تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 19
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەز
[[ستـ: ئەزێم، پهـ: ئەز]]
«ز.»، «بکـ.» زەمیری
پچڕاوە
بۆ
یەکەم
کەسی
مفڕەد. تێبــ.ینی: ا» «
تەنیا
لە
حاڵەتی فاعیلیدا،
بەڵام
بۆ
زەمانی «
ڕابردوو
» ی فیعلی
متعدی
دەکار ناکرێ[هبێد- ۴۷]، ب» زیاتر
لە
حاڵەتی فاعیلیدا
بەکار
دەبرێ، پەهلەویی ئەشکانییە[فرە وشی: پفا- ٦۳] ج»
لە
مەڵبەندی لەهجەی ناوەندیی زمانی کوردیدا
لە
ناوچەی
ڕەواندز
و
شنۆ
و
دەور
و
بەریان
هێشتا
ئەم
زەمیرە،
کەم
و
زۆر
لە
برەو
دایە
و
وەکوو
ناوچەکانی
دیکە
لە
بیر
نەچۆتەوە. د» غەزەلێکی
نالی
کە
شەش
شێعرە، قافیەکانی «ئەز» ە و
لە
هێندێک
مەتەڵۆکە
و قسەی پێشینیانیشدا دەبیندرێ. «
ئەزم
هەڵدەبەزم»، «
ئەگەر
دیتی
ئەزم
، نەیدی دزم» «
خاوی
بێ
خاوی
دوو
زوڵفی خاوم ئەز» «
چاوە
چاوی
یەک
غەزالە چاوم ئەز» «
نالی
: گمـ- ۲۱»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزبۆلە
[[ئەز=ئاز+بۆ «بۆن» +لە «ئم: پچووکی» ]]
«نتـ.» تمـ: ئەز
بێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزبێ
[[ئەز=ئاز+بێ=بێن=بۆن]]
«نتـ.» «سنـ.»
گیا
و
گۆڵ
و
داو
و دەرمانێ
کە
بۆ
بۆن
خۆش
کردنی
تام
و
بۆن
دەکرێتە
ناو
چێشتانەوە ٭ئەزبۆلە،
هەزبێ
،
هەزبێلە
،
بەهارات
. هس.:
ئازووقە
،
ئەزوا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزبەنیی
[[ئەز+بەنی «بەندی» ]]
«نتـ.»، «بکـ.»
من
بەندەی
تۆ
. تێبــ.ینی: وشەیەکە
بۆ
ڕێز
لێگرتن
و
بە
گەورە
زانینی کەسێک،
لە
قسەکردنا
بەکار
دەهێنرێ. ٭ئەز
خوڵام
، ئەز
گۆری
،
قوربان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزخوڵام «غوڵام»
«نتـ.»، «بکـ.»
من
غوڵامی تو تمـ:
ئەزبەنی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزمان
[[پهـ: ئوزڤان]]
«نا.»، «مەنگوڕایەتی، بکـ.» تمـ:
زمان
. «جنو.»
زوان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزموو
«نمفـ:
ئەزموون
» تەجرەبەکراو،
تاقی
کراوەوە
. «دۆی
ئەزموو
لە
ماستی نائەزموو چاترە»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزموون
[[ستـ: ئائیزما، پهـ: ئازمووتەن]]
«مستـ. متـ.»، «باڵەکایەتی» تەجرەبە
کردن
،
تاقی
کردنەوە
. «...
بێ
ئەوەی
بم
ئەزمووی،
چۆن
دەڵێی
بە
کار
نایەی؟»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزوا
«نا.»، «کئێر.»
