تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 32
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەلادا کەفتن
«مست.لا.»، «سن.» تم:
بە
لادا
کە
وتن
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاخافتن
«مسـ. لا.»
قسە
کردن
دەگەڵ
کەسێ
،
گفتوگۆ
،
وتووێژ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاشفتە
«نمفـ.» «سنـ.» ١-
پەرێشان
،
پەشۆکاو
. ٢-
شێواو
،
ئاڵۆز
،
تێکەڵ
و
پێکەڵ
. □ «
بەڵێ
دز
بازاڕ
ئاشفتەی
ئەوێ
» «تایەر هاشمی». هس.:
ئاشووب
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتا
[[ ئاف = 2- ئاو+تا ]]
«نتـ.»
هاوتا
،
هاوچەشن
،
وێنە
. □ «
ئەگەر
چاوی
خۆم
بە
یایەزینێ هەڵدێنایە
ئەو
خاتوونەم
دی
و ئافتای کاکەمەمی
جوانە
.» «تحفە: جـ ١: ٢٢٦»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتاب
[[ فر. ]]
«نا.» ١-
خۆر
،
هەتاو
. ٢-
ناوە
بۆ
ئافرەتان. تێبــ. ــ
ئەم
وشەیە
لە
زمانی کوردیدا،
بە
تەنیایی
هەر
بە
مەعنای «٢» دەبیندرێ، بەڵآم
لە
تەرکیبدا، ئەویش
کەم
،
هەیە
. *
ئافتاو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتاب پەڕ
[[ ئافتاب + پهڕ «پهڕین = دوورکهوتنهوه» ]، [فـر. کو. ]]
«نتـ.» رۆژاوا،
تاو
پەڕ
. □ «
تا
وەخت
غورووب
وادەی
ئافتاب
پەڕ
» «
پەڕان
تەر
جە
نەخش
،
پەڕ
داڵ
گوڵ
زەڕ
» «خانا - ١٩٤»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتاب گەردان
[[ ئافتاب/١ + گهردان= وهرگێڕ]، [فر. کو.] ]
«نتـ.»، «مکـ.» پێشچاوکەیە
کە
لە
چەرم
یا
موقەبا -
بە
شکڵی
مانگی
کەمتر
لە
حەوت
شەوە
-
دروستی
دەکەن و
ئەو
سەرەو
سەرەکەی بەنێکی تێدەخەن.
لە
وەختی
دروێنە
یا
کاری
دیکەی کشتوکاڵا جووتیاران
لە
ناوچاوانیانی دهادەنێن و
لە
پشتە
سەریان گرێی دەدەن
تا
تیشکی
هەتاو
لە
دەم
و چاویان نەدا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتاو
[[ ئاف + تاو ]]
«نتـ.»، «سنـ. سیمـ.، مکـ.» ١- تمـ:
ئافتاب
/١ □ «
سبحەینێ
ئەگەر
ئافتاو
دەرپەڕییه،
ماڵ
ماڵ
ئەوێ
ڕۆژێ دەهاتە بازاڕییە» «تحفە: جـ ٢ - ١٦» ٢- تمـ:
ئافتاب
/٢.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتاوپەڕ
«نتـ.» تمـ:
ئافتاب
پەڕ
. □ «
چۆگە
هەم
خەرگەی خوسرەوی
گوڵ
زەڕ
» «کردشان
وە
پا
وەخت
ئافتاپ
پەڕ
» «خانا - ١٨٨»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتاوە
[[ ئاف + تاو + ه - ئه/١]]
«نتـ.» دەفرێکه،
لە
تەنەکه،
مس
،
زەرد
یا
ورشەو
دروست
دەکرێ
،
بۆ
دەست
و
چاو
شوشتن
و
دەستنوێژ
هەڵگرتن
بە
کاردێت. *
مەسینە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتاوە و لەگەن
ئافتاوە
و قاپێکی دیکەیە
لە
عەینی
مەعدەن
«
لەگەن
»
کە
دەستی
لەسەر
دەشۆرێ،
بۆ
ئەوەی
ئاوەکە نەڕژێتە
سەر
ئەرز
یا
فەڕشان: دەستێک
ئافتاوە
و لەگەنی مسواری جوانیان
هەبوو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتاوەدار
[[ ئافتاوه+ دار ]]
«نتـ.» خزمەتکارێکی
لە
دیوەخانی
میران
و ئاغایان و دەربارەی پاتشایان،
