تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 369
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیکمال بوون
[[عا.: ئیکمال + کو: بوون]]
(مست. لا.)، (کعر.)
لە
ئیمتحانا
لە
یەک
یا
چەند
دەرس
دەرنەچوون و
ناچار
بە
ئیمتحان
دانەوەیان
بوون
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیکە
(تب)، (سیم.) تم:
ئیتر
. ((
کورد
ئەوەندە
کوردن
بە
سەد
شەیتان
کە
کوردی
ناکەون)) ((
ئیکە
خەڵقی
بۆچی
بۆخۆی دەردی
سەر
پەیدا
ئەکا)) (
کوردی
)
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیگرەم بێژرەم
[]ئیگرەم= ئیگرمی + بێژ = بێش + ڕەم = درەم]، [تو. کو.]]
(نت.)، (کعر.) سەنگێکە
بۆ
کێشانی
شت
، بەشێکە
لە
شازدە
بەشی حۆقەیەک،
بە
حۆقەی سلەیمانی دەکاتە ٢٢٠
گرام
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەهلی ئیمان
(نت.)
خوا
پەرست
،
ئیماندار
.
خۆمان
بە
ئەهلی
ئیمان
ئەناسێنین)) ((
کەچی
،
کەچ
ڕەوین
بۆیە
کەساسین)) (پیرەمێرد-٣٨١)
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەوڕاقی ئیعتماد
(نت.) تم: ئیعتبارنامە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئیستیلاح
(کئێر.)
گۆیا
،
هەروەک
دەڵێن
،
وەکوو
دەگوترێ. تێبــ.- زیاتر
بۆ
گاڵتە
کردن
بە
قسەی
کەسێ
یا
بە
ڕاست
نەزانینی بەکاردێت.
بە
ئیستیلاح
تۆبەی کردووە
ئیتر
قومار
ناکا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئیسمی خودای
شێوە
ڕستەیەکە
بۆ
سوێند
خواردن
.
بە
ئیسمی خودای
ئاگا
و خەبەرم
لێ
نییە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئیعتباری...
(کعر.)
لەبەر
ئەوەی
..،
بەو
حیسابەی
کە
...
بە
ئیعتباری
ئەوەی
ئێوە
لە
کۆنگرەکە
بوون
باش
دەزانن بڕیارەکانی
چن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
خڕ ئیمچوون
ناڵی
هەر
چوار
پەل
. ماینەکە بەرەڵای
وەستا
کەریم
خڕ
ئیمچوون
ناڵی
کە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
لە ئیعتباری... وە
(کعر.)
لە
...وە بەدواوە.
لە
ئیعتبیباری
ئەم
ساعەتەوە
ئیتر
من
قسە
لەم
مەسەلەیە ناکەم.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
لە ئیمان دەرچوون
١-
بە
باشی
وەڵامی
پرسیار
دانەوەی قوتابیان و سەرکەوتنیان
لە
کلاسێکەوە
بۆ
کلاسێکی باڵاتر. ٢-
چاک
هاتنە
بەر
چاو
لە
تاقی
کردنەوەدا (
بۆ
هەر
مەبەستێ بێ).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
نیو ئیمچوون
(نت.) ناڵی دووپەل.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١- (-ئینە)
(ئم.) ئامرازی
بانگ
کردن
و
ڕووی
قسە
تێکردنە
بۆ
جەمع
، بەدوایی
سفەت
و
ناوەوە
دەنووسێ،
گەلێ
جار
ئامرازێکی
تریش
(
ئەی
،
هۆ
،
هەی
) دەخرێتە
پیش
وشەیەکی
کە
بەم
ئامرازە
دروست
دەبێ
.
هۆ
خەلکینە،
هەی
جوامێرینە. ((
ئەی
کوردینە،
ئەی
مەردینە.... ((خزمینە مەدەن
پەنجە
لەگەڵ
عەشرەتی جافا)) ((
مێروولە
نەچێ
چاکە
بە
گژ
قوللەیی قافا)) (ڕەزا-٣).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١- ئیختییار
[[عا.: اختیار]]
(نا) ١-
دەسەڵات
،
توانست
و
دەست
بەرەڵڵایی
بۆ
کردن
و نەکردنی
کاران
.
پاشام
ئیختییارتان
هەیە
دەتوانن بشمانکوژن. ٢-
سەرپشک
بوون
. ئیختییاری
خۆتە
چۆنت پێخۆشە وابکە.
