(نا.) ١- هەموو دانیشتوانی ئاوەدانیەک. ئەهالییەکەی لێمان کۆبوونەوە، هەریەکەی سەت پرسیاری لێ دەکردین. ((ئەو شاهی ماهی میسرە ئەهالی لە ڕێی سجوود)) ((قورئان دەڵێ کر بەندە ئەو، ئەم بەندە پەروەرە)) (نالی) ٢- (کعر.) ئەو کەسانەی کاربەدەستی حکومەت نین.

(ئم.)، (سن.) تم: ئەهۆی.

(ئم.)، (سن.) تم: ئەهۆی.

مست. مت.» خۆشی و بێشی کردن دەگەڵ میوان یا هەر کەسێکی تر که دێته ماڵێ یا شارێک و کەیف خۆشی پێشان دان له هاتنی. تێبــ.ینی: لەم کاتانەدا ڕستەی: بە خێر بێن، به خێر هاتن، یا خوا بە خێر بێن، سەر چاوان هاتن به میوانە کە دەگووترێ. ژنانی کورد لەم بابەتەوه کەس دەسکیان له دوو ناکا. * بە خێر هێنان.

مست.لا.» تم: به پیرەوە چوون.::خەڵکی سلەیمانی تا دووز خورماتوو بەپیر مەیتی شێخ لەتیفەوه هاتبون. تێبــ.ینی: آ» جیاوازی ئەمەیان دەگەڵ «به پیرەوەچوون» هەر ئەوەندەیه که ئەمەیان یەکێک دەیڵێ خۆی دەگەڵ ئەو کەسه بێ که پێشوازی لێ کرابێ، بەڵام ئەویتر کەسێک دەیڵێ خەبەرە که بگێڕێتەوه. ب» له هەر دووکیاندا، پاش «بە پیر» یا ناوی کەسێ یا زەمیرێک دێت.

مست. لا.» 1-وەدی هاتنی ئاوات و مەبە ست و ئارەزوو. 2- جێ بە جێ بوونی کارێک.

مست.، مت.» 1- پێگەیشتن و هەڵدانی گیاندارێکی زیندوو، گەوره بوون و قەبووڵ بوونی. «عا.» نمو. 2- دە ست بەخۆدا هێنان خۆ ئاراییش کردن، خۆ جوان کردن.

1- هاتنەدەری بەچکەی گیانداران و منداڵی ئادەمیزاد بە مردوویی له زگی دایکیان پێش ئەوەی مانگ و ڕۆژی خۆیان تەواو کردبێ.:: بەری.:: بەری هاویشت. تێبــ.- ئەم وشەیە زیاتربۆ ئادەمیزاد و (بەرفڕیدان) بۆ گیانداری تر بەکاردێت. *(مک.) لەبەرچوون. (سیم.) لەبارچوون. بەرفڕێدان. ٢- (کن.) سوێ بوونەوەی کەسێک بۆ خواردەمەنییەک کە یەکێکی دی لەبەر جاوی دەیخوا. کجێ دە تۆزێکی بەش بدەن خەریکە بەر داوێ.

«مست.، لا». «کعر.» تم: بەگیرکەوتن

«نت.»، «مک.» ماوەیەک پێش ئەوە ی زستان تەواو ببێ ئاخر و ئۆخری زستان.:: بەر بەهاره گۆشت و خوێن دەژێتەوه.

«مست. لا.» تم: به پیرەوه هاتن.

«مست. لا.» هەست به هاوردەردی کردن،ناڕەحەت بوون بە ئێش و ئازار و گرفتاری کەسێک. کافر بەزەیی پێدا دێتەوە. * زگ پێ سووتان.

1- «مست.لا.» بیر و هەوە سی کردنی کارێ یا قسەیێک، کەوتنه مێشکی کەسێکەوه:: وام بەسەردا دەهات د ەمگوت هەڵستم و زللەیەکی لێدەم. هەر بەسەریدا هات دۆ و دۆشاوی تێکەڵ دەکا. 2- «مست.مت.» تم: بەسەردا ڕۆیشتن.:: هێندەی بەسەردا هاتین تا وازمان پێ لە سەفەرەکەی هێنا.

«نت.»، «تت.» 1- هەموو ئەو کار ەساتانەی له ژیانا بۆ کەسێک یا میللەتێک و کۆ مەڵێک ڕووی دابێ. 2- موتڵەقی ڕووداوێکی معین. *«مک.، سن.» سەرگوزەشته. «بک.» .سەربۆری. سەربوهوور.

«مست. لا.» ڕووداوێکی ناخۆش بۆ کەسێ یا کەسانێ هاتنەپێش.:وەک بەسەر ئێمه هاتووه بەسەر کەس نەیێ.

«نا.»، «بک.، نێو.، جن.» 1- یەکەمین فەسڵه لە چوار فەسڵەکەی ساڵ. بە پێی ئاو و هەوای نیوکورەی باکووری ز ەوی، لەو ڕۆژ وه د ست پێدەکا که ڕۆژ دەچێتە بورجی «بەرخ» ەوه ئەویش دەکە وێته 21ی مارت «نەورۆز» و له 21ی حوزەیران دە برێتەوه، بەهار سێ مانگی 31 ڕۆژییه له موکریان ناوی مانگەکان بەم جۆرە یه: خاکەلێوه، بانەمەر جۆزەردان * «ها -.» بو هار بووار. «هو.» وەهار. تێبــ.ینی: ژابا وشەی «ڤەنگری» ئاوێستایی بۆ «بەهار» دیاری کردووه «تم: ژابا، ل-61». 2- له لادێی کوردستانا لەباتی «ساڵ» بەکار دێت.:: ئەم بەهاره دەبێته سێ بەهار وەتمان جوا نه مەرگ بووه «دوو ساڵ تەواو بووه ساڵی سێەم دەستی پێکردووه» .بچینەوه بەهارێ وسوو عومرت دەبێته حەوت بەهار «شەش ساڵی تەواو دەکا و پێ دەنێته بەهاری حەوتەم». 3- خونچه گوڵی داری نارنج و لیمۆ و پرتقاڵ.:: ماڵی بەگزاده جافان حەڵوای بەهار و گوڵەزەرد باش دروست دەکەن. 4- ناوه بۆئافرەتان. بەهاری عومر - «نت.» دەوری گەنجێتی و لاوێنی.

«نا.»، «کعر.» تم:ئەزبێ، تێبــ.- نەمتوانیوە بەڕاستی بزانم کە ئەسڵی ئەم وشەیە لە کوێڕا هاتووە، بەڵام زۆر بۆ ئەوە دەچم کە وشەیەکی (هێندی) بێ و لە کوردستانی عێراق هاتبێتە ناو زمانی کوردی.

«نت.» .وەختی بە هار، فەسڵی ب هار، «بەهاران چ مەحزوون دەناڵێنی بولبول، له عیشقی تۆیه ئەی گوڵ»، «؟»

جێگایەکە وەکوو بەر هەیوان لایەکی بەڕەڵڵایه، کاتی تەشقی سەرما دەشکێ و بەرزه وڵاخ له تەویله گەرمایان دەبێ لەوێ دە یانبەستنەوه.

«نت.» بەهارێکی خۆش که له هەموو لایەک هەوای خۆش بووبێ و دار پشکوتبن و دەشت و چیمەن به گوڵان ڕازابنەوه. «هەموو دنیا بەهارستانه ئیمڕۆ، له لای من هەر چلەی زستانه بێ تۆ.» «؟»