تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بارانی
[[باران + ئی]]
١- (ست.) هەرچی و هەرشتێکی پێوەندی و نیسبەتی دەگەڵ (باران) هەبێ. ((موبەددەل بوو بە چەندین لەحزە ئاوی سافی بارانی بە یەک دەریایی عوممانی کە هیچ تاریخ نیشان نادا)) (مەلا مارفی کۆکەیی). ٢- (نت.) سەربەرگێکە ئاو دانادا و ڕۆژانی بەفر و باران دەبەردەکرێ. *(کعر.) مشەمما.
بارگران
[[بار + گران]]
(ست.) ١- حاڵی بارەبەرێکی باری قورس بێ. ٢- (مج.) آ) ئادەمیزادی تەمبەڵ. ب) ژنی زگ پڕ.
بارگرانایی
[[بارگران + ئایی]]
(حمس.) ئەو ئەنجامەی بارێکی گران (ماددی و مەعنەوی) لە ئینسان یا گیانلەبەرێکدا بەدی دێنێ.
بارگرانی
[[بارگران + ئی]]
(نمس.) ١- کەلوپەلی زۆر دەگەڵ خۆ بردن بۆ سەفەر و.... کوڕە جا بۆ دوو ڕۆژ ئەم هەموو بارگرانیەی بۆچییە؟ ٢- کاری ئەرک و تەکلیفی زۆر خستنە سەر کەسێ. ئەگەر بۆتان نابێتە بارگرانی ئەم جانتایەم بۆ دەگەڵ خۆت ببە بۆ فەرامەرز.
بازەبەران
[[٢-باز 3- ئە / 2+ بەر (بردن) + ئان /1] ]
(نت،)، (مک.) هەفتەی دوایی زستان کە هەتاو هەموو ڕۆژێ جێگەی ئاوابوونی دەگۆڕێ. تێبــ. - بە پێی ئەو نیشانە و کەڵە کە بەردانەی لە هێندێ شوێنی کوردستان بۆ ڕاگرتنی حیسابی ساڵ و فەسڵەکان دروست کراون، بێجگە لەم هەفتەیە، باقی وەختەکان هەتاو لەکاتی ئاوابوونا هەموو ڕۆژێ یەک لەدوای یەک هەر لە یەک نوختە ئاوا دەبێ.
باوباران
«نت» بایەکی بارانی دەگەڵ ببارێ::هەڵیکرده با و بارانێکی نەبێتەوه.
باپیران
[[باپیر + ئان]]
(نت.) تم: ئاژداد.
براتووته
«نت.»، «مک.» چوارەمین قامکی دەست له پەنجەی گەورەڕا.
براد ر
«نا.» تم: ئاواڵ:: شاماری برادەری شاسوار: دوێنێ ل به غدا هاتۆتەوه.
برادەرایەتی
[[برادەر + ئایەتی/١]]
«حمس.»، «مک.» تم: ئاواڵەتی.
برادەری
[[براده‌ر+٢-ئی]]
«حمس» تم: ئاو اڵەتی:: د ەگەڵ نەوزاد برادەریمان خۆشه.
برازا
[[برا/١+ زا «زاگ. نمف، له‌ زان یا زاینین]]
«نت.» کوڕ، کچ، ژن، یا پیاوێکی ئەولادی برای کەسێ بن. ئەو منداڵانەی باوکیان د ەگەڵ پیاوێکی دیکه برا بن. «ڕووم کرده بەزمی خاسی برازا ئەزیزەکەم + ئەمشەو بە سەد تەوازوع و ئیخلاس و سەرکزی»، «ڕەزا - ٥٤»
براژن
(نت.) ١- نیسبەتی ژنێک دەگەڵ خوشک و برای مێردەکەی خۆی. *«بک.» ژن برا. ٢- «مج.» وشەیەکه له کوردەواریدا دۆست و برادەری کەسێک، خێزانی هاوڕێکەیانی پێ بانگ دەکەن.
برای دایک و بابی
ئاد میزادێکی نێرینه که دەگەل ئادەمیزادێکی دیکە لە دایک و بابێک بن.
بوراو
[[1-بۆر+1-ئاو/2]]
«نت.»، «سیه.» شۆربای بڕوێش «هبێد، ل-20» تێبــ.- آ» مەبەست «بڕوێش/1-2» ه. ب» بەلای منەوه ئەم وشەیه دەبێ «بۆدراو» بووبێ و دەنگی «د» کەی لە باتی ئەوەی وەک لەهجه سلەیمانیدا دەبیندرێ، کلۆر بۆبێ به جارێک فڕێ دراوه.
بوورانەوه
«مست. لا. کتوپڕ به هۆی عاملێکی نهفسی وەکوو ترس، خەم و خەفەت یا لەبەر هۆیەکی فیزیۆلۆژی وەکی نەخۆشی و برسێتی و....و.... له هۆش خۆ چوون و ئاگا لەخۆ نەمان.* بوردنەوه. تێبــ.ینی: له کوردەواری بۆ بەهۆش هێنانەوەی کەسێکی بوورابێتەوه «بۆسۆ» ی وەبەر لووتی هەڵدەدە ن تا بێتەوه هۆش خۆی.
بووکه به بارانێ
نت.»، «سیم.» تم: بووکه بە بارانه.
بووکەبه بارانه
نت.»، «مک.»، «سیم.» داوەڵێکه لەکاتی بێ بارانیدا منداڵان دوو داران ڕاست و چەپ لێک دەبەستن و پەڕۆ و پاڵی پێدا د دەن به جۆرێ شێوەی ئاد میزاد بدا و به ماڵانەوه دەیگێرن و ئەو گۆرانیه دەڵێن: «بووکه بە بارانی دەوێ، ئاوی بن دە غڵانی دەوێ، دەرزی کچۆڵانی دەوێ». و چوونه بەر هەر ماڵێک جامێ ئاو بەسەر خۆیان و بووکیاندا هەڵدەپڕژێنن و دیاریەکیشیان دەدەنێ. لە کوردەواری بڕوایان وایه کە ئە م کارە دەبێته هۆی ئەوەی باران ببارێ. *» سیم.» بووکەبارانێ. «سن.» وە وڵه بارانێ.
بڵاوکراوه
«نمف.»، «تت» نشریات، منشورات. تێبــ.- ئەم وشەیه تەنیا له کاروباری سیاسی و چاپ کردنی کتێبــ. و ڕۆژنامه و.... بەکار دێت، و دەبێ له مەسدەرهی تێکەڵی «بلاو کردنەوه» داتاشرابێ، بۆیه د ەبێ ئەسڵەکەی «بڵاو کراوەوه» بێ و لەبەر ئەوەی بەم شکڵه لە سە ر زمان قورسه، هەر زۆر زوو بە چەند ساڵێک خۆی کورت بۆتەوه و پیاو وادەزانێ که له مەسدە ر ەکەی «بڵاو کردن» داتاشراوه.
بۆ بەرامه
«نت.»، «سن.» تم: بۆن و بەرامە.