تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



کاینات جەوو
نیورانیوَر، نیوَرنیوار
کۆکوو
تَواهه، خاگینه، خایه ریز، کوکو
کەمڕوو
کمرو، شرمگین، باشرم
کەنوو
پاتو، پَرخو، کَنو، کَندو، کَندوک، کَندولَه، کَنون، کَنور، کانور (از گل برای گندم یا آرد می سازند که موش نزند)
کەیوانوو
خَدیش، کدبانو، بانو (بانو، بانوی خانه، بانوی دهکده)
گوو
گُه، کَکه، کَکی، چَمین، چامین، ریخ.
گوڵۆڵە موو
گُلولەمو.
گۆشەگەڵوو
اَرم، اَرمان، گوشت، گوشگان. (دو گرەشبیەبادام در دو طرف ابتدای گلو واقع اند.)
گیای خۆڕوو
گیاەخودرو، گیاەهرز.
گێسکەموو
بُزَشم، پَشم بُز، موی بُزغاله.
گەردەن لە موو باریکتر
گردن از مو باریکتر، فرمانبر، گردن کَج، گردن از مو نرمتر.
گەنم خۆڕوو
گودَر، گودَره، گندم خودرو، گندم کوهی.
گەڵوو
گلو، پَلخ، نا، نای، نَی، خرخره. ناسوری، سُرخ نای، سُرخ روده.
گەڵوو هاتنە یەک
تاسه، خَلاشمه، گَلوهم آمدن، خَپەشدن. گَلودرد.
یابوو
یابو، بارَکی، اسپ باری.
یاوبوو
یەکی بوو یەکی نەو
یکی بود یکی نبود .(شهادت و ایمان زمان جاهلیت بودە کە از وحدت بە کثرت آمدە و سپس از کثرت بە وحدت بازگشت نمودەاند.ازین قرار: ((یەکێ بوو یەکێ نەبوو)) یعنی: منشأ آفرینش یکی بود اما از یکی کاری ساختەنیست کثرت لازم است تا تا آفرینش صورت بندد.((لە خوا گەورەتر کەسێ نەبوو)) یعنی: درمیان کثرت از خدا بزرگتر کسی نبود کە بر همەمسلط و مقتدر بود. ((کۆسە مرد کەفەنی نەو)) مقسود از ((کۆسە)) آدم ابوالبشر است کە هاگام مردن کفن نداشتەزیرا ((کفن لە کاشان بوو)) یعنی : کفن اخیراً در کاشان درست میشدەو در آن زمان کاشان و..۱ وجود نداشته. ((کاشانیچ رێگە بەنان بوو)) یعنی : راهی بەکاشان نبود. ((دایان نا جێگە نەو)) : آدم را زمین گذاشتن جایی برای او نبود کەمحفوظ بماند. (( هەڵیان گرت ڕێگە نەو)) یعنی اورا برداشتند کەبەجایی ببرند . ناچار(( نیانە تاق، چاوی زاق)) یعنی: او را میان تاقچە گذاشتند چشمهڵیش زاق شد. مقصود روشن کردن قدرت خدا و عجز و انکسار بشر است کەدر آغاز هر داستانی تکرار کردەاند.