تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 392
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەڵقەڕێزکردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)، (سن.) تم: ئاڵقەڕێزکردن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
با دەرکردن
[[با + دەر + کردن]]
(مست. مت.) ١-
بە
دەستووری
کۆنی
کوردەواری
، چوونە
سەر
چاک
و
پیران
بۆ
چارە
کردنی
نەخۆشی
باداری
(ڕۆماتیزم). هەموویان چوونە
سەر
پیری
شەوکێڵ
با لەخۆیان دەرکەن. ٢- کردنەوەی زارکی
هەمبانە
و
کوندە
و...ی فووکراو
بۆ
ئەوەی
هەواکەیان
لێ
بێتە
دەر
و بپووچێتەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
با کردن
[[٣- با/ ٣- +كردن]]
(مست.لا)
ئاوسا
نی
زگی
ئادەمیزاد
لە
ئەنجامی خواردنی
هەندێ
خواردەمەنی
کە
زگ
دەئاوسێن
وەکوو
بامێ
و
پێواز
و...
یا
هەر
لەبەر
زۆر
خواردن
و خواردنەوە.:
ئەوەندەی
خوارد
بای
کرد
و لەجێی
خۆی
لێی
تخێڵ
بوو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بابۆڵە پێچ کردن
(معت. مت.)، (سن.) پێچانەوەی
منداڵی
ساوا
بە
شکڵی
مەلۆتکە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باج ئەستاندن
(مست. مت.) ١-
پارە
،
زێڕ
،
زیو
یا
هەر
شتێکی بەقیمەت
کە
پاتشایەکی
تێکشکاو
لە
شەڕا
(بەپێی
ڕێک
کەوتن
و
پەیمان
)
دەبوو
بیدا
بە
پاتشای
سەرکەوتوو
. ٢-
ئەو
پارەیەی
لە
دەوری
دەربەگایەتیدا،
هەر
دەربەگێک
لە
ناوچەی دەسەڵاتی خۆیا
لەو
کاڵا
و ڕێبوارانەی دەستاند
کە
بە
مەڵبەندی حوکمڕانی
ئەوا
تێدەپەڕین. تێبــ.-
لە
کوردستانیش
ئەم
ڕەسمە هەبووە و
لە
جەنگەی شەڕی دووەمدا
سەرلەنوێ
لە
کوردستانی
ئێران
بووژاندرایەوە. ٣-
ئەو
پارەیەی دەوڵەتان
لەبەر
دەروازەی
شاران
،
لەو
کاڵانەیان دەستاند
کە
لە
دێهاتانەوە
بۆ
شارەکان دەهات. *
بارانە
،
ڕادانە
. ٤-
ئەو
پارەیەی
کە
ئێستا
دەوڵەتان
لە
کاسب
و
کاران
و
شەریکە
و... (بەپێی دەسکەوتیان) دەیئەستێنن *(کئێر.)
ماڵیات
. (کعر.) زەریبە. ٥- (مج.)
هەر
پارەیەکی
بە
زۆر
و
ناحەق
یەکێکی
دەسەڵاتدار
لە
بێ
دەسەڵاتێکی بستێنێ * (کعر.)
خاوە
، (کئێر.)
سەرانە
(مج.). (جنو.) قووە.
بار
لە
باج
ناناڵێ- (کن.) کەسێک مەبەستێکی هەبێ،
لە
پێناو
جێبەجێ
کردنیدا
نابێ
گوێ
بداتە چەرمەسەری و
گێرە
و
کێشە
و
پارە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باج ئەستاندن
(معت. مت.) ١- کۆکردنەوەی
ماڵیات
، وەرگرتنی
باج
*
باج
سەندن
.
باج
وەرگرتن
. ٢- (مج.)
بە
زۆری
و
بە
ناحەق
شتێ
لە
کەسێ
ئەستاندن
.
باجە
و
لێت
دەستێنم
چت
لەدەست
دێ
لێی
ڕامەوەستە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باج سەندن
(مست. مت.)، (سیم.) تم:
باج
ئەستاندن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بار بردن
[[بار + بردن]]
(مست. لا.) پەیدابوونی
توانایی
لە
وڵاغێکدا
بۆ
ئەوەی
باری
لێبندرێ.
ئەم
ئێسترە
بار
نابا
(
توانایی
هەڵگرتنی
باری
نییە
،
یا
ناکرێ-
لەبەر
هەر
هۆیەک
بێ
-
باری
لێبندرێ). *
بار
هەڵگرتن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بار نەبردن
(مست. لا.) ١-
قبووڵ
نەکردنی وڵاغێک
کە
باری
لێ
بندرێ،
جا
لەبەر
چەمووشی
بێ
یاخۆ
لەبەر
لاتی
و
کەنەفتی
. ٢- (مج.)
