تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 2
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
شوناس
ئەم
زاراوە
لە
وشەی identitas وەرگیراوە و
بە
دوو
مانای بەڕواڵەت هاودژ شرۆڤە دەکرێت: 1) هاوسانی و
تەبایی
ڕەها
. 2)
جیاوازی
هەمیشەیی
. بەگشتی شوناس، پرسیارە
لە
هەبوونی
کەسێک.
پرسیار
بکەیت:
ئەو
کەسە
کێیە؟ چ تایبەتمەندییەکی
تاکی
و کۆمەڵەکی
هەیە
؟
ئەو
ڕەگەزانەی
کە
هەوێنی
پرسیار
لە
شوناسی
کەسێک
پێک
دێنن، بریتین
لە
:
نیشتمان
، میژوو،
زمان
،
ئەدەب
،
ئایین
، پێکهاتە و ستراکتووری
سیاسی
، کولتوور و
هونەری
هاوبەش
. چەمکی شوناس بابەتی کێشمەکێشی تیۆری
نێوان
دوو
زانستی
سایکۆلۆجی و کۆمەڵناسی
بووە
لەمەڕ
توێژینەوەی لایەنی تاکەکەسی و لایەنی
کۆمەڵایەتی
ئەم
چەمکە. ڕەهەندی تاکەکەسی شوناس، بریتییە
لە
هەستی
ئێمە
دەربارەی
ئەو
شتانەی
کە
هەر
تاکێک
لە
ئەویدی
جیادەکاتەوە
کە
ئەویش،
دەرک
و ناسینێکە
لە
«
من
».
هەست
کردن
بە
شوناسی
تاکەکەس، دەرەنجامی دایەلیکتیکیی
نێوان
تاک
و کۆمەڵگەیە و
لە
هەست
و خۆست و بۆچوونەکانی تاکدا
خۆی
نیشان
دەدات. ڕەهەندی
شوناسی
کۆمەڵایەتی
بریتییە
لە
وێکچوواندن
و گونجانی «
ئێمە
»
لەگەڵ
ئەوانی
دی
.
ئەم
شوناسە ڕوونکەرەوەی چەمکی «
ئێمە
»یە.
شوناس،
بە
کەس
نابەخشرێت
بەڵکوو
لە
ڕێگەی
دانوستان
و
مامەڵە
لەگەڵ
ئەوانی
دی
، دێتە
بەرهەم
.
لەم
ڕوانگەوە
دەکرێ
شوناس
بە
پرۆسەیەکی
درێژخایەن
لە
قەڵەم
بدرێ
کە
هەمیشە
لە
حاڵی
گۆڕاندایە.
بۆ
نموونە
شوناسی
نەتەوەیی و ئەتنیکی مرۆڤی
کورد
بەپێی
کات
و
شوێن
دەگۆڕێ.
ڕەنگە
کوردبوون
لە
هۆڵەندا
لەگەڵ
کوردبوون
لە
کوردستان
دوو
شتی
جیاواز
بن
یا
کوردبوونی 2009
لەگەڵ
کوردبوونی 1920 جیاوازیان هەبێت.
شوناس بابەتێکی فرەڕەهەندە. هەرکامێک
لە
ئێمە
خاوەنی
چەند
شوناسێکە
کە
لایەنە بەرجەستەکەی
لە
پێوەندی
لەگەڵ
بارودۆخی ژیانمان
تووشی
گۆڕان
دەبێت. کەسێک
کە
لە
وەڵاتە یەکگرتووەکانی
ئەمریکا
دەژی
لە
کاتی
باسکردن
لە
سیاسەتی نێونەتەوەیی
شوناسی
ئەمریکی بەخۆ دەگرێ.
