تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 59
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاو خواردنەوە
«مستـ. لا.» ۱-خواردنەوەی
ئاو
بۆ
شکاندنی
تینوایەتی
. ۲- «کنـ.»
کاری
هاسان
و
بێ
ئەرک.:
جا
ئەوە
چییە
؟
هەر
ئاو
خواردنەوەیە.
پیاو
کوشتن
و ئاوخواردنەوەی
لە
لا
وەک
یەکە
. چ
پیاو
بکووژن و چ
ئاو
بخۆنەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاو لێ «لەکارێ» نەخواردنەوە
«کنـ.»
دەست
نەگێڕانەوە و
خۆ
نەپاراستن
لە
کردنی کارێک:
تۆ
بڵەی
دەست
بەسەر پووڵەکانیدا
بگر
ێ؟
ئەرێ
وەڵڵا
ئاوی
لێ
ناخواتەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاوی بێ لغاو خواردنەوە
«کنـ.»
کاران
بە
ئارەزووی دڵی خۆکردن و
گوێ
نەدانە
هیچ
کەس
و
هێچ
شتێ.: وادیارە
ئاوی
بە
لغاوی خواردۆتەوه،
وەڵڵا
بەسەریەوە
ناچێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیختییاردار
[[ئیختییار=دار (پب.)]، [عا. کو.]]
(ست)
ئەو
کەسەی دەستەڵاتی هەبێ،
ئەوەی
هەقی
کردن
و نەکردنی کارێکی هەبێ.
خۆتان
ئیختییارداری
ئێمە
و ئەوانیشن.
باوک
ئیختییارداری
کچی
خۆیەتی
. ((
یای
خەزاڵ
، عەمرم،
کێ
لەسەر
وڵاتی
سوورچی
و زراران دەکەیە
سوورباش
و ئیختییادارە)) (تحفە: ج١- ٣٥٠).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئینتشاردان
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١-
بڵاوبوونەوە
(
هەرچی
بێ). ٢-
تەشەنە
کردن
(
نەخۆشی
،
قسە
و
دەنگە
و باسە و...).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئینتیشاردان
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)،(کئێر.) بڵاوکردەنەی کتێبــ.،
ڕۆژنامە
،
قسە
،...
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت خواردن
[[عا. کو.]]
«مستـ. لا.» تمـ:
ئەزیەت
کێشان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەسپاردن
[[پهـ: ئەپەسپارتەن]]
«مستـ. متـ.» ۱- کارێک حەواڵەی کەسێک
کردن
بۆ
جێ
بە
جێ
کردنی. «قوربانت
بم
چاو
ئەستێرە
» «خزمەتێکمان پێ بسپێرە» «فۆلکلور» ۲-
تەسلیم
کردنی شتێک
بە
کەسێک،
کە
بە
ئەمانەت
هەڵی
بگرێ و ئاگای
لێ
بێ
. «
بە
خودام
ئەسپاردن
»، «
تۆ
دەڕۆی
ئێمە
بە
کێ
دەسپێری». ۳-
تەمێ
کردنی کەسێک
بۆ
کردن
یا
نەکردنی کارێک.:
بە
دەرکەوانەکەی ئەسپاردبوو ڕاگیرمان
نەکا
، ئەسپاردوویە
هەر
کەس
بچێ
بڵێن
لە
ماڵ
نییە
. «... ئەسپاردی
لە
پێشخانە
،
یەک
دوو
بەڕەیان ڕاخست...» «قزڵجی: پێکەنین_۱۴۱». ۴- «مجـ.» شاردنەوەی مردوو:
بە
خاکێمان ئەسپارد. ٭
تەسلیم
کردن
. هس.:
ئەسپاردن
/۲. ٭
سپاردن
«
بۆ
هەر
چوار
ماناکە». ڕائەسپاردن_ [ڕا «پێبفـ.» +
ئەسپاردن
]، «مستـ. متـ.» ۱- ناردنی
پەیام
یا
خەبەرێ،
بە
کەسێکدا
بۆ
یەکێکی تر: با خدردا
ڕای
ئەسپاردبوو سەرێکی
لێ
بدەین.
بە
دەمیش تۆفیقمان ڕائەسپاردووە، ڕادەسپێرین
بە
مام
کوێخا
بڵێن
. ۲- داوای
جێ
بە
جێ
کردنی کارێک
لە
کەسێک: پیرۆتمان ڕائەسپارد
لە
شار
غەزەتەمان
بۆ
بێنێ. ٭
ڕاسپاردن
. تێبــ.ینی: کەرتی یەکەمی
ئەسپاردن
«
ئە
»
زۆر
شل
و شەوێقە
هەندێ
جار
لە
قسە
کردنا دەردەکەوێ و
هەندێ
جاریش
ون
دەبێ
و شێوەیێکی
تری
مەسدەرەکە «
سپاردن
،
ڕاسپاردن
»
پەیدا
دەکا
،
بەڵام
ئەسڵ
هەر
«
ئەسپاردن
» ە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەسپاردە
«نمفـ. سمفـ.»