بە
ئیختییاری
خۆت
کامەت
بە
باش
زانی
ئێمەش
ڕازین
. تێبــ.-
لە
کوردستانی
ئێران
،
ئەم
وشەیە
ئەگەر
بە
ڕاوێژێکی
مەیلەو
گاڵتە
و بارەوسەر سوڕمانەوە بگوترێ مەبەستەکە
پێچەوانە
دەکا
و
بۆ
ئەو
کەسەی قسەی
دەگەڵ
دەکرێ
بێ
دەستەڵاتی دەگەیەنێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١- ئیراد
[[عا.]]
(نا.)، (مک.)
عەیبە
،
ڕەخنە
.
زۆر
ئیرادە
پیاوی
گەورە
قسەی
ناشیرن
بکا
.
بە
ئیرادەی مەزانە. ئەوەشیان لێکرد
بە
ئیراد
. تێبــ.-
ئەم
وشەیە
ئەگەرچی
عەرەبییە،
بەڵام
ئەو
مەعنایانەی
لە
کوردیدا وەریگرتووە فڕی بەسەر
مەعنا
عەرەبییەکەوە
نییە
. هس.:
ئیراد
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١- ئیش
(نا.)،(کعر. سن.) ١- کۆششێکی
سەرف
دەکرێ
(
بە
هێزی
مێشک
،
دەست
و بازووی
ئینسان
یا
هەر
سەرچاوەیەکی دیکەی
هێز
)
بۆ
بەرهەم
هێنان
،
دروست
کردن
،
ساز
کردن
،
ڕێکخستن
و...ی ماددەیەک، شتێک
یا
مەسەلەیەک و.... ٢-
هەر
کۆششێکی
ئینسان
بۆ
وەدەست هێنانی
بژیوی
خێزانی
خۆی
دەیکا.
ئەم
کابرایە
لەوەتی
هەیە
ئیشی
دارتاشییە،
خدر
گوێ
ناداتێ
هەر
ئیشێکی
دەست
کەوێ
دەیکا. ((
هەموو
بێ
ئیشن و
بێ
کار
و تەوەززەل)) ((
ورگ
پان
و
مل
ئەستوور
و
سەلک
زل
)) (مەلا: گم-١٣). ٣-
هەر
مەسەلەیەکی
جێبەجێ
کردنی پێبوێ. ((...
کاوە
بە
ئیشێک چووە
دەری
ژوورەکە...)) (بلە: ژان-١١١). ((
بە
ڕیشی
گرژ
و پرچی
پڕ
لە
ئەسپێ
)) (( بناغەی
ئیشی
کوردان
چۆن
ئەچەسپێ)) (مەلا: گم-١٣). ٤-
کردەوە
. ((
بە
ئیشی
تۆش
ناشێ
بەڵام
چار
نییە))، (( بەقوربانی
ئیشی
خوا
بم
کەسی
تێ ناگا)). *
کار
، (بک.)
خەبات
، (با)
شۆل
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١- ئیشکەڕۆ
[[ئیشکە + ڕۆ (ڕۆیین)]]
(ست.) وڵاغێکی
بەرزە
کە
خێرا
نەڕوا،
گران
بوڕوا و
دەست
و
قاچی
خراپ
باوێژێ.
خۆشڕەو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١- ئیفادە
[[؟]]
(نا.)،(مک.)
فیز
،
دەعیە
.
تەکەببور
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١- ئیللا
[[؟]]
(نا.)، (مک.)
باری
هەڵکەوتنی (جگ)ە
لە
یەکێ
لەو
یارییانەی
بە
میچ
دەکرێن. تێبــ.- جگەکە
لەسەر
پشت
دەکەوێ و لا زەقەکەی
لە
سەرەوە
دەبێ
. *
سۆفی
(
لە
یارییەکی ترا).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢- (-ئینە)
(پب.)
بە
ئاخری
وشەیەکەوە دەلکێ و دەیکا
بە
سفەت
بۆ
وشەیەکی
تر
،
کە
بە
هەرتکیان
ناوێکی
تازە
پێکدێنن.
ئەسپە
دارینە
،
شێرە
بەفرینە
،
کاڵە
مووینە
(موویینە)، کتکە
نەوتینە
،
کۆلکەزێڕینە
، مێرگەنەخشینە. تێبــ.-
هەم
ئەم
پاشبەندە و
هەم
(١-ئینە)ش کاتێ
بە
وشەیەکەوە دەلکێن
کە
بە
یەکێ
لە
دەنگ
بزوێنەکان
دوایی
هاتبێ
ئەوا
دەنگی (هەمزە)
باتی
ئەوەی
بسوێ و
لەناو
بچێ دەبێتە دەنگی (ی). برایینە، موویینە، دۆیینە و
ئەوجار
دەنگ
بزوێنی (ی)
لەبەر
قورسی
تەلەفوز
فڕێ
دەدرێ. براینە،
مووینە
،
دۆینە
.
15
16
17
18
19