تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 29
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە عاستە م و دووبە ڵا
«بنت.»، «مک.» زۆرکەم::
بە
عاستەم
و
دوو
بەڵا
لەبەری
هەستا
.
دوو
بەڵا
بەلاوە
چوو
.
بە
عاستەم
و
دوو
بەڵای مابوو له بانەکه بکەوێتە
خوار
. تێبــ.ینی:
نازانم
وشەی «
بە
ڵا» لێرەدا
هەر
«
بلاء
» ی عەڕەبییه
یا
شتێکی
تر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاواتەخواستە
[[ئاوات + ٣- ئه/٢ + خواست «خواستن + ٢- ئه/٦» ] ]
«نمفـ. سمفـ.» شتێک، کارێک و مەبەستی
کە
بۆ
وەدەست هێنانی،
زۆر
هەوڵ
درابێ.: ئاواتەخواستەش
وا
نابێ
. ٢- «کنـ.»
هەرچی
زۆر
خۆشەویست
بێ
و
بە
دڵەوە نووسابێ. «
بە
تایبەتی
منداڵ
» .:
کوڕە
خۆ
تۆ
ئاواتە
خواستە
نی
،
بۆ
وازنابێبی. *
ئاواتی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڕاستە
[[ پهـ: ئاراستەک ]]
«نمغـ.»، «سیمـ.» ١-
ڕازاوە
. ٢
ڕێک
و
پێک
کراو
. ٣- ڕێکخراو «
لە
شکروسوپا». ٤-
ئامادە
. تێبــ.:
هەر
وەکوو
لە
وشەی «ئاڕا»
دا
باس
کرا
مەسدەری «ئاڕاستەن» ی
پەهلەوی
لە
کوردیدا بووتە
ڕازاندنەوە
،
بەڵام
ئەم
«نمغـ.» ەی
وەکوو
خۆی
لێ
بەجێ
ماوە
،
کە
لە
سلەیمانی بەکاردێت و
لەگەڵ
«
کردن
» مەسدەرێکی
تێکەڵی
لێ
دروست
کراوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڕاستە کردن
«مستـ. متـ.»، «سیمـ.، کعر.» ١-
ڕووی
چەک
،
خەبات
یا
قسە
دە
کەسێک، ڕێژیمێک
یا
بەروباوەڕێک کردن: بزووتنەوەی
نەتەوایەتی
کورد
، خەباتی
خۆی
ئاڕاستەی ئیمپڕیالیستەکان کردووە. ٢- پێشاندانی ڕێگای کارێک
بە
یەکێک
یا
کۆمەڵێک، تەوجیهـ: پاڕتی ئەندامەکانی
خۆی
بە
ئامۆژگاری
پێشکەوتوانە،
ئاڕاستە
دەکرد. ٣-
حەواڵە
کردنی
قسە
و
توانج
و
جوێن
و مست و
تێڵا
و
ئەو
جۆرە شتانە
بۆ
یەکێک:
خولە
مستێکی ئاڕاستەی
جوامێر
کرد
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئێستە
[[ئێست + ئە]]
(بنت.)
ئەم
دەقیقە
و لەحزەیەی
کە
تێیداین،
ئەم
کاتە
،
ئەم
زەمانە. ((...
ئێستە
ئێمە
شارەوشار
بە
دوای
ئەوا
دەگەڕێین
یان
...)) (قزڵجی: پێکەنین-١٢٠) *ئەمێستا،
ئەمێستە
،
ئەوێستا
،
ئەوێستاکە
،
ئەوێستاکێ
،
ئێستا
،
ئێساکە
،
ئێستا
،
ئێستاکوونێ
،
ئێستاکە
،
ئێستاکێ
،
ئێستەکانێ
،
ئێستەکە
،
ئێستەکێ
،
ئێستێ
،
ئێستێکانێ
،
ئێستێکێ
، (سن)،
ئێسە
،
ئێسەتێ
، (هل.)
هەنووکە
. (بک.)
نها
،
نهۆ
،
نووکە
. تێبــ.- آ)
وەکوو
دەبینن
ئەم
وشەیە و وشەکانی (
ئێرە
) و (هێشتا)ش
کە
هەرسێکیان
پێوەندیان
بە
(
زەمان
و مەکان)ەوە
هەیە
،
گەلێ
وەچەیان دەرکردووە
کە
لە
هەر
سێ
وشەدا
زۆر
دەچن [ئەسڵی وشەکە +
کا
،
کە
، کێ،...]
بێ
ئەوەی
گۆڕانی
شکڵ
کارێکی کردبێتە
سەر
مەعناکەیان و
لە
حاڵی
حازردا
هەموو
وەچەکانی
ئەم
سێ
وشەیە
وەکوو
(مرادف)ی
وشە
ئەسڵیەکان
بەکار
دەهێنرێن. ب) وشەی (
ئێستە
) و
لک
و پۆپەکانی
هیچ
ئەو
پەیوەندییەیان
دەگەڵ
(نوو)ی ئاوێستایی و (
نوون
)
پەهلەوی
نییە
کە
(
نها
،
نهۆ
،
نووکە
)ی
باکووری
و (
هەنووکە
)ی هەولێری
هەیانە
.
جا
ئەم
وشەیە
یانی
دەورێکی
پێش
زمانی (ئاوێستا)یە
یاخۆ
هی
زەمانێکە
کە
زمانی
پەهلەوی
لە
سک
و زاکەوتووە
کە
ئەمەش دەکەوێتە دوای
بڵاو
بوونەوەی
ئیسلامەتی
لە
کوردستانا.
بە
لای
منەوە ئەمەیان
لە
ڕاستی
نیزیکترە و
پێش
پەیدا
بوونی
ئەم
وشەیە
بۆ
مەدلوولەکەی وشەی
تر
لە
ڕیشەی ئاوێستایی (
ئەوانەی
لەهجەی
باکووری
و هەنووکەی
ناوەندی
) بەکارهاتوون.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەموست بەستە
[[ئەموست+بەستە]]
(نت.)
دەست
خەرۆ
(خا:ج١-٨٠)
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەمێستە
[[ئەم+ئێست+ ئە]]
(بنت.)، (کعر.) تم:
ئێستە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باڵا بستە
[[باڵا/١+ بست +٥- ئە/١]]
(ست.، نت.)، ئادەمیزادی
کورتە
باڵا
(باڵای
بە
قەدەر
بستێکە)، (عا.)، قزم.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باڵا دەستە
[[باڵا/١+دەستە (نە گەوە نە بچووك)]]
(ست.)، (مک.)
حاڵی
منداڵێکی
خەریک
بێ
هەڵ
بدا، باڵای
دەستی
کردبێ
بە
دێژ
بوون
.
1
2