هەر
شتێکی
بە
کەسێک درابێ
بە
ئەمانەت.: ئەسپاردەی
خوا
بن ٭ئەسپەردە،
ئەسپێراو
،
سپاردە
، سپێراو، سپێریاگ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەفسووس خواردن
«مستـ. لا.»
ئاخ
هەڵکێشان
و
خەم
و
خەفەت
خواردن
بۆ
شتێک
کە
لە
دەست
چووبێ، با کەسێکی مردبێ
یا
بۆ
ڕووداوێکی
ناخۆش
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەژماردن
[[پهـ: ئۆشمورتەن، ئۆشمارتەن]]
«مستـ. متـ.»
دیاری
کردنی
چەندێتی
شتێک،
حیساب
کردن
، گوتنی
یەک
،
دوو
،
سێ
و... و...
هەر
جارە
لادانی پارچەیەک
لەو
شتەی
مەبەست
بێ
بزانن چەندە.:
هێشتا
نەت ئەژماردووە
دەڵێی
ئەوەندەیە،
ئەوە
سێ
جارە
دەیئەژمێرم یەکێکی
هەر
کەمە
. «خاڵم
ئەژماردن
سەت
و
بیست
و
نۆ
» «
هیچ
خاڵم نەدی
لە
گوێن
خاڵی
تۆ
» «فۆلکلۆر» ٭بژاردن/۱،
ژماردن
، «بکـ.»
هەژمارتن
،
حیساب
، حیسێب، حیسێو «
کردن
»، «جنو.»
ژمارە
کردن
.
حەساو
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەژماردە
«نمفـ:
ئەژماردن
» شتێکی زاندارابێ
چەندە
،
حیساب
کراو.: پارەکەی
بە
ئەژماردە
لێ
وەرگرن. ٭بژاردە،
ژماردە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بارداگرتن
(مست. مت.) هێنانە
خواری
(
بار
)
لە
پشتی
وڵاغ
یا
هەرجوورە بارەبەرێکی
تر
بە
یەکجاری
.
خێرا
بارەکان
لەو
لۆرییە داگرن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بواردان
[[1-بوار+دان]]
«
مست
.، لا.»
تەنک
بوونی
هێندێ
جێگەی
چۆم
و ڕووبارانه
که
ماوەی لێدانی
بۆ
ئینسان
هەبێ.:: «جەغەتوو»
قەت
بوار
نادا
. «
خاسه
» و «ئاوەسپی»
بەهاران
بوار
نادن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بواردن
«مست. مت.»
به
جێ
هێشتنی شتێ و
بە
حیساب
نەهێنانی،
به
هیچ
دانانی:: هەردوان بژمێره و
سێ
یەمینیان ببوێره
لەو
مەجلیسەدا
کەسی
نەبوارد و
قسە
ی
به
هەموویان گوت. *هەڵبواردن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بژاردن
«مست. مت.» 1- تۆڵەکردنەوەی
زە
رەر و زیانێکی له
کەسێ
کەوتبێ. «عا.» تعویض:؛ ئەسپەکەی شامراد له
ژێر
کوێخا
تۆفیقدا
سەکەت
بوو
.
بۆی
بژارد. 2-
خاوێن
کردنەوەی
دانەوێڵە
لەو
شتانەی
هاو
جسنی
خۆی
نین: برنجەکه ببژێره.
ساوار
به
بژاردن
پا
نابێتەوه
دەبێ
بە
ردەشۆر
کرێ
. هس.: «فر.» بووجاری + له بێژینگدانی د
غەڵ
و دانەوێڵه. 3- «مج.» ئەژمارتن له
هەندێ
بن لەهجەی موکریانیدا.* «بک.»
بژارتن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بژاردنەوه
«
مست
.، لا»، «سن.» گێڕانەوەی
خەو
«تم:
مردۆخ
، ب1، ل-167» .
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بژارده
«نمف.: له بژاردن»، «محر.»، «مک.» تم: ئەژمارده::
نەچی
هەروا
بیدەیه
دەستی
،
بژارده
تەسلیمی
که
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بگاردن
«مست. مت.»، «سن.» تم: بوارن،
ڕابواردن
، هەڵبواردن* «سن.»
بگیرانن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆ ئەژماردن
[[4-بۆ/2+ئهژماردن]]
«مست. لا.» حیسابی کردنی
پاره
یا
هەر
شتێکی دیکەی
که
دە
ئەژماردن
بێت
لەبەر
چاوی کەسێکی
تر
،
تا
پاشان
تەسلیمی بکرێ.
1
2
3