تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 145
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازاڕ کردن
[[بازاڕ/٤+ كردن]]
(مست. لا.) قسەکردنی کڕیاڕ و
فرۆشیار
لەسەر
نرخی
کاڵا
، هەوڵدانی
بۆ
سووکی
کردن
لە
نرخی کەلوپەلدا، *سەودا
کردن
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازاڕ گەرمی
(حمس.) تم: بازاڕخۆشی
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازاڕخۆشی
(حمس)
کڕین
و فڕۆشتنی
زۆر
لە
بازاڕا،
دەستاودەست
کردنی
کاڵا
و
کەلوپەل
بەخێرایی. *بازاڕگەرمی
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازاڕی
[[بازاڕ-ئی] ]
(ست.) ١-کاڵای
خراپ
، کاڵایەک
بە
دانستە
دروست
نەکرابێ *جەڵەبی ٢-(مج.) ئادەمیزادی
سووک
و
هەرزە
بەتایبەتی
ئافرەت
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازاڕی کەساد
[[كۆ، عا]]
(نت)، بازاڕێکی
کڕین
و فرۆشتنی
کەم
بێ
، بازاڕێ ڕمێنی
لەسەر
نەبێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازبازانێ
[[باز+باز+ ئانێ]]
(نت)، (هل.) تم:
بازبازێن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازبازێن
[[باز+ باز+ئێن]]
(نت.)، (سیم.)
یاری
منداڵانە
کە
بۆ
خۆخافڵاندن
و
کەیف
لە
جێیەکی
بەرز
(نسبیا)
خۆیان
فڕی
دەنە
نزمایی
. تێبــ. -
ئەم
یارییە
دۆڕاندن
و بردنەوەی تێدانییە. *بازبازانێ،
بازدبازدێن
،
بازبازۆکێ
،
بازدبازدۆکێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازی
(نا) ١-(کک) بەشتێکەوە
خەریک
بوون
یا
خۆ
خەریک
کردن
و
خۆ
خافڵاندن
*گاڵتە،
گەپ
گەمە
،
کایە
،
وازی
،
یاری
. ٢-(کئیر.)
قومار
. تێبــ. -
بە
م مانایە
لە
فارسی
ڕا
هاتۆتە
ناو
کوردی
* (کعر)،
یاری
.
بازی
بازی
،
بە
ڕیشی
باباش
بازی
؟ - (کن.) بەڕدێنی (
بابا
)
یاری
ناکرێ،
تۆ
ناتوانی
فێڵ
لەمن
بکەی. تێبــ. - (
بابا
)ی
عەیار
لە
چیرۆکی ئەسکەندەرنامەدا، پیاوێکی
زۆرزانی
و فێڵبازە و کۆسەیە،
چەند
داوە
موو
نەبێ
بەچەنەگەیەوە
نیە
بۆیە
یاری
پێ ناکرێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
برا زازا
[[برازا+زا]]
«نت.» منداڵانی برازای کەسێک،
ئەو
منداڵانەی
کە
باوکیان برازای کەسێک
بێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-بازە
[[؟] ]
(
نا
،) (کعر) کۆتاڵێکە
لە
پەمبۆ
درووست
دەکرێ
دیوێکی
تۆزێ
تێسکنە *(کئیر.) بەمبازی
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاتەشبازی
[ [ئاتەش + بازی] ]
«حمسـ.» هەڵدانی
فیشەکەشێتە
و
تەقەمەنی
ڕەنگاوڕەنگ
و جۆربەجۆر
لە
جێژن
و ئاهەنگاندا،
بۆ
کەیف
و
خۆشی
□ «
ئاتەشبازی
بە
کونگی
خاڵی
ناکرێ».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازا
«سـ.» ١-
بەجەرگ
، دلیڕ،
نەترس
«بەگشتی». ٢- کەسێکی
لە
شەڕا
چاوی نەترسێ و جێگای
خۆی
بەجێ
نەهێڵی. ٣- «مجـ.» خیڕا،
چوست
و چالاک: ئازاکە،
دەی
لە
مامت
کەوێ
بڕۆ
بەڵام
ئازا
بیێەوە «خیڕاوەرەوە». ٤-
ساغ
،
بی
عەیب.:
گوێزی
ئازا
،
حەسەن
وەک
گوێزی
ئازای لێهاتووە. //
پووت
،
پووچ
،
پووچەڵ
،
نەخۆش
. ٥- تمـ: ئازاد: گەردنت
خۆش
و
ئازا
بێ
، «
ئازا
و
ڕزگاری
قاپی
خوڵای
بی
».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازا
[ [= عا.: اعضاء] ]
«نا.» ئەندامی
لەشی
گیانداران
بە
تایبەتی
ئادەمیزاد:
هەموو
ئازای
بەدەنی
تێک
شکابوو، ئازای
لەشی
هەلاهەلا
بێ
□
جەو
ساوە
نیەت
ڕۆزەم ئاوەردەن
هیچ
ئازام جەهیچ زۆرەش نەوەردەن «مەولەوی: مکبـ ــ ٤٨». تێبــ.:
ئەم
وشەیە
لە
شێوەی جەمعی عەرەبیدا هاتۆتە زمانی کوردییەوە،
وەکوو
«
مفرد
»
بە
کار
دێت
.
