تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
شیرینی نوێ
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 10
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باران ببارێ ئاشم دەگەڕێ، باران نەبارێ جووتم دەگەڕێ
(کن.)
دنیا
هەرچۆنی بسووڕێ
کاری
من
پەکی
ناکەوێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بنه جوو
[[عا.كو.]]
«نت.»، «مک.» تم:
بنجوو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرزه جوڕه
«نت.»، «سن.» حەشوورەیەکه
وەکوو
«کولله» وایه،
بەڵام
بچووکتره و ڕەنگی
شینه
،
لەناو
دەغەڵاندا
دەژی
، هەمیش ه
زیقه
زیق
و جیرەجیر
دەکا
و دەنگی تیژه. «عا.»،
زیز
، سرار.*
جڕجڕه
.
بەرزە
چڕه
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاجودان
«فرەنسی»، «کئێر.»، «نا.» ١- ئەفسەرێک
کە
لەبەر
دەستی
ئەفسەرێکی گەورەدا
بێ
، یارمەتیدەری
بێ
. ٢- ئەفسەرێک
کە
لەبەر
دەستی
سەرۆکی
دەوڵەت
بێ
و کارێکی
تایبەتی
پێ ئەسپێردرابێ: ئاجودانی
سەرۆک
جەمهوور
بۆ
کاروباری و
وڵات
، ئاجودانی
نیزامی
. ٣-
بۆ
ڕێزلێنان و
حورمەت
گرتن
،
بەو
پاسەوانانەی دەرەجەیان
لە
نەفەر
گەورەتر
و
لە
ئەفسەر
بچووکترە دەگوترێ *
باش
، باشچاوەش،
عەریف
. تێبــ. ـ
ئەم
وشەیە
لە
زمانی
فرەنسیدا
دەرەجە
یەکی سەربازییە و
یەکەم
و دووەمی
هەیە
«ئاجودانی
یەکەم
، ئاجودانی
دووەم
» و دەکەوێتە
نێوان
«
عەریف
» و «ناییب
زابت
».
یا
گرووهبان و «سیتوان
سێ
».
بەڵام
لە
کوردستانی
ئیران
کە
لە
زمانی
فارسیڕا پەڕیوتە
ناو
زمانی
کوردی
هەر
بەو
سێ
مانایانە
بە
کاردێت
کە
باس
کران
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاجور
«نا.»
خشتی
سوور
، خشتێکی
لە
کوورەدا
سوور
کرابیتەوە تێبــ. - ـئەم
وشە
لە
ئەسڵا «ئاگور»
بووە
و
عەرەب
وەریان
گێڕاوە و
سەر
لە
نوێ
گەڕاوەتەوە
ناو
کوردی
و
فارسی
. هس.:
گووراسن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنجومەن
[[ست: هەنجەمەن، پە: هەنجەمەن]]
(نا.) ١- دەزگایەکی هەمیشەییە
کە
لە
چەند
کەس
پێکهاتبێ،
بۆ
هەڵسووڕانی
کاروبار
و
ناوبەناو
کۆببێتەوە
بۆ
تەگبیر
کردن
. ئەنجوومەنی وەزیران، ئەنجومەنی
ئاشتی
، ئەفراسیاو ئەندامی ئەنجومەنی
شارە
. ٢- جێگایەکی
بۆ
کۆبوونەوەی
ئەو
چەشنە دەزگایانە
تەرخان
کرابێ. ئەنجومونی
شار
لە
خانووی
میرزا
ڕەحمەتی
دایە
. تێبــ.- بەلای منەوە
ئەم
وشەیە
لە
سێ
کەرت
[
هەنگ
