تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەددیمەن
ست.» تم: بەدچاره.
ئۆیمە
[[تو.]]
«نا.» «مکـ.» کراسێکی ژنانەیە، دەگاتە خوار ئەژنۆ لە قوماشەکی ئەستوور «زیاتر مەخمەر» دروست دەکرا و ناوقەدەکەی بە پزمە تەنگ دەکرایەوە.: ئۆیمە و گێیمەی دەبەردا بوو.
ئیحتیمال
[[=عا.: احتمال]]
(نمس.) ڕێ تێچوون. ئیحتیمالی هەیە ئەوساڵ زستانی سارد بێ، ئیحتیمالە هەر ئاگاشی لێ نەبێ، بە هەموو ئەو ئیحتیمالانەشەوە هێشتا کردنی باشترە لە نەکردنی.
ئیحتیمال دان
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) بۆ جێ بەجێ بوون (یا نەبوون)، ڕوودان (یا نەدان)ی مەسەلەیەک، کارێک و... لە نێوان گومان و یەقین دا بوون. لەم بابەتەوە هیچ ئیحتیمالێک مەدە، ئیحتیمال نادەم لە توانایان دابێ.
ئیعتیماد
[[=عا.: ئیعتیماد]]
(نمس.) پشت پێ بەستن، ئەمین بوون، دڵنیایی. زۆری ئیعتیماد لە سەر دەکرد. نازانم چۆن ئیعتیمادی پێ دەکەی، ئیعتیمادێکی زۆری پێ هەبوو. جێگای ئیعتیمادە.
ئیمام
[[=عا.: ئیمام]]
(نا.) ١- پێشەوا و ڕابەری دینی. بە مەزەبی ئیمامی حەنەفی مارەی کەن. ٢- ئەو کەسەی پێش نوێژی، نوێژی جەماعەت دەکا. ئیمامی مزگەوتی هەباساغای. ٣- هەر بەکر. ئیمامی عومبەر، ئیمامی جەحفەری (شیعە) کە یەکەمیان (ئیمامی عەلی) و ئاخریان (مەهدی)یە. ب) هەریەک لەو چوار کەسەی کە پاش پێغەمبەر (ن.خ.) خەلیفەیی ئیسلامیان کرد. ئیمامی ئەبووبەکر. ئیمامی عومبەر ئیمامی عوسمان. ئیمامی عەلی. ٤- تم: ئیمامە.
ئیمامە
[[عا.: ئیمام + کو: ئە]]
(نت.) دەنکە مووروێکی درێژۆکەیە بە سەری تەزبیحەوە دەکرێ. * ئیمام.
ئیمامەت
[[عا.: ئیمامر]]
(نمس.) تم: ئیمامەتی.
ئیمامەتی
[[عا.: ئیمام+ کو: ئەتی]]
(نمس.) ١- پێشەوایی و ڕابەری کاروباری دینی موسوڵمانان. قوربان ئەو ڕەمەزانە تەشریف بێنە ئیمامەتییەکمان بۆ بکە. ٢- یەکێکە لە ئەرکانی ئیمان لە ئایینی شیعەدا *ئیمامەت.
ئیمان
[[=عا.: ئیمان]]
(نا.) تم: ئیمان. تێبــ.- ئەم وشەیە کە دەگەڵ بڵاو بوونەوەی ئیسلامەتی لە کوردستانا هاتۆتە ناو زمانی کوردی هەندێ جار دەنگ بزوێنەکەی (ی) هەروەک عەرەبییەکەی درێژە و هەندێ جارانیش ( بە تایبەتی لە تەرکیبدا) کورت دەبێتەوە و دەبێتە (ژیر=کەسرە)، بۆیە وەک وشەیەکی تەنیا (ی)ەکەی بە درێژ (ی) داندراوە و لە شوێنی خۆی نووسراوە.
ئیمان
[[=عا.: ئیمان]]
(نا.) باوەڕ، بڕوا (دینی و کۆمەڵایەتی) ((...زوڵمی دنیای داگرتووە خوا ڕەحم بە ئیمانەکەمان بکا. (قزڵجی:پێکەنین-٦٦). ((فەرمووی نیشانەی تێکچوونی جیهان)) ((بێ باوەڕییە و زەعیفی ئیمان)) (پیرەمێرد-٢٥٦). خوا ئیمانت داتێ، ئیمانت سڵامەت بێ، ئیمانت لێ نەستێنێ، ئیمانم بە خەباتی میللەتی ککورد بەقەوەتە.
ئیمان هێنان
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- پەیدا کردنی باوەڕی بە ڕێ و شوێنی دینی یا بیروباوەڕێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی (بەگشتی). ٢- موسوڵمان بوونی یەکێکی غەیرە موسوڵمان (بەتایبەتی).
ئیماندار
[[ئیمان + دار]، [عا. کو.]]
(سفا.) تم: ئیماندار.
ئیماندار
[[عا. کو.]]
(سفا.) کەسێکی باوەڕی بە دینی ئیسلام هەبێ. خوا عافووی کا ئیشاڵڵا لە ڕێزی ئیماندارانە و دەچێتە بەحەشتێ. ٢- کەسێکی باوەڕی (بە هەرچییەکی بێ) بەهێز بێ.
ئیمتیحان
[[=عا.: ئیمتیحان]]
ئیمتیحان دان
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- لێبوونەوەی قوتابیان لە وەڵام دانەوەی هەموو ئەو پرسیارانەی بە نیازی تاقی کردنەوەی ڕادەی فێربوون و تێگەیشتنی دەرسەکانیان لێیان دەکرێ. ٢- تم: ئیمتیحان ( لە ئیمتیحان دەرچوون) ئیمتیحانی خۆی داوە پێویست بەم قسانە ناکا.
ئیمتیحان کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.) ١- پرسیار کردن لە قوتابیان، ساڵێ چەند جارێک بە نیازی ئەوەی بزانن ئەوەی خوێندوویانە بە چاکی فێری بوون یان نا. ٢- تاقی کردنەوەی کەسێک بۆ هەر نیازێک و بە هەر شێوەیەک بێ.
ئیمتییاز
[[=عا.: ئیمتییاز]]
(نمس.) ١- جیاوازی نێوان دوو کەس یا دوو شت (بە لای چاکەدا بۆ یەکێکیان)، بە سەردا هەبوون. ئیمتیازی چی بەسەر خدردا هەیە. ئەو ئیمتیازە چییە بۆ شێرکۆ؟. ٢- ئیجازەیەکی دەوڵەت بۆ دامەزراندنی کارگە، دەرهێنانی مەعدەن، بڵاو کردنەوەی ڕۆژنامە و گۆڤار و... دەیدا بە کەسێ یا کەسانێ.
ئیمجار
[[ئیم + جا (جار)]]
(بنت.) تم: ئەوجا.
ئیمزا
[[=عا.: ئیمزا]]
(نا.) نیشانەیەکە لە کۆتایی نامە و...دا دەندرێ، نووسینی ناوی نووسەری نامەیە بە شێوەیەکی تایبەتی لە پای کاغەزان بۆ ئەوەی بزانن کێ نووسیویە.