لە
بەرەبەیانی یەکشەممەدا
خۆی
بە
کاسۆلیک
لە
قەڵەم
دەدات، کاتێکیش سەیری یارییەکی فۆتبۆڵی جیهانی دەکات، دەکەوێتەوە بیری باووباپیرانی
لە
هۆڵەندا.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
شوناسی نەتەوەیی
شوناسی
نەتەوەیی
ئەو
کاتە
لە
دایک
بوو
کە
چەمکی
نەتەوە
بە
مانا
ئەمڕۆییەکەی
هاتە
ئاراوە.
شوناسی
نەتەوەیی، دیاردەیەکی مۆدێرنە
کە
لەسەر
گریمانەی
هەبوونی
بزاوتێکی ناسیۆنالیستی و
هۆشیاری
نەتەوەیی دامەزراوە. دوای سەرهەڵدانی
ناسیۆنالیزم
، شوناسەکان
بە
قەبارەی نەتەوەیی
پێناسە
دەکرێن.
کەواتە
بۆ
بەدیهاتنی
شوناسی
نەتەوەیی،
دەبێ
ئەندامانی نەتەوەیەک
خۆیان
بە
دامەزرانەرانی
نەتەوە
و دواتر شوناسێکی
هاوبەش
بزانن.
(ئیرنێست ڕینان گوتەنی)،
شوناسی
نەتەوەیی،
لەسەر
بنەمای
نیشتمانی
هاوبەش
،
زمان
و کولتووری
هاوبەش
،
ئایینی
هاوبەش
، مێژووی
هاوبەش
، ویستی
هاوبەش
و پرەنسیپی
سیاسی
و
یاسایی
هاوبەش
پێناسە
دەکرێت.
بەڵام
هەروا
کە
شوناسە نەتەوەییەکانی وەڵاتانی فرەکەلتوور
یان
نەتەوە
بێدەوڵەتەکان
نیشانی
داوە،
هیچکام
لەم
تایبەتمەندییانە
ماکی
دانەبڕاوی
شوناسی
نەتەوەیی
نین
.
کەواتە
شوناسی
نەتەوەیی دیاردەیەکی فرەڕەهەندە.
جیاواز
لەمەش،
دەکرێ
شوناسی
نەتەوەیی
لە
ڕوانگەی مەدەنی
یا
ئەتنیکیش
پێناسە
بکرێت. کاتێک پێوانەکانی
ئەندامەتی
ـــ
لە
شوناسێکدا ـــ مەدەنی بێت،
نەتەوایەتی
لەگەڵ
شارۆمەندیدا
هاوواتا
دەبن و
لە
ڕاستیدا شوناس دەبێتە پرەنسیپێکی
سیاسی
و
یاسایی
.
شوناسی
نەتەوەیی
بە
پێناسەیەکی مەدەنی،
بۆی
هەیە
ئەندامی
نوێ
ـــ
کە
سەر
بە
کەلتوور
یا
ئەتنیکێکی
دیکە
بێت ـــ وەربگرێت و
لە
خۆیدا
جێی
بکاتەوە.
کەواتە
کەسێکی
ئەمریکایی
دەتوانێ ببێتە فەرەنسی
یا
ئینگلیزی
چونکە
سنوورەکانی
شوناسی
نەتەوەیی
تا
ڕادەیەک کراوەیە و هەرکەسێک
بۆی
هەیە
ڕەگەزنامەی
خۆی
هەڵبژێرێت.
بەڵام
بە
پێچەوانەوە کاتێک پێوانەکان
تەنیا
ئەندامەتی
بێت،
نەتەوایەتی
تەنیا
بریتی
دەبێ
لە
مافی شوێنی لەدایکبوون
کە
ئەویش شتێکی نەگۆڕە.
لەم
دۆخەدا
ئیدی
ئاخاوتن
بە
زمانی زگماکی
یا
وەدەستهێنانی مافی شارۆمەندی نابێتە
ئاریشە
،
بەڵکوو
هەموو
ئەو
کەسانەی
کە
نەتەوە
پێک
دەهێنن
بنەما
سەرەکییەکانی
شوناسی
خۆیان
لەم
ئەندامەتییەوە
دەستەبەر
دەکەن.