تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەرگری
[[بەر +گر (گرتن)+ئی]]
«نمس.»، «تت.» پێش له پێشکە وتن و سەرکەوتنی نەیار و دوژمنان بڕینەوه، بەرامبەر دوژمن وەستان و کۆنه پەرەستان به ڕگری بزووتنەوەی نەتەوایەتی ئازادیخوازانەیان پێ ناکرێ. * «سن.» بەرگل. «بک.» بەرەوانی.
بەرگن
«نت.»، «سیم.»، «مک.» خوری بەرخ که بۆ یەکەم جار د ەبڕێتەوه، لەخوری دیکە نەرم تره، له کوردستان زیاتر دەستەوانه و سەرکلاوه و... لێ دروست د ەکەن. * «بکجن.، ه» لوا. «لو.» بەرگی.
بەرگه
[[ست: ڤەرەنگە.]]
«نا.»، «مک.» توانستنی خۆگرتنی ئینسان یا هەر گیاندار و شتێ له پێش هێزێکی ماددی یا مەعنەوی.
بەرگه سەرین
«نت.»، «کئێر.»، کیسەیەکی ئوستوانەیی شکڵه، له چیت یا بلووری دروست دەکرێ و «سەرین» ی دەناو دەندرێ. * «مک.» بەرگەسەنیر. «سیم.» بەرگە پشتی.
بەرگه دەمانچه
«نت.» پارچەیەک جەرمه به شکڵی دەمانچەی دەخەنه ناو.
بەرگی تێ هەڵکێشان
[[بەرگ/٣+ تێ (دە+ی) + هەڵ(پێبف.) + کێشان]]
داپۆشینی سەرین.، دۆشە گ و... که «بەرگ/3» یان و ە کوو کیسه بۆ دروست دە کرێ.
بەرگی سەفەر
«نت.» ئە و جلکانە ی ئینسانێک بۆ «سەفەر دەبەری دەکا، سەفەرەکە دەیسەپێنێ که د ەبێ چ جووره بەرگێک دەبەرکات، بۆ نموونه ئەگە ر یەکێک بچی بۆ «ڕاو» و زستانیش بێ جووره جلکێ دەبەرد ەکا و بۆ هەمان مەبەست له هاوینا جورێکی دیکه و... و... بەرگی شایی و شینان - «نت.» دوو جوورە جلکن: یەکیان ئاڵ و واڵایه بۆ «شایی» و پیاو خۆشی د ەگەڵ د ەڕازێنێتەوه ئەوی دیکەیان «ڕەش» یا «خمی» یه بۆ سەر پرسه و ئازایەتباری د ەبەر دە کرێ. «بەرگی شایی و شینانی هەر ئەوەیه»، «کن.» نەدارە و بۆ هەموو جوورە ڕووداوێک تەنیا دەستە جلکێکی هەیە..به ڕگی غەزەبی دەبەرکرد - «کن.» ڕقی هەڵستا و توڕەبوو. 3- شتێکه له قوماش، کاغەز، چەرم و... دروست د ەکرێ و بەپێی مەبەست شکڵی دە گۆڕێ، هەموو یا بەشێ له بەعزه شتێکی پێ دادەپۆشن تا له چڵکن بوون، شکان، و... بیپاڕێزێت:: بەرگی «کابه» هەمووی ئایەتی قوڕئانی لێ نووسراوه. بەرگی ئەم سەنیره بە جارێک چڵکن بووه بیگۆڕن. 4- بەشێک لە چەند بەشی کتێبــ.ێک که له بەشەکانی دیکەی جودا کرابێتەوه و به جیا جزووبەند کرابێ.:: بەرگی دووەمی «قامووسی زمانی کوردی».
بەرگیر خستن
«مست.، مت.»، «سیم.» تم: بەگیر هێنان.
بەرگیرهاتن
«مستلا». «کعر.» تم: بەگیرکەوتن
بەرگیرهێنان
«مست.، مت.»، «کعر.» بەگیرهێنان.
بەرگیرکەوتن
«مست. لا.»، «سیم.» تم: بەگیرکەوتن /3
بەرگین
[[بەر/٢+ئگ +ئین]]
«سف.»، «سن.» تم: 2- بەرین.
بەرگە گرتن
«مست.، لا»، «مک.» ڕاوەستان، خۆڕاگرتن، مقاو مەت کردن، دەوام هێنان:: ئیمپڕیالیزم بەرگەی خەباتی میللەتان ناگرێ. دیزه و گۆزەی خارا و چاتر بەرگه دەگرن. چوارینەی کەن بە رگەی ئەم زستانه ناگرێ. لەشکری بێ بیروباوەڕ بەرگەی شەڕ ناگرێ. ئەم قوماشه عەمارەپۆیه بەرگەی شوشتن ناگرێ،
بەرگە سەنیر
«نت.»، «مک.0 تم: بەرگە سەرین.
بەرگەسەعات
«نت.»، «مک.» کیسەیێکی پچووکه له قاییش یا مە خمەر دروست دەکرا یا له «دەزوو» د ەچندرا و ساعاتی سەر قاپداری دەخرایه ناو، بۆ ئەوەی لە گیرفانا ژەنگ نەهێنێ.
بەرگەشت
[[فر.]]
«نمس.» تم: بازگەشت.
بەرگەلێفه
[[بەرگ/٣+ئە/٢ + لێفە]]
«نت.»، «مک.» پارچەیەک «بلووری» یه به بەری لێفەوەی دەدروون و کە چڵکن بوو لێی د ەکەنەوه بۆ شوشتن. * «کعر،.» متیل. «کئێر.» مەلافه.
بەرگەنەگرتن
«مس.، لا» خۆ پێ ڕانەگیران لەپێش ڕووداو و کارەسات و زە بروزەنگ و هەر جوورە هێزێکی بە جوورێک لە جووران چەشنێ قورسایی د خەنه سە ر ئینسانی یا شتێ و کاری تێدە کەن.
بەرگەکتێبــ.
«نت.»، 1- دوو پارچە مقەببا یا چەرم یا کاغەزی ئەستوور و... که هەموو پەڕ ەکانی کتێبــ.ێک «پاش جزووبەند کردن» دەگرێتە ناو خۆی و له پەرپووت بوون دەیپاڕێزێ. 2- پارچەیەک کاغەز یا هەر شتێکی دیکەی لەم بابەتەیه، لەسەر «بەرگەکتێبــ. /1» ەو ە ده کتێبــ.انەوە پێچرێ تا چڵکن نەبێ.
بەرۆژوو
«ست.» حاڵی ئینسانێکی به پێی ڕێ و شوێنێ که ئیسلامەتی دایناوه له بەره بەیانیەوه تا ڕژاوا هیچ ناخوا و ناخواتەوه.