(حمس.) ئەنجامی کار و کردەوەی ئینسانی بارچەوت.

(مست. مت.) ١- یارمەتی کاروانی یا هەر کەدێکی دیکە بۆ راست کردنەوەی بارێکی لاسەنگ بووبێ. ٢- (کن.) یارمەتیدانی کەسێکی تووشی گیروگرفت و ناڕەحەتی بووبێ بە تایبەتی لە لانی پارە و پووڵەوە. ئازاد حاڵی شڕ بوو شێرکۆ فریای کەوت و باری ڕاست کردەوە.

(مصت. مت.) دەرەقەت هاتن، دەروەست هاتن. چارەپێکران (کارێ یا کەسێ.:ئیمپریالیزم بەهەموو هێزیەوە باشری خەباتی مللەتان ناکا. هەر چەند ئەم پەلە تووتنە بژار دەکەین باشاری گیاکەڵە ناکرێ. «... سوڵتانی ئەستەمبووڵێ دەسەری کردووم بەفەرشێکی، سەد کەسم هێناوە کەس باشاری ناکا...» (تحف ،، ب١، ل - ٣٨٧).

(نت)، ئەو گیاندارانەی باڵیان هەیە و دەفڕن. باڵدار هاتووە باڵی وەراندووە، ناڵدار هاتووە و ناڵی وەراندوە. - (کن.)، جێگایەکی پر مەترسیە کە هەر کەس ڕووی تێکردووە ڕزگاری نەبووە. *باڵندە، پەلەوەر، مەل. (جنو) بالۆنە. (سن.) باڵنە.

«ست.» حاڵی هەر کەسێ یا شتێ ئەهەمیەت و ئیعتباری هەبێ.

هەر شتێکی بریسکەی هەبێ و بدرەوشێتەوه. «بزماره و بزماره، سۆلی بریقەداره» «فولکلۆر» .

«ست.» حالی ئەو کەسەی به جۆرێک له جۆران ئەندامێکی لەشی «برین /1» ی لێ پەیدا بووبێ. تێبــ.- ئەم وشەیه بۆ «برین / 2» ناگوترێ و دەڵێن دەستم برینی لێ هاتووه.*زامدار، «سن.» زامار.

«مست. مت» دروست کردنی «برین /1» له شوێنێکی لەشێکی ئینسانێک. * برین لێکردن

«نا.»، «کئێر.، کعر.» شیشێکی پۆڵای بچکۆلەیه «نسبا»، سەرێکی تۆزێ پان کراوەتەوه و نووکەکەی تیژ کراوه، تەخته چەرم و ئەو جووره شتانەی پێ لێک قاییم دەکەن، لە دار و دیواریش دادەکوترێ وشتی پێوە هە ڵداوەسن. زۆر جووری هەیه: خڕ. چوار سووچ، سێ سووچ، ورد و درشت.* «سن.» بسمار. «بک.» بسمار، بزمار. «جنو.» میخ. تم: 3- بز/2.

«مست. مت.» 1- «بزمار» لەشتێک داکوتان.:: وەستا گیان یەک دوو بزمارم بۆ لەو کەوشە بده. 2- «کن.» فێل له کەسێ کردن، فریو دان و دەست بە زاخاکردنی یەکێک.

«ست.» حاڵی هەر شتێکی بزماری زۆر لە سەر داکوترابێ.

1- «نت.» هێشووی ترێ که بۆڵەکانی زۆر تێکچڕژابێ.2- «ست.» تم: بزمارڕێژ.

«نت.» تەمبەڵیتێکه له ژێربارەوه دەخرێته سەر پشتی وڵاخ. // سەربار.

«نت.» ئەو شوێنەیه که چیا و کێو دەگەڵ زە وی لێک دەدەنەوه و پێدەشت دەست پێدەکا.::سلە یمانی له بناری گوێژ ەیه. بنارگل مەڵبەندێکی کوردستانه لەگەرمیان.* «جنو.» بنەتار. هس.: «جن.» بنار. بناری. هەوراز، سەرەبەره زوور.

«نت.»، «جف.» تم: بنار.

«نت.» کۆتەره و پاشاوەی دارێکی بڕابێتەوه و هێندێکی مابێ.

«نا.، س.»، «مک. سن.، سیم.، بک.» زەوییەکی ماوەیەکب بێت نەکێڵدرابێ و کشتوکاڵی لێ نەکرابێ. هس.:بووره.

«نا.»، «هل.» تم: بەهار

مست. مت.» بووک لەبەر ماڵی بابی سواری «مایین» کردن تەسلیمی بووکێنیان کردنی تا بیگوێزنەوه ماڵی زاوا. تێبــ.ینی: ئەم کاره تەنیا لەناوی شیرەتان و دەوڵەمەندانی شارانی کوردستان باو بوو، بووکی فەقیرو هەژاران به پێیان دەگوێزرایەوه

«نا.»، «مک.» تم: جیر.:: تۆپی بۆڵغار «تۆپی بچکۆڵەی یاری که له لاستیک دروست دەکرێ». هەر دەڵەی بوڵغاره لەبەریەک دەکشێ.