تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 21
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باسترمە
[[تۆ.]]
(نا.)، (کعر.)
گۆشتی
کوڵاوی پوختەکراو،
کە
بەهارات
و
داو
و دەرمانی دیکەی
تێکەڵ
کرابێ و
لەناو
ڕیخۆڵەدا ئاخندرا بێتەوە،
لە
کاتی
پێویستا
دە
ڕۆنا سووڕی دەکەنەوە و
هێلکە
ی بەسەردا دەکەن،
بە
ساردی
و برژاویش دەخورێ. *(کێیر) کاڵباس. تێبــ. -
ئەم
وشەیە تورکییە و مانای ئاخنراوە و پەستێوراو
دەدا
. هاوتاکەشی
لە
(کێیر)
لە
زمانی ڕووسی وەرگیراوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە عاستە م و دووبە ڵا
«بنت.»، «مک.» زۆرکەم::
بە
عاستەم
و
دوو
بەڵا
لەبەری
هەستا
.
دوو
بەڵا
بەلاوە
چوو
.
بە
عاستەم
و
دوو
بەڵای مابوو له بانەکه بکەوێتە
خوار
. تێبــ.ینی:
نازانم
وشەی «
بە
ڵا» لێرەدا
هەر
«
بلاء
» ی عەڕەبییه
یا
شتێکی
تر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاستانە
[[ ئاست + ١- ئان/١ + ە ــ ئە/١ ]]
«نتـ.»، «سنـ.» ١-
پێشخانە
،
کەوشکەن
. ٢- «مجـ.»
قاپی
گەورەماڵان، دەرگای
شێخ
و
مشایەخ
و پیاوانی
بەدین
. *
ئاسانە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاستەم
[ [پهـ: ستەهمەکـ.]، [ئا + ستەم] ]
«نتـ.» «مکـ.» تمـ:
بە
ئاستەم
. *
حاستەم
،
عاستەم
. بەئاستەم: «بنتـ.» میقدارێکی
کەم
مەوداێیکی
کورت
، مەسافەی
زۆر
کەم
، تۆزیک. نەختێک.:
بە
ئاستەمێکی مابوو
بەر
ئوتۆمبێل بکەوێ،
بە
ئاستەم
لە
بەری
هەڵستا،
بە
ئاستەم
و
دوو
بەڵا
قوپاوە. هس.:
ئەستەم
،
ستەم
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاستەڕ
[[ پهـ: ئاستەر ]]
«نا.»، «مکـ.» ١- پارچەیەک قوماشە،
لە
دیوی
ناوەوە
بە
کەوا
و
چاکەت
و
ئەو
جۆرە شتانەوە
دای
ئەدروون. ٢- تویژاڵێ
ڕەنگە
کە
لە
پێشدا دەیدەن
لەو
شتانەی بیانەوێ ڕەنگیان بکەن،
وەک
دەرک
و
پەنجەرە
و
دار
ە
دیوار
،
پاش
وشک
بوونەوەی دەستێکی
تر
رەنگی
خەستی
لێ
ئەدەن. * «سنـ.»
ئاسەڕ
. ئەستەڕ،
بەر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئامان خواستن
[[٣- ئامان + خواستن]،[عا. کو.]]
«مستـ. متـ.» داواکردنی
پەنا
لە
کەسێ
، داوای
جێگا
و ڕێگای
خۆشاردنەوە
کردن
،
خۆ
خسنتنە پەنای
یەکێ
لە
ترسان
«
ترسی
هەرچی
و
هەرکێ
بی
».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاواتەخواستە
[[ئاوات + ٣- ئه/٢ + خواست «خواستن + ٢- ئه/٦» ] ]
«نمفـ. سمفـ.» شتێک، کارێک و مەبەستی
کە
بۆ
وەدەست هێنانی،
زۆر
هەوڵ
درابێ.: ئاواتەخواستەش
وا
نابێ
. ٢- «کنـ.»
هەرچی
زۆر
خۆشەویست
بێ
و
بە
دڵەوە نووسابێ. «
بە
تایبەتی
منداڵ
» .:
کوڕە
خۆ
تۆ
ئاواتە
خواستە
نی
،
بۆ
وازنابێبی. *
ئاواتی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڕاستە
[[ پهـ: ئاراستەک ]]
«نمغـ.»، «سیمـ.» ١-
ڕازاوە
. ٢
ڕێک
و
پێک
کراو
. ٣- ڕێکخراو «
لە
شکروسوپا». ٤-
ئامادە
. تێبــ.:
هەر
وەکوو
لە
وشەی «ئاڕا»
دا
باس
کرا
مەسدەری «ئاڕاستەن» ی
پەهلەوی
لە
کوردیدا بووتە
ڕازاندنەوە
،
بەڵام
ئەم
«نمغـ.» ەی
وەکوو
خۆی
لێ
بەجێ
ماوە
،
کە
لە
سلەیمانی بەکاردێت و
لەگەڵ
«
کردن
» مەسدەرێکی
تێکەڵی
لێ
دروست
کراوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڕاستە کردن
«مستـ. متـ.»، «سیمـ.، کعر.» ١-
ڕووی
چەک
،
خەبات
یا
قسە
دە
کەسێک، ڕێژیمێک
یا
بەروباوەڕێک کردن: بزووتنەوەی
نەتەوایەتی
کورد
، خەباتی
خۆی
ئاڕاستەی ئیمپڕیالیستەکان کردووە. ٢- پێشاندانی ڕێگای کارێک
بە
یەکێک
یا
کۆمەڵێک، تەوجیهـ: پاڕتی ئەندامەکانی
خۆی
بە
ئامۆژگاری
پێشکەوتوانە،
ئاڕاستە
دەکرد. ٣-
حەواڵە
کردنی
قسە
و
توانج
و
جوێن
و مست و
تێڵا
و
ئەو
جۆرە شتانە
بۆ
یەکێک:
خولە
مستێکی ئاڕاستەی
جوامێر
کرد
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگری پێوه نێی بۆ سۆی لێ هەڵناستێ
«کن.»
