«نتـ.»، «مکـ.» سەرەمقەستی چیت و هەریر و هەر قوماشێکی دیکە، کە کچۆڵان دەیکەنە جل بۆ بووکی مناڵان. * واڵەبووک «سیمـ.».

«نمسـ.»، «مکـ.» کاری دابێشتنی شتی هاڕاوە بە هێڵەگی زۆر ورد، یا پارچە قوماشێکی تەنکی شاش کە دابدا. * واڵە بێژ. «سیمـ.».

«نا.»، «مکـ.» ١- بەری گیایەکە، لە هیندستان و شوێنی گەرم دەڕوێ، وەکوو لاولاو بە داروباری دەوری خوێ هەڵدەچێ و بەرەکەی وەکوو هێشوو ترێ شۆڕ دەبێتەوە. دەنکی بە قەدەر دەنکی ماشە. تامی تیژ و ڕەنگی ڕەش. دەیهاڕنەوە و بۆ خۆش کردن و تیژی دەیکەنە چێشتان. ٢- «مجـ.» پیاوی توڕە و توندە میجاز.: ئیسیوەت. «بکـ.» ئیسۆت.

«نتـ.» مروارێکی سپی خاڵخاڵی کێوییە، پەڵەیێکی سەوزی سێ سووچی لە تۆقەسەریە. تێبــ. ــ بە قسەی ڕاوکەران چاکترین جسنی مراویانە و ئەو پەڵە سەوزەی بۆ بە تانج حیساب دەکەن *هەڵەتانج.

«نتـ.»، «سنـ.» تمـ: ٢- ئاڵەت.

گیایەکە، زیاتر لەدەم جۆگە و ڕووباران دەڕوێ، گەڵای وەکوو گەڵای «شەدانە» وایە و گوڵی مۆرە و بە هێشوو، تامی توند و تیژە وەکوو ئاڵەت، بۆنی توندە.

«ستـ.» «مکـ.، کئێر.» ١- کەسێکی خۆی وەکوو فەڕەنگیان لێکردبێ، وەکوو ئەوان جل دە بەرکا و بژی و هەستان و ڕۆنیشتنی وەک ئەوان بێ. ٢- هەر شتێک یا کارێکی شێوەی فەڕەنگی هەبێ: جلی ئاڵە فەرەنگەی دەبەرکردووە. سەری ئاڵە فەرەنگە کردووە. * «کعر.» ئەلمۆدە. «کئێر.» فەڕەنگی مەعاف «= فەرەنگی مەئاب».

«نا.» تمـ: عالەم □ «بەرز بوو بە ئاڵەم ساز بەدنامی» «دوشمن باوەران پێش شادکامی» «خانا ــ ٢٣٠»

«نتـ.» گیایەکی بەهاریە، هەر زوو لە پەنا ڕنوە بەفران سەردەردێنێ، لە شنگ دەچێ، بەڵام گەڵای پانترە و تووکن، بستێک بەرز دەبێتەوە، گوڵێکی زەردی هەیە، ڕەگی کەم لە زەوی دەچێتە خوار، بنێکی خڕی هەیە دەخورێ. تێبــ. ــ لە فۆلکلۆری کوردیدا لە زمان بەفرەوە ئاوا بە ئاڵەکۆک کوتراوە: «ئاڵەکۆکە پرچنە، چۆڕ چۆڕەم کەوتە بنە، چبکەم لەو ماڵ و ژنە.» * ئاڵەقۆق، هەڵەکۆک.

«نا.» ١- ئەو پارچەدارە پچکۆڵە تاشراوانەن کە جاران پێش ئەوەی شووشە لە کوردستان بڵاوببێتەوە، لە ناو چوارچێوەیێکا بە نێرە و مێیە تێکدەکرانەوە و چاوەی پچووک پچووکیان پێ دروست دەکرا و دەبوو بە پەنجەرە. مزگەوتەکان تا ئەم دوایانەش هێندێک لەم جوورە پەنجەرانەیان پێوە مابوو. ٢- «سنـ.» ئەو دارە پچکۆڵانانەن کە وەکوو شیش لێک و لووسیان دەکەن یا بە خەرت دەیانگێڕن و دەخرێنە پشتی کورسی و نیم تەخت، ئێستا لە باتی ئەوانە شیشی مەعدەنی «زەرد» ئاوبەتاڵ بە کاردێت. * «مکـ.» ئاڵات. «سنـ.» ئاڵەتە.