تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بە ندەیی
[[2- به‌ند/2 +2- ئی]]
«حمس.» عەبدایەتی.. خوڵامەتی. نۆکەری.* بەندە یەتی. بەند ەیێتی.
بەئاشکرایی
«بنتـ.» تمـ: بە ئاشکرا «ئاشکرا».
بەتاڵایی
[[ كو.عا]]
«نت.» تم: بۆشایی /2و3.
بەدخوویی
حمس.» 1- ئەنجامی کاری کەسێکی بەدخوو، ڕەوشت خراپی. 2- «مج.» فیز، تڕزلی.
بەدڕایی
حمس.» به ڕێگە ی خراپه ڕۆیشتن، خاوەنی بیر و ڕای «له هەر بابەتێکەوه» چەوت بوون.
بەدگۆیی
حمس.» ئەو کارەی که ئادەمیزادی بە د بێژ دەیکا.
بەدگۆیی کردن
مست. مت.» به خراپه باسی کەسێ یا کەسانێ یا شتێ کردن. زمان بە چاکه نەگە ڕان.* «جن.» بەدگۆیی کرده.
بەرایی
[[1-به‌ر/2ئایی/2]]
«نت.» سەرەتای کۆمەڵە خەڵکێ، چەند کەسێک که بۆ هەر مەبەستێک بێ وەپێش کۆمەڵه خەڵکێک دەکەون و هێندێک دوور له پێشیانەوه دەڕۆن.:: بەرایی لەشکر گەییشته شار، بەرایی سوارەکان له دێ دەرچوون «عا.» طلیعةو مقدمة الجیش. «مک.» پێشایی.
بەرایی دان
«مست. لا.» ماوه، مەجال. فتوا بۆ کارێک ئامادهەوون بۆ جێ به جێ کردنی مەسەلەیەک.:: چاو بەراییی نادا بچێتە ماڵیان،. چۆن دڵت بەرایی دەدا قسەی وا بڵێی.
بەردایی
[[ به‌رد /1+ئایی/2]]
«ست.»، «مک.» تم: بەردە ڵان/2
بەرزایی
[[به‌رز+ئایی/1]]
«نت.تم: بڵیندایی.
بەرچایی
«نت.» تم: بەرچا.
بەرگایی
[[1-به‌ر/2+گا+٣-ئی]]
«نت.» کەسێکه که بۆ ڕاهێنان و فێرەجووت و گێرەکردنی گاجووتێ کە تازه «نیر» ی خرابێتەوه سەر ملی، له پێش جووت دەڕوا.
بەرینایی
[[ 1_ به‌رین +ئایی/1]]
«حمس.»، «مک»، نێوانی ئەو سەرە و سەری شتێکی پان، نێوانی دوو «حەد» ی که پانی شتێکیان لێ دەبڕێتەوه. «له درێژایی دەردێنێ دەبەرینایی دەکاتەوه» «فۆلکلۆر». تێبــ.ینی: له موکریان ئەم مەتەڵه بەم جوورەیه و له هێندێ مەڵبەندی دیکەی کوردستان له بات وشەی «بەرینایی» پانایی گوتراوه. *پانایی.
بەرەڵلایی
«حمس.» 1ـ ئەوەی له ئینسانێکی بێ بەند و بار ڕوودەدا، کاری یەکێکی بەرەڵڵا. 2ـ چلۆنایەتی ناڕێک و پێک لەناو کۆمەڵدا که کەس گوێی ناداتێ هیچ و هیچ داب و دەستوور و قانوونێ تێیدا فەرمانڕەوا نەبێ. «عا.» فوضی.:: نازانین ئەو بەرەڵڵاییە تا کە نگێ درێژ دەبێتەوه.
بەزەیی
[[ به زه + 2- ـ ئی ]، ]
«نت.» هەستی دڵسۆزی بەرامبەر گیروگرفت و ئێش و ئازاری خەڵک. تێبــ.ینی: وشەی «بەزه» له «بەچەک، به زەک» ی پەهلەوی ڕا هاتووه که لەو زەمانەدا به مانای تاوان و گووناه بووه و ئێستا مانای ڕوحم و شەفەقەت» ی وەرگرتووه.
بەزەیی پێداهاتنەوه
«مست. لا.» هەست به هاوردەردی کردن،ناڕەحەت بوون بە ئێش و ئازار و گرفتاری کەسێک. کافر بەزەیی پێدا دێتەوە. * زگ پێ سووتان.
بەنایی
[[ عا، كو]]
«حمس»، «سیم.، سن.» کار و پیشەێ کەسێکی خانوو،دیوار و... دروست دەکات.
١- ئێرەیی
(نمس.)،(مک.) حەسوودی، بەغیلی. هەموویان ئێرەیی بە وەتمان دەبەن.
٢- ئێرەیی
[[ئێرە +ئی]]
(ست.) خەڵکی شار یا ئاوایی یا هەر شوێنێکی کە پیاو لە وەختی قسە کردندا لەوێ بێ، خەڵکی (ئێرە). لەوە ناچێ ئەو کوڕە ئێرەیی بێ، بزانن خەڵکی کوێیە.