زۆر
ڕووت
و
ڕەجاڵ
و نەداره.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیزن خواستن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- داوای
ئیجازە
کردن
بۆ
کردنی کارێک. ئیزنمان
لە
مامۆستا
خواست
و
هاتینەوە
، دەبوایە
ئیزن
بخوازی
نەک
سەربەخۆ
لیدەی بڕۆی. ٢- داوای ئیجازەی
ڕۆیشتن
لە
خانەخوێ
کردن
،
خواحافیزی
کردنی
میوان
لە
خانەخوێ
.
سێ
ڕۆژ
میوانیان بووین
هەر
ئیزنمان دەخواست ئیزنیان نەدەداین.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باستان
[[پە: باستان] ]
(نا. ص.)، (کئێر)
کۆن
،
قەدیم
. تێبــ. -
مامۆستا
تەوفیق وەهبی
ئەم
وشەیەی
لە
(
فەرهەنگی
کوردی
- ئینگلیزی)
دا
نووسیوە،
وەکوو
لە
سەرەوە
نیشاندرا ئەسڵەکەی (
پەهلەوی
)
یە
و
بە
مانای (
هەمیشە
قەدیمی
و
بێ
پسانەوە
) هاتووە،
من
هەر
وشەیێکی
لە
بنج
و بناوانی (
پەهلەوی
)
بێ
،
بێ
ئەوەی
لێی
بپرینگێمەوە
بە
کوردی
ڕەسەنی
دەزانم با زمانی (
فارسی
)ش
زۆری
بەکار
بێنی
وەکوو
ئەم
وشەیە و
دەبێ
وا
حیساب
بکرێ
کە
(
فارسی
)
لە
کوردی
خواستۆتەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باستانناس
(نت.) زانای ئاساری
کۆن
(العالم الاثری).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باستانناسی
(حمص)،
زانستی
ئاساری کۆن(علم الاثار).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باستانی
(ست)،
هەر
شتێکی
پەیوەندی
بە
زەمانانی کۆنەوە هەبێ، کۆنینە،قەدیمی.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بووک گواستنەوه
مست. مت.» بردنی کچێکی
بە
مێرد
درابێ، له
ماڵی
باوکی
ڕا
بۆ
مالی
مێردی
،
به
پێی
ڕێ
و شوێنێکی
تایبەتی
کە
بۆ
ئەم
کارە
باوه
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئاوات خواستن
لە
دڵەوە
حەز
بە
جێ
بە
جێ
بوونی
کارێک، وەدەست هێنانی شتێ، پێکهاتنی مەبەستی
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەڕاستی
«بنت.» تم: له واقیعدا، واقعا، حقیقیا::
بەڕاستی
دنیایەکی سەیره ! تێبــ. -
ئەم
وشەیه
ئەگەر
بە
شێوەی
پرسیار
بگوترێ
بۆ
ئەوەیه
ئەو
قسەی بیستراوه
جەخت
بکرێتەوه::
جا
هەر
بەڕاستی
سەرتان شکاند ؟ *
بەڕاست
؟
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاست
[[ ؟ ]]
«نا.» ١-
جێگا
، شوێن:
لە
ئاستی
خۆت
دانیشە
،
لە
ئاستی
خۆی
نەبزووت،
دوێنێ
هەر
لەم
ئاستە
تووشی
نەریمان
بووین. ٢- «مجـ.»
بەرامبەر
،
ڕووبەڕوو
،
لا
،
بە
نیسبەت:
لە
ئاستی
کاک
پیرۆتی دڵت
هیچ
غاییلە
نەکا
، پێڕێ
بە
ئاستی
ماڵی
ئێوەدا
تێپەڕین
. * حاست،
عاست
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بار ڕاست کردنەوە
(مست. مت.) ١-
یارمەتی
کاروانی
یا
هەر
کەدێکی
دیکە
بۆ
راست کردنەوەی بارێکی
لاسەنگ
بووبێ. ٢- (کن.) یارمەتیدانی کەسێکی
تووشی
گیروگرفت
و
ناڕەحەتی
بووبێ
بە
تایبەتی
لە
لانی
پارە
و پووڵەوە.
ئازاد
حاڵی
شڕ
بوو
شێرکۆ
فریای
کەوت
و
باری
ڕاست
کردەوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەڕاست
«بنت.» تم:
بەڕاستی
.
1
2