+
ئو
+
مان
] پێکهاتووە و کۆنترین شێوەی ئاوێستایێکەی (هەئێن (گ)
یۆ
دێمانە)
یا
(تهەنگیۆ دێمانە)
بووە
کە
هەردووکیان
بە
کەڵکی
ئەم
لێکۆڵینەوەیە دێن: ١-
هەنگ
لە
(هەئێنا)ی ئاوێستایی ورگیرابێ
کە
بە
مانای (
دەستە
،
کۆمەڵ
و
جەماعەت
)ە تم: (ئەوڕەنگ: بەهرام- ٢٤٤) و پەهلەویش
هەر
بەو
مانایە
لە
ئاوێستایی وەرگرتووە، ئێستاش
لەبن
لەهجەی موکریانی و
هەندێ
بن لەهجەی باکووریدا
لە
قالبی (ئەنگۆ)،
هەنگۆ
،
هنگ
،
هوون
= ئێوە)دا دەبیندرێ و
زمانی
فارسی
زیندووی کردۆتەوە و
لەباتی
(
فەوج
)
بەکاری
دێنێ
. ب)
هەنگ
لە
(تهەنگ)ی ئاوێستایی
بە
مانای (
تێگەیشتن
،
زانایی
) داتاشرابێ. تم: (فرە: پفا-٢٠٦ و معین:
فەرهەنگ
، ج٤- ٥٢١٠)
کە
ئێستا
لە
وشەی (
فەرهەنگ
)دا دەیبینین. ج)
ئو
: ئامرازی ئیزافەیە، ئێستاش (
ئو
)
لە
لەهجەی هەورامیدا
هەر
ئامرازی ئیزافەیە. د)
مان
:
لە
(دێمانە)ی ئاوێستایی داتاشراوە و مانای (
ماڵ
،
خانوو
)
دەدا
. تم: (پد: یگد، ج٢-١٢٦)
لە
(
خان
و
مان
) و (نیشتمان)دا
هەر
بەو
مانەیە
ماوە
.
جا
ئێستا
ئەگەر
هەموو
ئەوانە
تێک
بکەینەوە
بۆ
وشەی (
ئەنجومەن
)
دوو
موعنایان دێتە دەست: ١) خانووی
جەماعەت
،
ماڵی
کۆمەڵ
. ٢) خانووی
زانا
و تێگەیشتوان، خانووی
زانین
و
تێگەیشتن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەڕجوو
[[=عا.: ارجوا «تکادەکەم» ]]
تکا
،
خواهیشت
. «
ئەوەند
ئەڕجوو
دەکا
نالی
کە
جارجار
» «بکەن
یادی
موحیببی
بێ
ڕیاتان» «
نالی
:
کۆڕ
- ۳۲۰» # «...
شا
بەسم
لەسەر
بکە
ناز
و ئەڕجووان...» «تحفە: جـ۱- ۲۰۴»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بنجوو
[[. عا. كو ]، [بن=ابن+جوو]]
«کعر.»، «نت.»، «ست.»
حاڵی
کەسێکی بنەچەکەی
جوولەکە
بن و
خۆی
مسوڵمان بووبێ. * «مک.»
بنەجوو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆرجوازی
«نا.»، «کعر.» 1- تم: بۆرژوا. 2-تم:
بۆرژوازی
. تێبــ.-
ئەم
وشەیه
له
زمانی
ئینگلیسی
ڕا
و
به
ڕێگای
زمانی
کوردی
له
کوردستانی
عێڕاق و
دەگەڵ
بورژوا
و
بۆرژوازی
یەکن و جیاوازیان
له
دەنگی «ژ- ج»
دایه
که
بەرامبەرەکەیان
به
خەتی
لاتینی
«G»
یه
و فرەنسی
به
«ژ» و ئینگلیسی
به
«ج» ی دەخوێننەوه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرەجووت
[[4_ بهر/1+3_ئه/2+جووت]]
«نت.»
هەموو
حاسڵاتێکی جووتێرێک
له
کەژێکدا
له
جووت
و گاوکاری
خۆی
کۆی دەکاتەوه.* «سن.»
بەربێڵ
،
بەرەجفت
.