بۆ
هەڵگرتنی
ئافتاوە
و
ئاو
بە
دەستی
خەڵکدا
کردن
،
تەرخان
کرابوو. □ «
من
کەمتر
کەنیز
پەرەستار
تۆم
» «
من
ئافتاوەدار
،
خزمەتکار
تۆم
» «خانا - ٢١٩»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئافتۆمات
«نا.»، «کئێر.» جۆرێک چەکی شەڕه،
لە
تفەنگ
بچووکتره و
لە
دەمانچە
گەورەتر
،
بۆ
هەڵگرتن
سووکە
و
فیشەک
زۆر
دەخوا،
هەر
جارێک
میلی ڕابکێشرێ
ئیتر
پێویستی
بەوە
نییە
پاش
تەقاندنی
هەر
فیشەکێک -
وەکوو
تفەنگی
تر
- جارێکی
تر
میلی ڕابکێشن و فیشەکی
بەرنە
بەر
. هێندێکیان
بۆ
تەقاندن
دەرەجەیان هەیه،
یەک
یەک
،
یان
دوو
دوو
،
یان
هەرچی
فیشەکی تێدا
بێ
هەمووی
بە
جارێک
دەردەکا. کلاشینکۆف و
ستێن
ئافتۆماتن. تێبــ. ــ
ئەم
وشەیە
هەر
عەینی وشەی «ئۆتۆمات» ی فرەنسییە
کە
لە
ئۆتۆماتۆس» ی یۆنانی وەرگیراوە و مەعنای ئەوەیە: «
لە
خۆیەوە
کار
دەکا
،
لە
خۆیەوە دەبزوێ».
لە
شەڕی دووەمدا کاتێ «ئۆردووی
سوور
» هاتۆتە
کوردستانی
ئێران
ئەم
وشەیەش
بە
شێوەی ڕووسییەکەی هاتۆتە
ناو
زمانی
کوردی
. * تەماتیر، تەماتیک: «کعر.» تۆمیگەن. هس.:
ئافتاب
،
ئافتاو
بە
مەعنای:
لەخۆیەوە
دەدرەوشێ
یا
لەخۆیەوە
گەرم
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڕفتە
[[ ئا + ڕفتە] ]
«نمغـ.»، «سنـ.»
تێک
تەپیو
،
ڕووخاو
،
وێران
* «مکـ.»
ڕفتە
. هس.: «بکـ.» ئاروودە:
بێکارە
،
خوێڕی
«تمـ: ژابا - ٦» و:
کەفتە
و
ڕفتە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵفتە
«نمفـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاڵوودە.:
شاباز
ئاڵفتەی
ڕۆمان
خوێندنەوە
بووە
و
دەرس
و
دەوری
وەلا
ناوە
. تێبــ. ــ
ئەم
وشەیەش
لە
زمانی کوردیدا مەسدرەکەی
لە
بیر
چۆتەوە و
لەوانەیە
،
یەکەندەردوو
بە
بیراندا
بێ
کە
لە
«ئەلفەت» ی عارەبی وەرگیراوە،
بەڵام
مەسدەری «ئالوفتەن»
بە
مەعنای «
عاشق
بوون
»
کە
لە
فارسیدا
هەیە
و
زۆر
زۆر
کەم
دەکار
دەکرێ
،
ئەم
گومانە
ناهێڵێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیفتادە
[[=فر: ئوفتادە]]
(نمس. سمف.)
پیر
،
لە
کارکەوتوو،
پوک
کەوتە
. پیرێکی ئیفتادەی
حەفتا
هەشتا
سالی
لەوێ
بوو
. ((...
خۆی
کردە
سۆفیەکی
ئیفتادە
،
دە
شاری
مەدینەی
گەڕاوە
)) (تحفە: ج٢-٢٢٣).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیفتار
[[=عا.: ئیفتار]]
(نا.) وەختی شەرعی
ڕۆژوو
شکاندن
،
هێشتا
ئیفتار
نەبووە
چۆن
ئاو
دەخۆیەوە؟
بۆ
ئیفتارێ بانگهێشتی کردبووین. *بەربانگ. (با.) فتارە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیفتار کردنەوە
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)
ڕۆژوو
شکاندن
.
بەربانگ
کردنەوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیفتیخار
[[=عا.: ئیفتیخار]]
(نا.)
شانازی
.
سەربەرزی
. سەلاحەددین مایەی ئیفتیخاری
کوردانە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیفتیخار پێوەکردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)
شانازی
کردن
.
بەخۆفشین
.
1
2