تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
شیرینی نوێ
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 10
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاو هەڵێنجان
[[ئاو+هەڵ «پێبفـ.» +هێنجان «فعـ.» ]]
«مستـ. متـ.» ۱-
بە
دۆڵچە
ئاو
لە
کارێز
و
چاڵاو
هەڵکێشان:
چاڵاو
کە
مشکی
تێکەوت
دەبێ
حەوت
ستڵ
ئاوی
لێ
هەڵێنجن «
هەڵ
هێنجن»
ئینجا
پاک
دەبێتەوە. ۲-
بە
قاپ
یا
ئاوگەردان
ئاو
لە
دەفرێک
بەتاڵ
کردن.:
ئاوی
سەر
مەنجەڵی
گوڵاو
،
کە
گەرم
بوو
،
بە
ئاوگەردان
هەڵی
دێنجن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیشک هەڵێنان
[[ئیشک + هەڵ + هێنان]]
(مست. مت.)، (کن.)
برسی
کردن
و گرتنەوەی
خواردن
لە
کەسێ
یا
کەسانێ و بوونە مایەی نەخۆشیان.
ئەو
منداڵانەی
ئیشک
هەڵێناوە هیچیان ناداتێ بخۆن،
هێندەی
نان
و
دۆ
دەرخوارددا
تا
بە
جارێک
ئیشکی هەڵێنا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەسپێ هەڵێنان
[[ئەسپێ+هەڵ «پێبفـ.» +هێنان]]
«مکـ.» تمـ:
ئەسپێ
تێدان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
برش هەڵێنان
[[برش/١+ههڵ+ێنان]]
«مست. لا.»، «مک.»
پەیدا
بوونی
برش
لەسەر
نان
و
شتی
دیکه.*
کەڕوو
هەلێنان.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەڵێندان
«
مست
، لا»
ڕازی
بوون
، وەعدەدان. بەڵێنتان دەدەمێ
تا
مردن
دەگەڵتان
بم
.
بەڵێنی
داوە
ئیتر
دەم
لە
جگەرە
نەدا. بەڵێنمان بدەیە
ئیتر
قومار
نەکەی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەڵێنی
[[ بهڵێ + ئینی] ]
«
نت
،» تم:
بەڵێن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاودەڵێن
[[ئاو+دەڵێن «دەڵاندن» ] ]
«ستـ.»، «مکـ.»
حاڵی
گوڵ
و ئەستێڵێکی
لە
زەوی
خیسک و سستدا
دروست
کرابن و
ئاو
دابدەن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بادەڵێن
[[با + دەڵێن (دەڵاندن)]]
(نت.)
کە
لەبەر
،
درز
و قەلشتی
بچکۆلە
کە
لە
دەرگا
و
پەنجەرە
و دیواراندا (با)ی
پێدا
بێتە
ژوورەوە
.
هەموو
بادەڵێنی ژووورەکەمان ئاخنیوە،
ئەو
سەرمایە
بە
کوێدا دێتە
ژوور
؟
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازەڵێن
[[بازەڵە؟ + ئین]]
(نت)، (مک) یاریەکی منداڵانەیە
لە
کوردەواریدا زیاتر
کچۆڵە
دەیکەن. تێبــ. -
ئەم
یارییە
بە
چەند
کەسان
دەکرێ
، هەریەکەیان
سێ
یا
پێنج
پارچە
زیخی
پان
دێنێ
و
پاش
ئەوەی
بە
(
لێک
داهێنان
)
یا
(
تەڕ
و
ویشک
کردن
)
دیاری
دەکەن
کێ
لەپێش
هەمواندا
یاری
دەکات،
پارچە
خیزەکانی دەدەنە
دەستی
و ئەویش
لەسەر
بەریدە
ستی
ڕیزیان
دەکا
و بەتەکانێکی
سووک
هەلیانداوێ و
خێرا
دەستی
وەردەچەرخێنێ و
هەوڵ
دەدا
هەموویان بکەونە
سەر
پشتی
د ەستی و
لەوانەیە
هێندێکیان بکەونە
سەر
زەوی
و هێندێکیش
سەر
پشتی
دەستی
،
لەم
حاڵەتەدا
دەبێ
بە
دوو
قامکی
گەورە
و شادەی
ئەوانەی
سەر
ئەرزی بچنێتەوە،
کە
ئەم
کارەی
تەواو
کرد
ئەوجار
ئەوانەی
سەر
پشتی
د ەستی هەلداوێ،
ئەگەر
هەمووی
بەلەپی
دەستی
گرتنەوە
ئەوا
بەردێک لادەدا و
سەر
لەنوێ
دەست
پێدەکاتەوە
تا
تێدەکەوێ بەردەکانی ماون
دەدا
بە
یەکی تر.
