تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 1
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئەنفال
ئەنفال
،
لە
زمانی عەرەبی (
قورئان
)دا
بە
واتای تاڵانیی دوژمنان و دەسکەوتی جەنگییە.
ئەم
زاراوە
لە
لایەن
سەدام
حوسێن
(1937-2007)
دیکتاتۆری
ڕژێمی پێشووی عێراق و دەستوپێوەندەکەی
بۆ
لەناوبردن
و جینۆساید*ی
گەلی
کورد
بەکار
هێنراوە.
ئەنفال
، کۆمەڵێ عەمەلیاتی
ئەو
ڕژێمە
بوو
بۆ
سەر
دێهاتەکانی
کوردستانی
باشوور
کە
لە
ساڵی 1988 بەمەبەستی ڕەشەکوژی و
کوشتن
و بڕینی
گەلی
کورد
بە
ئەنجام
گەیشت.
لە
ئەنفالەکاندا زیاتر
لە
182
هەزار
کەس
خەڵکی
ئەم
ناوچە
لە
کوردستان
، بەکۆمەڵ
زیندەبەچاڵ
کران
و
دێهات
و گوندەکانیش
لەگەڵ
خاکدا
یەکسان
کران
.
ڕەنگە
سەدام
بە
ناولێنانی
ئەم
کاولکاری و ڕەشەکوژییانە
بە
ناوی
ئەنفالەوە، ویستبێتی
وەکوو
عەرەبێکی موسوڵمانی سوننە،
خۆی
لەگوێن پەیڕەوێکی بەرفەرمانی
قورئان
بناسێنێت
کە
بە
ئەمری
ئەو
، لەناوبردنی
کورد
وەکوو
دەسکەوت و تاڵانییەکی
جەنگی
سەیر
بکات.
لەم
سۆنگەوە سەدام،
کوردی
بە
پلەی
یەکەم
بە
دوژمنی
خودا
و
بە
پلەی دووهەمیش
بە
دوژمنی
خۆی
لە
قەڵەم
داوە
بۆیە
بۆ
لەناوبردنی مرۆڤی
کورد
وەکوو
تاڵانییەک
سەیر
دەکات
کە
لە
شەڕێکدا بەدەستی هێنابێت.
«ناسینی
ئەنفال
،
ڕەنگە
ئەرکێکی ئەخلاقی بێت،
ئەمە
نەک
بە
تەنها
لەبەرئەوەیە
ئەنفال
دیاردەیەکی کارەساتئامێزی
سەر
بە
ساتەوەختێکی
تایبەتی
مێژووی میلەتێکە و دەبێت
باس
بکرێت
بەڵکوو
ئەمە
بەو
مانایەشە
کە
باسکردن
و وەبیر هێنانەوەی
ئەم
دیاردە
دەشێت
ڕێگر
بێت
لە
دووبارەبوونەوەی،
نە
تەنها
لە
کوردستان
بەڵکوو
لە
زۆر
شوێنی دیکەی دنیادا
کە
هاوکێشەی زۆرینە* و کەمینە*، هاوکێشەی
دەوڵەتی
تۆتالیتار و
گرووپی
ئەتنی
جیاواز
، هاوکێشەی کولتووری جیاجیا و ناسیۆنالیزمێکی ڕاستڕەوی تێدا بەرقەرارە.
لەم
ڕووەوە، خوێندنەوەی
ئەنفال
و شیکردنەوەی
ڕەهەندە
سیاسی
و
کۆمەڵایەتی
و ئەخلاقییەکانی، دەشێت هەڵگری
چەندان
دەلالەت بێت
کە
سنووری مێژووی
کوردی
تێپەڕێنێ و
وەکوو
کێشەیەکی ئینسانی
گەورە
و بەشێک
لە
مێژووی هاوچەرخی
کۆمەڵگە
مۆدێڕنەکان
تەماشا
بکرێت.
ڕاستە
کوردبوون، سیفەتێکی
تایبەتی
بە
ئەنفال
داوە بەوەی
لە
پشتییەوە، هاوکێشەیەکی نایەکسانی
هێز
و تەنیایییەکی
سیاسی
کوشندە
ئامادەیە،
بەڵام
ئەنفال
و ئەزموونی ئەنفالیانە ڕووداوێکە سنووری مێژووی
کورد
و مێژووی عێراق و مێژووی ڕۆژهەڵاتی
ناوەڕاست
تێدەپەڕێنێت.
ئەنفال
ڕووداوێکە،
بێ
گەورەکردن دەشێت
لە
سیاقی مێژووی هۆڵۆکۆست*و
هەموو
ڕەشەکوژییەکانی کۆمەڵگەی مۆدێڕندا تەماشای بکەین» .