تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بان گردێن
«نت.»، «سیم.» تم: باگردان.
بانتلێن
[[١-بان/١+تێلێن «تلاندنه‌وه» ] ]
نت.» تم: باگردان.
باوباوێن
[[ ٣- باو/٢ +٣-باو/٢+ئین]]
«نت» «مک»، یارییه، گەوره دەگەڵ منداڵی ساوا دەیکا، تێبــ.- لەم یارییەدا گەوره دەم و چاوی خۆی له پشت شتێک دەشارێتەوه تا منداڵهکە نەیبینێ، پاشان لەلایەکەوه سەری خۆی دەردەخا و بانگی منداڵەکە دەکا و د ەڵێ: باو! کاتێ منداڵە سەری وەرد چەرخێنێ تا بزانێ دەنگەکه له کوێوه دێت، کابرای گەوره لە لایەکی ترەوە سەری دەردێنێ و بانگی دەکا «باو!»، ئەم کاره چەند جارێ دووپات د ەکاتەوە و منداڵەکهی پێ د ەخافڵێنێ.
باگردێن
[[با (بان) +گردێن (گەردان)]]
(نت.) (مک.) تم:باگردان.
باڵا نوێن
[[باڵا+ نوێن(نواندن)]]
(نت.) تم: ئاوێنە (ئاوێنەی باڵانوێن).
بلوێر بەزێن
[[2-بلوێر_به‌زێن «به‌زاندن» ]]
«ست.»، «مک.» 1- حاڵی منداڵێکی که له بێشکەدا زۆر دەجووڵێتەوە و خۆی له «بلوێر» ڕزگار دەکاو «میز» هەکەی د ەکاته بن خۆی. 2- پیاوی چەقاوسوو. ئادەمیزادی پەت پسێن و بێ چاو و ڕوو. *«سن.» بلەربەزێن.
بن ڕدێن
«نت.»، «مک.» ئەو شوێنەی دەکەوێته ژێر چەنەی پیاوان، ئەوەند ی مووی لێ دەردێ.
بن ڕدێن هەڵدانەوه
«مست. مت.» تاشینی مووی ئەو شوێنە تا حاستی چەناگه.
بووک بووکێن
[[ بووك/1+بووك/1+ئێن]]
نت.» یاریێکی کوردەوارییه، کچۆڵە دەیکەن، یەکێکیان دەبێته بووک و یەکێکیشیان زاوا و لاسای گەوارن دەکەنەوه.
بڕوێشێن
[[بڕوێش + ئێن]]
«نت.»، «سن.» چێشتی شلەی بڕوێش.* «مک.» شلە بڕوێش. تێبــ.- لەبەرگی یەکەمدا هەرچەنده بۆ دوو پاشبەندی «ئێن.» و «ئێنه» وتراوە کە لە «ناو» و «سفەت» ناوێکی تازه پێکدێنن، بەڵام لەبیرچووه ئیشەکه تۆزێ زیاتر وردکەینەوه و بڵەین کە ناوی گەلێ چێشتی شلەی کوردەواری بەمانه دروست دەبێ: نیسکێن، نیسکێنه، ماشێن، ماشێنه، ترخێنه.
بژوێن
[[؟]]
«ست.»، «مک.» 1- گیای زەمەند و چڕ.2- لەوەڕگەیێکی گیای زۆر بێ.:: لەوەڕەکەی بژوێنه.* «بک.» بژوون. «تم:ژابا-51». هس.: «با.» بژوون = خاوێن، پاک، هس.: «مک.» دژوێن+ چڵکن، پیس.
بە ندەخوێن
[[ 5- به‌ند + ده‌خوێن] ]
«نت.» «سیم.» هەر هەودا و بەنێکی دە پزووی دەرپێ، پانتۆڵ، ڕانک و پێچامه هەڵبکێشرێ بۆ ئەوەی لە ناوقەدی ئینسان توندی کا. «مکبک.، زا.» دۆخین «مەنگووڕایەتی» دیخوون.
بەرچێن
[[1-به‌ر/3+چین «چاندن» ]]
«نت.» تم: بەربووه /1.
بەستێن
[[3- به‌ست + ئێن]]
«نت.، مک.» تیزماڵکه زەوێکی به خیز و چەوه، له هێندێ فەسڵی ساڵا ئاوی چەم ون ڕووبارانی لێ دەکشێتەوه * «کک.» شاتی. هس.:: بەست. بەستۆرە.:: چوار بێستانێکی له بەستێنی چۆمی کردوه زۆر خۆشه.
بەڵێن
[[ به‌ڵێ + ئین] ]
«نت.» گفت و پەیمان و د ەستەبەری بۆ جێبەجێ کردنی فەرمانێک:: بەڵێن بێ هەتا هەم نایدوێنم * بەڵێنی.