لەم
یاریەدا
بە
سێ
جۆر
یاریکەر
تێدەکەوێ :١)
ئەگەر
ئەو
کاتەی بەردەکانی
سەر
بەری
دەستی
هەڵداوێ هیچیان نەکەونە
سەر
پشتی
د ەستی ٢) -
ئەگەر
ئەو
کاتەی
خەریکە
بەردەکانی کەوتوونەتە
سەرزەوی
دەچنێتەوە
یەکێ
لە
بەردەکانی
سەر
پشتی
دەستی
بکەوێتە
خوار
٣) -
لەو
کاتەدا
کە
بەردەکانی
سەر
پشتی
دەستی
هەڵداوێ
بۆ
ی نەلوێ
هەموان
بە
لەپی
دەست
بگرێتەوە.
یاری
هەر
بەم
جۆرە دەڕوا
تا
هەموو
بەردەکان
لە
یاری
دەردەچن و
لای
یاریکەران
کۆ
دەبنەوە و
تەنیا
تاقە
بەردێک دەمێنێتەوە. لەسە ر شێوەی
یاری
کردن
بە
تاقە
بەردی
دوایی
،
لە
پێشەوە
قسە
دەکرێ
کە
هەر
وەکوو
ئەوانیتر
یا
بە
شێوەی (
قامچی
)
یاری
پێدەکەن.
کە
ئەمەش
تەواو
بوو
ئەو
جار
دێن
حیساب
دەکەن
کێ
هەموو
بەردەکانی
خۆی
نەهێنابێتەوە
بەقەد
بەردە
کەمەکان سزای دەدەن. سزاکانی
ئەم
یارییە
ئەمانەن:
پڵاو
،
ماری
کۆنێ، قوزبزن
ناوی
باڵەندەیەک و
سزا
و سزایەکی دیکەش
ئەوەیە
کە
ئەو
کەسەی
سزا
دەدا
خۆی
لەیاری د ەکا (شێوەی
ئەم
سزایە
لە
شوێنی
خۆیان
باس
دەکرێ
).
بۆ
دیاری
کردنی
ئەوەی
(
دۆڕاو
)
دەبێ
کام
سزا
وە
ربگرێ بەردەکانی دۆڕاندوویەتی
هەر
چەندێکی بن
لەسەر
پشتی
دەستی
دادەنێن (
بە
ئانقەست
لە
شوێنی
ئاستەم
دادەندرێن) و
هە
ربەردی
بەناوی
یەکێک
لە
سزاکانی
یاری
دەکرێ
،
بە
بەری
دەستی
بیانگرێتەوە هەرکامیان
کەوتە
خوار
یا
بۆی
نەگیرایەوە
ئەو
سزایەی دەدرێت [
باز
+3- ئە/
وان
، (نت) کەسێکی
لە
بارەگای
پاتشا
و
ئەمیر
و
گەورە
پیاوانی قەدیمیدا خزمەتی (
باز
) ی دەکرد
ولە
وەختی ڕاوا دەچوون و
بازی
دەدا
دەست
پاتشا
و...
بۆ
تێبــ.ەردان
یا
بەفەرمانی ئەوخۆی تێبــ.ەردەدا «...، بازەکە بازەوانێکی هەبووە، بازەوانەکە دەستکێشێکی قایشی لەدەست ئەکرد...» (سجادی،
کوردەواری
-155) * فوشچی.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەڵێن
[[ بهڵێ + ئین] ]
«نت.»
گفت
و
پەیمان
و د ەستەبەری
بۆ
جێبەجێ
کردنی فەرمانێک::
بەڵێن
بێ
هەتا
هەم
نایدوێنم *
بەڵێنی
.