تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاشتیخواز
«نفا.»، «تتـ..» ١- ئەو کەسەی حەز لە شەڕ ناکا. لایەنگیری ئاشتی ٢- ئەندامی «ڕێکخراوی ئاشتی جیهانی» کە لە پاش شەڕی دووهەم دامەزراوە و دژی شەڕ خەبات دەکا.
ئیشتیبا(ه) کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)، (کئێر.) ١- لە حیسابدا سەهوو کردن. ٢- لە کاراندا بە هەڵەچوون.
ئیشتیباه
[[=عا.: ئیشتیباه]]
(نا.). ١- (کئێر.) سەهو، غەڵەت. میرزا ڕەشید هەمیشە لە حیسابدا ئیشتیباهی هەیە. ٢- (کعر.) شک، گومان، دوودڵی.
ئیشتیها
[[=عا.: ئیشتیها]]
(نا.) تم: ئیشتییا.
ئیشتیڕاک
[[عا.: ئیشتیڕاک]]
١- (نا.) هاوبەشی، بەشداری. ٢- (نمس.) تم: ئیشتیڕاک کردن.
ئیشتیڕاک کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- بەشداربوون لە کارێکدا. ٢- کڕینی رۆژنامە و گۆڤار و... بە ڕێکوپێکی، ڕاستەوخۆ لە ئیدارەکەیان. ٣- بوونە ئەندام لە ڕێکخراوێکدا، بەشداربوون لە کۆبوونەوەیەکدا.
ئیشتیڕاکات
[[=عا. جمی: ئیشتیڕاک]]
هەموو ئەو پارەیەی ئیدارەی ڕۆژنامەیەک لە کڕیارانەکانی، یا ڕێکخراوێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی، لە خەڵکی سەربەخۆی وەری دەگرێ.
ئیشتییا
[[محر. عا.: ئیشتیها]]
(نا.) ١- ئارەزووی خواردەمەنی ٢- مەیل، ڕەغبەت.
ئیشتییا کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ئارەزووی خواردەمەنی و چێشتێکی تایبەتی کردن. لە پاڵەوە دانیشتووە و وردە ئیشتییایان دەکا، لە ئەوڕوپا پیاو ئیشتییای قبووڵی دەکا.
ئیشتییالێبوون
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- زۆر حەز لە خواردنێکی معین کردن. هەتا دەچمە ماڵی نەوزاد دۆڵمەیان هەیە، دیارە زۆری ئیشتییا لێیەتی. ٢- مەیل بە کردنی کارێ یا دەگەڵ شتێ. ئەوە چییە هێندەت ئیشتییا لە قسانە، سەربەست ئیشتییای لە سەفەران نییە.
ئیشتییانەبردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- حەز لە خواردنی خواردەمەنێکی معین نەکردن. خەڵکی شار ئیشتییایان چەنگ سووتەکە و ئەو جوورە چێشتانە نابا. ٢- (کن.) تێرخواردن لە چێشتێک، کەم خواردن و ئارەزوو بەسەرچوون لە خواردەمەنیەک، حەز بە خواردن نەکردن. وەرە بە زیادی کە ئیشتییام نابا.
بەرگه پشتی
«نت.»، «سیم.» تم: بەرگەسەرین تێبــ.ینی: پشتی جووره سەرینێکه.
ئاشتی
[[ ستـ: ئاخشتی.، پهـ: ئاشتیهـ ]]
«حمسـ.» ١- لە بیر بردنەوە و لە بیر چوونەوەی ناخۆشی و ناکۆکی نێوان دوو کەس یا زیاتر. ٢- نەبوون، نەمان و بڕانەوەی شەڕ و شۆڕ لە نێوان دەوڵەتان، یا لە مەڵبەند و ناوچە و جێگایەکدا: پاش تێکشکانی فاشیزم، ئیمپڕیالیزمی ئەمریکا ئاشتی دنیای تێکداوە. ●«تەبەکی پڕ ئاشتی ماڵێیە». «کنـ.» تێری و تەسەلی بەری شەڕ و شۆڕ دەگرێ.
بەدرڕەووشتی
ست.» تم: بەدخوویی
بەهەشتی
«ست.» 1- کەسێکی دانیشتووی بەهەشت. 2- پیاو چاک، پیاو خوایی. تێبــ.ینی: زیاتر ئەم وشەیه لە باسی کەسێکی مردوودا دەکاردەکرێ، به نیشانەی ئەوە ی که پیاوێکی چاک بووه و خوا بردوویەتی بەهەشت و بۆ پێ خۆش بوونی خزم و کەس و کارێ.
بەهەشتی نێرەکەر
«کن.» دنیا به نیسبەت ئەو کەسانەی گوێ نادەنە هیچ و خەمی هیچ شتێکیان لەبەر نییه. «دنیا بەهەشتی کەرانه» «تم: خا، پە ند، ل- 218» *«مک» بەحەشت. جەننەت «عا.» .
بەهەشتی ڕووی زەمین
1- «کن» تم: بە هەشت /2. 2- هێندێ جێگای د ەستکردی ئادەمیزاد کە خۆیان ناوی بەهەشتیان لێناوه تێبــ.ینی: دەسا ڵاتدارانی پێشوو باسی بەهەشتیان بیستووه، هێندێکیان که لافی خودایەتییان لێداوه بۆ بەربەرەکانی دەگەڵ بەهەشتی خوا و هێندێکیشیان بۆ کەیف و ڕابواردنی خۆیان ئیلهامیان لەو قسه وەرگرتوەه و لاسایان کردۆتەوه و جێگایەکی خۆش و ڕازاوەیان دروست کردووه و ناویان ناوه بەهەشت::بەهەشتی شەدداد.
کردن به بنێشتی مەلای مەزبووره
«کن.»، «مک.» ئاگاداری کردن و پاراستنی ماڵی خۆ. تێبــ.- گۆیا مەلای مەزبووره بنێشتی جایوه و کاتێ زاری شل بووە دەریهێناوە و به سەری لووتیەوه نووساندوه، گوتویانه مەلا! ئەوه بۆ وادەکەی ؟ گوتویه دەمەوێ ماڵی خۆم هەمیشە لەبەر چاوم بێ.