۆ ڕۆژەکه ی لەدایک بووبێ.

حوجرەکە ئاوس بو، وەعدەی بەهارێ بوو بزێ
وەضعی حەملی کەوتە پایز نابەکام و ناتەواو
سەرچاوە: نالی
ناتوێ
ناتەوێ.

گوتم: قوربانی تۆ من بم، گوتی: قوربانی تۆ سەگ بێ
گوتم: شیشەی دڵم ناتۆی؟ گوتی: بۆ چییە؟ مەکسوورە *
سەرچاوە: نالی
ناجی
حوشتری تیژڕەو کە سواربووەکەی بە سەلامەت ی ی ئەگەیەنێتە جێ.

تەنی حاجی لەسەر چوارچێوەیی ناجیی دەڵێی نەعشە
لوعابی خۆر لەسەر ئیحرامی وەک کافووری ئەکفانە
سەرچاوە: نالی
نادان
نەزان و نەفام.

کەس بە ئەلفاظم نەڵێ خۆ کوردییە خۆ کردییە
هەر کەسێ نادان نەبێ خۆی طالیبی مەعنا دەکا
سەرچاوە: نالی
نادیدە
نەبینراو، نەکراو.

وەک طوڕڕەیی پێچیدەیی تۆ ساغ و شکستەم
وەک نەرگسی نادیدەیی تۆ خۆش و نەخۆشم
سەرچاوە: نالی
نار
ئاگر. هەنار.

سوروشکم ئاب و دانەی نارە، کێ دێ:
بە گەرمیی داوەرێ بەم طەرزه تەرزە؟!
سەرچاوە: نالی
ناروەر
ئەو ئافرەتەی مەمکەکانی وەک هەناریان لێ هاتبێ [ لە لاپەڕی ٤١٢ و ٤١٣یشدا وشە و مەعنای وشەی (نارەوەر) بەپێێ ئێرە ڕاست بکەنەوە. ،

وەک گوڵی ئاتەشیی، خەمڵیوە بە بەرگی چەمەنیی
قامەتی نارەبەرە، ناروەرە، نارەوەنە
سەرچاوە: نالی
نارەبەر
ئەوەی بەرەکەی هەنار بێ.

وەک گوڵی ئاتەشیی، خەمڵیوە بە بەرگی چەمەنیی
قامەتی نارەبەرە، ناروەرە، نارەوەنە
سەرچاوە: نالی
نارەوەن
درەختێکی بەرز و گەورەی لق و پۆپ چڕی گەلا وردە، لە حەوشی زۆر لە تەکیە و خانەقاکانا هەیە بۆ سێبەر، بەری نییە.

دەسبەندیانە دێن و دەچن سەرو و نارەوەن،
یا حەڵقەیانە صۆفییی ملخوار و مەندەبوور؟
سەرچاوە: نالی
نارەوەن
لە کوردیدا درەختێکی ساق ئەستوورە، لە بەرزیی و نزمیدا مام ناوەندییە، لق و پۆپ و گەڵای زۆری لێ ئەبێتەوە، هیچ جۆرە بەرێکی نییە. بەم مەعنایە بۆ ئەم شوێنە دەست نادا. لە فارسیدا بە مەعنای داری هەناریش هاتووە. ئەم مەعنایە بۆ ئێرە ئەگونجێ. دووریش نییە وشەکە بەهەڵە نووسرابێتەوە و (نارەبەن) بێ کەواتە درەختی هەنار.

قامه تی سەروی، ئەگەر بێبەرە بۆ چ نارەوەنه؟!
تۆ بێ زوڵفی ئەگەر دووکەڵه، بۆچ ناری بەرە! ؟
سەرچاوە: نالی
نارەوەن
درەختێکی دار سەخت و، گەڵا ددانەدارە، بەر لە پشکووتنی گەڵای، گوڵەکانی ئەوەرێن.

وەک گوڵی ئاتەشیی، خەمڵیوە بە بەرگی چەمەنیی
قامەتی نارەبەرە، ناروەرە، نارەوەنە
سەرچاوە: نالی
ناس
سەرچاوە: نالی
ناسوفتە
نەسمراو.

موو سونبولی ئاشوفتە، دوڕ دانەیی ناسوفتە
دەم غونچەیی نەشگوفتە تێفکرە کوڕە یا کچ!
سەرچاوە: نالی
ناسیخ
هەڵوەشێنەرەوە. ئەو ئایەتەی قورئان کە حوکمی ئایەتێکی تر لەناوا هەڵگرێ.

برۆت باڵی هوما سایەی سەری سوڵطانی حوسنت بوو
خەطت هات و وتی: من ناسیخی طوغرایی خونکارم