(مست. مت.) ١-بڕینی ئەگریجەی ئافرەتێک، وەکوو سزایەک بەرامبەر تاوانێکی کردبێتی. ٢- (کن.) شوورەیی بەسەرهێنان، ڕیسواکردن (هەر بۆ ژنان). هس.: سەرتاشین.

(مست. لا.) جوداکردنەوەی هێندێک لە پرچی ئافرەت و کورت کردنەوەی و بەردانەوەی بە لاجانگدا (کردنی بە ئەگریجە).

(نا. بن.)، (سن.) تم: ئێرە. ((ئەرێ ماڵ مەلا عەوڵای لووت دافزیاگ ئەگرەس؟))

«کن.» ئەگەر شتێک بەش دەکەن ئێمەش بەشی خۆمان دەوێ. تێبــ.ینی: به لای منەوه ئەم وشەیه، هەر بۆ ئەو کاته بەکاردێت که یەکێک به حەققانەت و ڕاستی بەشی دەشتێکدا هەبێ و ئەگەر ویستی وەری بگرێ، نەک ئەوەی که «بەش» بخاته ناو شتێکەوه «ببێته شەڕێک تێیدا»، جا بۆیه وا تێدەگەم:: «بەشداری خەمتانم» یا «له خۆ پیشاندانەکەدا بەشدار بوو» که تازه له «مساهمة» و «اشتراک» ی عەڕەبی ڕا تەرجمه کراون، له جێی خۆیان نەبن و بۆ ئەم تەرحە وشتانه: هاوبەش، هاوبەشی، به باشتر دەزانم. 2- «مج.»،مک.» سەگ. تێبــ.ینی: بەو ئیعتیبارە ی که هەرچی له ماڵێ بخورێ بەشی ئەوی تێدایه و دەبێ بیدرێتێ.

(بنت.) تم: ئەگینا.

(بنت.)، (سیم.) دوو ڕستە پێکەوە دەبەستێتەوە و پێشان دەدا کە ڕستەی یەکەم (مەعلوول)ی ئەو (عیللەت)ەیە کە دە ڕستەی دووەمدا باس کراوە. ((...لام وایە هەر بۆ تۆقاندن و ئازاردانی خەڵک دایانناوە، ئەگینا دەستە و دایەرەیەکی باشیان لەسەر دائەنا...)) (بلە:ژان-٩٢) *ئەگەرنا، ئەگەرنە، ئەگین، دەنا، وەئیللا.

(تب. بن.) بۆ ئەم مەبەستانە دەکار دەکرێ: ١- ئامرازی شەرتە: ئەگەر چووی بۆ بەغدا ئاگادارم کە، ئەگەر نەخۆش بووی بچۆرە لای دوکتۆر. ((ئەگەر دەمزانی لەکوێ دەنووستی)) ((سینگم دۆشەگ بوو بۆم ڕادەخستی)) (فۆلکلۆر) ٢- لەپێش ڕستەیەکدا کە (خەبەر)ەکەی بە شێوەی پرسیار بێ گومان و دوودڵی لە ڕاستی قسە (ئیددعا)یەکی لە (مبتدا)کەدا باسی کراوە پێشان دەدا. ((ئەگەر کوێستان+ (زەمیرێک بە دوایدا دێت) واخۆشە، کوا دووگ+ (زەمیرێک وەک زەمیرەکەی پێشوو) مانای (کوێستانی خۆش نییە). ٣- لە پاش سوێند دێ و مانای ئەو ڕستەیەی کە بەدوایدادێت هەڵدەگیڕێتەوە. بە سەری تۆ! ئەگەر ئەم قسەیە وابێ (وانییە) وەڵڵاهی ئەگەر کتێبــ.ت لێک کردبێتەوە (لێکت نەکردۆتەوە). ٤- جاروبار مانای (کە) دەبەخشێ. جا ئەگەر تۆ دەگەڵ خۆت نەیبەی چی بۆ دەکرێ (جا کە تۆ...)

(مست. مت.) ١- گومان خستنە سەر قسە و باسێک. ٢- بەرهەڵست هێنانە سەر ڕێگای جێبەجێ بوونی کارێک. تۆخوا ئەگەر ئەگەری تێبــ.خەی. هیچ ئەگەری تێمەخە لە بەیانی زووتر نییە بچوو. ئەوە چیتە گەرچی پێتدەڵێن ئەگەرێکی تێدەخەی؟

(بنت.) تم: ئەگینا.

(بنت.)، (سن.) تم: ئەگینا.

(تبت. بنت.) هەرچەندە، لەگەڵ ئەوەشدا کە... ((...ئەمە، ئەگەرچی جوامێر هەر هیچی لە کۆستی کەوتووشیان نەئەزانی)) (بلە: ژان-٥٢).

(بنت.)، (مک.) تم: ئەگەرێکۆ.

(بنت.) تم: ئەگەر. جا باشە ئەگەرێکو لەوێ نەبوو چی بکەین *ئەگەرکو. تێبــ.- ئەگەرچی ئەم وشەیە هەر کاری ئەگەر دەکا، بەڵام (ئەگەر) موتڵەقە و ئەمە (مقید) کراوە بە (یەک) بۆیە دەلالەتی لە هی (ئەگەر) سووکترە.

(بن.) بەڕاستی، بێگومان، یەقین، وادیارە. ئەڵبەت ئەویش شتێکی بە خەیاڵدا هاتووە، بۆیە ئەو قسەیەی کردووە. ((رۆژێ بە مرادی منیش ئەڵبەت دەگەڕێ چەرخ)) ((ئەم میچە قەراری نییە، گاهی جگە، گەه بووک)) (ڕەزا-٢٩) *هەڵبەت، هەڵبەتە.

(سمف.)، (سن.) هەڵاوەسراو، کەسێکی لە سێدارە درابێ، ئەوەی ملی بە پەتەوە کرابێ.

(مست. مت.)، (سن.) لە سێدارەدان، بە دارا کردن. هەڵاوەسین، ئیعدام کردن.

(نا.)، (سن.) تم: ئاڵقە.

(ست.)، (سن.) تم: ئاڵقە لەگوێ.

(ست.)، (سن.) تم؛ ئاڵقە لەگوێ.

(نت.)، (سن.) تم: ئاڵقەڕێز.