بۆ
جەمع
کردنەوەی وشەی «
هەموو
» ی دەخرێتە
پێش
. * ئەعزا/١، ئەندام/١.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازاد
[ [ستـ: ئازاتە. پهـ: ئازات] ]
«سـ.» ١- کەسێکی
بەندە
و
عەبد
نەبێ
، زەرخریدی کەسێکی
تر
نەبێ
،
دیل
و
ئێخسیر
نەبێ
*
سەربەست
. ٢- میللەتێک
یا
وڵاتێکی
لە
ژێر
دەستی
بێگاناندا
نەبێ
، سەربەخۆبێ. ٣- ئافرەتێکی
ڕووی
خۆی
دانەپۆشێ و
شەرم
لە
پیاوان
نەکا
. ٤-
ناوە
بۆ
نیڕینە. تێبــ.:
ئەم
وشەیە شکڵێکی کۆنتری «
ئازا
»
یە
کە
بە
مانای «
شجاع
» ە. هس.:
زات
=
جورئەت
«کوردی»، ئەسەد=
شیڕ
«عەرەبی».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازاد کردن
«مستـ. متـ.» ١- بەرەڵڵاکردنی یەکێک
لە
بەندیخانە
و
دیلی
و
ئێخسیری
. ٢- پساندنی
پێوەندی
بەندەیی
و غوڵامێتی
لە
ئەستۆی
کەسێ
، دەرهێنانی تۆقی عەبدایەتی
لە
ملی
ئەو
کەسانەی «
عەبد
» ن. ٣- ڕزگارکردنی وڵاتێ
لە
دەس
بیگانە. ٤- داماڵینی بەندوداوی ماددی و
مەعنەوی
لە
کەسێک
یا
لە
شتێک:
ئازاد
! «وەڵامی سڵاوی عەسکەرییە
لە
سوپای
ئێران
و کەوتۆتە
ناو
زمانی کوردییەوە،
وەکوو
ئەو
سەربازەی سڵاوی
نیزامی
بۆ
ئەفسەرەکەی
دەکا
، بەسترابێتەوە.»، شۆڕشی چاردەی تەمووز، عێراقی
لە
دەست
ئیمپڕیالیزم
ئازاد
کرد
. ٥- «مجـ.»
تەڵاق
دان
و بەرەڵڵاکردنی
ژن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازادی
[[ پهـ: ئازاتیهـ ]]
«حمسـ.»
بەندە
و
عەبد
نەبوون
،
جڵەو
بە
دەست
خۆوەبوون، ژێردەستەی
کەس
نەبوون
*
ڕزگاری
. «بکـ.» ئازاهی. □ ئازادیی،
سەربەخۆیی
و
میری
و
گەورەیی
،
داوا
دەکەین
بە
زار
و
زمان
و
ددان
و
لێو
«سەیفی
قازی
».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازادیخوا
«نفا.» تمـ:
ئازادیخواز
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازادیخواز
[[ ئازادی + خواز «خواستن» ]]
«نفا.»
ئەو
کەسەی
ئازادی
دەوێ،
ئەوەی
بۆ
ئازادی
وڵات
یا
میللەت
یا
بیروباوەڕی «
ئازادی
گشتی
»
خەبات
دەکا: ئازادیخوازان
لە
پێناو
ئازادی
نەتەوەی کوردا
بە
گژ
ئیمپڕیالێزم و نۆکەرەکانیدا دەچن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازادیخوازانە
[[ ئازادی + خوازی + ئانە] ]
١- «ستـ.»
هەر
کار
و
کردەوە
و شتێکی
پێوەندی
بە
ئازادیخوازییەوە هەبێ: خەباتی ئازادیخوازانەی میللەتان، مەقالەی ئازادیخوازانەکانی ڕۆژنامەی «
نوور
» بزووتنەوەی ئازادیخوازانەی نەتەوەی
کورد
. ٢-[
ئازادیخواز
+ ئانە]، «بنتـ.»
وەکوو
ئازادیخوازان،
بە
شێوەی
ئەو
کەسانەی ئازادییان دەوێ:
ئازادیخوازانە
بیر
لە
مەسەلەکە
بکەوە
. تێبــ.:
ئەم
وشەیە
ئەگەر
«
سفەت
»
بێ
لە
وشەی «
ئازادیخوازی
» وەردەگیرێ و
لە
جوملەدا
پاش
ناو
دێت
و
لە
ئەسڵا دەبێتە «ئازادیخوازیانە»
بەڵام
دەنگی «ی» ەکە
لەبەر
قورسی
دەکەوێ.
بەڵام
ئەگەر
«
بەند
=
قید
»
بێ
لە
وشەی «
ئازادیخواز
» دادەتاشرێ و
هەمیشە
پێش
ناو
دەکەوێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازادیخوازی
«حمسـ.»
خەبات
کردن
لە
پێناو
سەربەستیدا، لایەنی
ئازادی
گرتن
.
1
2
3
4
5
6
7