بە
کەڵکی
کار
نەهاتنی ئینسانێک.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باراش لێکردن
(مست. مت.) بردنی (
باراش
)
بۆ
(
ئاش
) و کردنی
بە
(
ئارد
) *
باراش
هاڕین
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باراندن
(مست. لا.) بوونە
هۆی
هاتنەخوارەوەی
باران
. ٢- بەردانەوەی
یەک
لە
دوای یەکی (
چەشنی
باران
) شتێک بەسەر جێگایەک
یا
کەسێکدا ((
باران
باراندت خوێیەکەت شووشتمەوە،
تەرزە
باراندت کەرەکەت کووشتمەوە،
چراخ
هەڵمەکەی
خۆم
ئەدۆزێتەوە)) (فۆلکلۆر).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باربەست کردن
[[بار + بەست (بەستن) کردن]]
(مست. مت.) تم:
باربەستن
. ٢- (مست. لا.) خۆسازکردن
بۆ
ئەنجام
دانی
کارێ. باربەستی
خۆیان
کردووە
شەوەکی
وەڕێ
دەکەون.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بارخانە کردن
[[بارخانە + کردن]]
(مست. مت.)، (کئێر.) هەڵچنینی
فەردە
و
بار
(هەرچێکی
بێ
)
لەسەریەک
،
لە
عەمبار
یا
هەر
جێگەیەکی
ترا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بارسووک کردن
(مست. مت.) ١-
کەم
کردنەوەی
قورسایی
باری
وڵاغ
یا
هەر
هۆیەکی
تری
گواستنەوە
.
ئەم
سەربارە
داگری و
هەندێ
باری
گوێدرێژەکە
سووک
کەی
باشە
،
دەنا
لەم
هەورازە سەرناکەوێ. ٢-
کار
لە
کۆڵ
کەسێ
کردنەوە
،
تەکلیف
لەسەر
لابردن
،
ئەرک
کەم
کردن
.
ئەگەر
ئەم
دەفتەرەیان
تۆ
بینووسیتەوە بارم
سووک
دەکەی،
خۆزگە
دەڕۆیشتن و باریان
سووک
دەکردین.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بارکردن
(مست. لا.) ١- خۆسازکردنی
کاروان
و (
بار
) خستنە سەرپشتی وڵاغان *بارلێنان. ٢-
کۆچ
کردنی ماڵێک
یا
خەڵکی
شوێنێک
لە
جێگەیەکەوە
بۆ
جێیەکی
دی
.
ماڵی
مام
برزۆ
دوێنێ
باریان
کرد
.
دە
ڕۆژی
تر
باردەکەین دەچینە
هەواری
. ((
ماڵم
لێرە
باردەکا، دەچمە
دار
و
بێ
داری
+
هەرکەس
تۆی
ناوێ
بەردی
لێ
بارێ
)) (فۆلکلۆر). ٣- (مج.) موتڵەقی
گواستنەوە
و
ڕۆیشتن
. ٤- (مست. مت.)، (کن.)
زیاد
لە
توانستی
خۆی
کار
بە
کەسێ
ئەسپاردن
بۆ
جێبەجێ
کردنی.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باز بردن
[[باز+ بردن]]
(مست. لا.)، (سیم.)
بازد
تم:
بازد
- (نا.)، (مک.) تم: ٢-باز.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازرە کردن
[[بازرە؟+ کردن]]
(
مست
.، لا.) ١- (مک.) خۆدزینەوەی
کەروێشک
لەناو
تەماڵ
بێ
ئەوەی
ڕاوکەر
پێ بزانێ. ٢- (سن.) هەڵبەزینەوەی شتێ (
گو
للە،بەرد،...)
لە
ئەرزی و
لە
شوێنی
دیکە
وەزەوی کەوتنی. *کەوانەکردن. (سیم.) بازرەقەبەستن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازەڵەخوێندن
(مصت،. لا،)، (کعر.)
زۆرزان
و
فێڵباز
بوونی
منداڵێک، چاوقایمبوونی.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باس کردن
[[عا. كو.]]
(مست. لا.) ١-کۆڵێنەوە و
دوان
لە
شتێ
یا
مەبەستێ، ٢-
قسەکردن
دەربارەی
کەسێ
یا
هەرچی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باشار کردن
[[تۆ: باشر + كر]]
(مصت. مت.)
دەرەقەت
هاتن
، دەروەست
هاتن
. چارەپێکران (کارێ
یا
کەسێ.:ئیمپریالیزم بەهەموو هێزیەوە باشری خەباتی مللەتان
ناکا
.
هەر
چەند
ئەم
پەلە
تووتنە
بژار
دەکەین باشاری
گیاکەڵە
ناکرێ. «... سوڵتانی ئەستەمبووڵێ دەسەری کردووم بەفەرشێکی،
سەد
کەسم
هێناوە
کەس
باشاری
ناکا
...» (
تحف
،، ب١، ل - ٣٨٧).
10
11
12
13
14
15
16