تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



نەو.
نەبوو. [بەرانبەری «بوو.»]
یەکی بوو یەکی نەو
شایەتمانی سەردەمی پێش ئیسلام بووە کە لە تاک بوونەوە بەرەو فرەیی دەچن و پاشان لە فرەییەوە بەرەو تاک بوون دەگەڕێنەوە، بەم شێوەیە :((یەکێ بوو یەکێ نەبوو.)) واتە:بنچینەی بوونەودەر یەکێک بوو، بەڵام یەکێک هیچی پێناکرێت و هاتنەدی بوونەدەر پێویستی بە فرەییە. ((لەخوا گەورەتر کەسێ نەبوو)).واتە : لە نێو فرەییدا کەس لە خوا گەورەتر نەبوو چوونکە بەسەر هەمووشتێکدا زاڵ و بە دەسەڵات بوو.((کۆسە مرد کەفەنی نەو)) مەبەست لە کۆسە باوە ئادەمە کە لە کاتی مردندا کفنی نەبووە، چونکە ((کفن لە کاشان بوو)) واتە: کفن لەم دواییانەدا لە شاری کاشان دروست دەکرا و لەم کاتەدا کاشان و ..۱ لە ئارادا نەبوو. ((کاشانیچ ڕێگەبەنان بوو)) واتە : ڕێگەیەک نەبوو بچێتەوە سەر کاشان. ((دایان نیا جێگە نەو)) ئادەمیان لەسەر زەوی دانا بەڵام جێگایەک نەبوو کە ئادەم بپارێزێت. ((هەڵیان گرت ڕێگەنەو.)) واتە : هەڵیان گرت کە بیبەن بۆ شوێنێک بەڵام شارەزای ڕێگەکە نەبوون، ناچار (( نیانە تاق چاوی زاق)) واتە: لە ناو تاقدا دایان نا و چاوەکانی زاق بوون. مەبەست لەم ڕەستانە ئاشکرا کردنی دەسەڵاتی خودا و بێهێزی و بێ دەسەڵاتی مرۆڤە لە سەرەتای هەموو چیرۆکێکدا دووپاتیان کردووەتەوە.
دەم نەوێسیاگ
دەمشڕ.[دەم نەوەستاو، زوان شڕ]
نەوا
ئاواز. [ئاهەنگ، گۆرانی]
نەوا
ئەنوا، تەواخوا، چت، دارایی. [شت، موڵک، سامان]
نەوا
مەبادا. [نەبادا]
نەوا
نەک، نەکو. [نەوەکو]
نەوا
نەکو، نەکوا. نەخەڵەتی! [نەبادا. نەخڵەتابی!]
نەوات
[نەبات]
نەواخت
نەوار
بافتە. [شریت، باریکە، قەیتان]
نەوحە
لاوانن، گریان، شیوەن. [لاواندنەوە، شین گێڕان]
نەوحەخوان
بلاو، بوێژ. [(شینگێڕ)]
نەورۆز
سەرساڵ. [ڕۆژی سەری ساڵ.]
نەوزوهوور
تازە، تازەداهاتگ. [نوێ، تازەداهاتوو]
نەوس
دڵ. [نەفس]
نەوسن
زکن، چڵێس. [سکن، زۆرخۆر]
نەوع
جۆر، ترۆم، تۆرم. [توخم. چەشن]
نەوعگەل
جۆرگەل، ترۆمگەل. [توخمگەل. چەشنگەل]
نەوهاڵ
نەوجەوان، نەوڕەسیدە. [تازەلاو]
نەوهاڵان
نەوجوانگەل، نەوڕەسیدەگەل. [تازەلاوان]
نەوڕەس
نەوبەر. [نۆبەرە]