جەوی
یا
شیرەی گیایەکە،
لە
شوێنی
گەرم
دەڕوێ، ڕەنگی
زەرد
یا
زەردێکی مەیلە و
ڕەشە
، تامی
تاڵ
و ناخۆشە،
بۆ
دەرمانی «
ڕەوانی
» و «
کرم
» و
نەخۆشی
جەرگ
بەکاری
دێنن،
بۆ
ڕەنگ
کردنی
خوری
و
ئاوریشم
کەڵکی
لێ
وەردەگرن،
ئەم
گیایە
لە
تیرەی گوڵە سوێسنەیە. تێبــ.ینی:
جاران
لە
کوردە
واری
بە
ئەندازەی
دەنکە
نۆکێکیان
دە
پەڕە
سیغارەوە دەپێچا،
وەکوو
«
حەب
»
بۆ
«
ڕەوانی
» و «
سەفرا
» قووتیان
دەدا
. *عا.:سەبر.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزگۆریی
[[ئەز+گوڕ+ئی]]
«نتـ.»، «بکـ.» تمـ:
ئەزبەنی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیز
«سـ.» تمـ:
ئازیز
. «یاڕەب
گوزەران
کا
بە
سەفا
وەختی ئەزیزت» «
پەیوەستە
لە
دەوری
چەمەن
و گەردشی باغا» «
ڕەزا
- ۳»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت
[[=عا.: اذیە]]
«نا.»
ڕەنج
،
ئازار
،
زەحمەت
. ٭ئەزێت، عەزێت.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت خواردن
[[عا. کو.]]
«مستـ. لا.» تمـ:
ئەزیەت
کێشان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت دان
[ [عا. کو.] ]
«مستـ. متـ.» ۱- ئێشاندنی
لەشی
کەسێک
یا
گیاندارێک
بە
لێدان
و
دارکاری
و ئەوجۆرە شتانە. ۲-
ماندوو
کردنی
ئینسان
یا
هەر
گیاندارێک،
بە
کار
پێکردن
و
هات
و
چۆ
پێکردن
. ۳- چەوساندنەوەی کەسێک
بە
هەرجۆرێک
بێ
. «
جارێک
من
پێم
وت
خۆتم
نیشان
دە
» «فەرمووی نامبینی
خۆت
ئەزیەت
مەدە
» «
پیرە
مێرد
- ۴۲۱» ٭ئەزێت
دان
،
ئەزیەت
کردن
، عەزێت
دان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت کردن
[ [عا. کو.] ]
«مستـ. متـ.» تمـ:
ئەزیەت
دان
. «
وە
یادت
مەیۆ
شەوەکەی
لێو
جۆ
» «
ئەزیەت
کردن
من
،
مەکە
و لاوەی
توو
» «فۆلکلۆر»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت کێشان
[[عا. کو.]]
«مستـ. متـ.»
قبووڵ
کردنی
ڕەنج
و
ئازار
،
ماندوو
بوون
،
خۆ
ماندوو
کردن
بە
کارێکەوە
یا
کەسێکەوە.:
تۆ
خوا
ئەزیەت
مەکێشە بگەڕێوە ٭
ئەزیەت
خواردن
،
ئەزێت
کێشان
، عەزێت
کێشان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزێت
[[عا.]]
«نا.» تمـ:
ئەزیەت
. «...
لە
پاشا
لەوانە
بوو
بشمزانیایە ئاگادارم نەکردنایە،
بۆ
ئەوەی
تووشی
ئەزێتی
بە
پیرەوە هاتنتان نەکەم.» «_:
ژان
- ۲۷».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزەل
[[=عا.: ازل]]
«نا.» زەمانێکی
بێ
سەرەتا
، ڕۆژگارێکی
بێ
ئەندازە
کۆن
. //ئەبەد. «
بڕۆ
ببینە:
سەر
لەوحەی
قەزا
» «
چی
بوو
لە
ئەزەل
، نووسی
بەر
لە
بوون
» «سەلام: خەییام- ۱۰۲» «سیاهەی
دەفتەر
، میرزای ئەزەلەن» «
زیادی
و
نوقسان
،
ڕزق
و ئەجەلەن» «مەولەوی: مکبـ- ۴۲۴»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزەلی
[[=عا.]]
«سـ.» ۱- سفەتێکە
لە
سفەتەکانی خودا:
بەو
خودایەی
ئەزەلی
و ئەبەدییە. ۲-
هەر
شتێکی پەیدابوونی سەرەتای
نەبێ
.