تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 4
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ستراتیجی
ئەم
زاراوە
لە
بنەڕەتدا زاراوەیەکی سەربازییە و
بە
مانای هەڵسەنگاندنی وەزعی
خۆت
و دوژمنەکەت
یان
دانانی پیلانی
جەنگ
و فەرماندەیی هێزی
سەربازی
لێکدراوەتەوە.
لە
سیاسەتدا
بە
مانای خستنەگەڕی
سەرجەم
تواناییەکان و گۆڕینی باشتری هەلومەرجەکانە
بۆ
گەیشتن
بە
ئامانجێکی
سیاسی
.
کەواتە
دەتوانین خستنەگەڕی
تەواوی
وزەی
ئابووری
و
کۆمەڵایەتی
و سیاسییەکان
بۆ
گەیشتن
بە
ئامانجێکی دوورمەودای نەتەوەیی
وەک
،
بە
پیشەسازیکردنی
وەڵات
یان
گەیاندنی ئاستی بەهرەداری و دەسەڵاتی نەتەوەیی
بە
سنوورێکی دیاریکراو،
بە
ستراتیجی
ناوبردە بکەین.
بەم
پێیە
ستراتیجی
، هاوسەنگە
لەگەڵ
مێتۆدێکی
گشتی
بۆ
گەیشتن
بە
ئامانجێکی
گشتی
.
رەنگە
ستراتیجی
،
هەمیشە
بە
ئامانجە سەرەکییەکەی نەگات
یان
لە
مەیداندا (چ
سەربازی
چ
سیاسی
)
سەرکەوتوو
نەبێت
بەڵام
هەوڵی
ستراتیجی
زانەکان
ئەوەیە
کە
تووشی
کەمترین
شکست
ببن.
بەڵام
بۆ
گەیشتن
بە
هەر
ئامانجێکی
گشتی
دەبێ
لە
چەند
قۆناغ
تێپەڕین
.
بە
چۆنەتی
تێپەڕبوون
لەم
قۆناغانە و هەموارکردنی
ڕێگە
،
تەکتیک
دەگوترێ.
چۆن
لە
جەنگێکدا گرتنەوەی گردێکی دیاریکراو بایەخێکی تەکتیکی
هەیە
،
لە
سیاسەتیشدا
بە
دەسهێنانی دڵی
چینی
مامناوەندی
بۆ
ئەوەی
کە
لە
هەڵبژاردندا
بە
حیزبێکی
چەپی
دەنگ
بدات،
تەکتیک
لە
ئەژمار
دێت
.
دەوڵەتەکان،
لە
پڕۆسەی پێوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا ناچارن
لە
ئاست
سیاسەتی
دەرەکی
، دیدێکی ستراتیژەکی
بە
کار
بێنن.
لەم
بۆچوونەدا
ڕەنگە
سیاسەتێک
سەرکەوتن
بەدەست
بهێنێت
کە
پەسندی
هەموان
نەبێت.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ستراتیجی نەتەوەیی
1ــ پەرەپێدانی
هاوسان
و هاوئاهەنگ
بە
هێزە
سیاسی
و کەلتووری و ئەخلاقی و
ئابووری
و سەربازییەکانی
نەتەوە
و وەگەڕخستنی
ئەم
هێزانە.
2ــ
زانست
و تەکنۆلۆجیای بەکارهێنانی دەسەڵاتی
سیاسی
،
ئابووری
،
کۆمەڵایەتی
، کەلتووری و
سەربازی
وەڵاتێک
لە
کاتی
ئاشتی
و
شەڕ
بۆ
گەیشتن
بە
ئامانجە نەتەوەییەکان.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
سەنترالیزمی دیموکراتی
وشەکە
بە
مانای
ناوەندێتی
دیموکراسیە
بەڵام
لە
زاراوەی سیاسیدا یەکێکە
لە
ڕەگەزەکانی ڕێبازی لینینیزم و
وەک
بنەمایەک
بۆ
ڕێکخستن
لە
هەموو
حیزبە کۆمۆنیستەکاندا بەکاردێت.
لە
داکەوتدا بریتیە لەوەی
تەواوی
ئۆرگانە حیزبیەکان
لە
ڕێی هەڵبژاردنەوە
بێنە
مەیدانی
سیاسەت
. بەپێی
ئەم
بنەمایە
ئازادی
بیروڕا
لە
ناو
حیزب و هەڵبژاردنی ئازادانەی ڕێبەرانی حیزبی،
دەبێ
لەگەڵ
پێگەی حیزبی و ڕێوشوێنێکی گونجاو
بۆ
ئەو
بڕیارانەی
کە
بە
شێوازێکی
دیموکراسی
دەردەکرێن
ئاوێتە
بێت.
لە
ڕوانگەی مارکسیەکانەوە،
ناوەندێتی
و
دیموکراسی
دوو
ڕەهەندی
یەک
دیاردە
لە
ئەژمار
دێن
. دوابەدوای
جێگیر
بوونی
سۆشیالیزم
لە
هەندێ
لە
وەڵاتان، سەنترالیزمی دیموکراتیک
بووە
هۆی
فراژووتنی دەسەڵاتی
دەوڵەتی
نوێ
و لایەنگرانی مائۆ باوەڕیان
وایە
کە
دیکتاتۆری
پرۆلتاریا
بە
پیادەکردنی
ئەم
ڕێبازە
بە
هێزتر دەکات.
لە
ڕوانگەی سەنترالیزمی دیموکراتیەوە دەبێت
بیر
و
بڕوای
ڕاست
و
دروست
کۆ
بکرێتەوە و سیاسەتی کایەکردن یەکلایەن بکرێتەوە. زۆرینەی سەنترالیزمە دیموکراتیەکان،
بۆتە
هۆی
زاڵبوونی
یەک
یا
چەند
کەس
بە
سەر
حیزبەکەدا.
سەنترالیزم
لە
لایەن
حیزبە مارکسیەکان
بەم
جۆرە
پێناسە
دەکرێت:
1ــ حیزب خاوەنی بەرنامەیەکی ناوازەیە.
2ــ خاوەنی
یەک
ڕێبەرایەتییە.
3ــ
هەموو
بنکە
و ئۆرگانەکان
ملکەچی
ناوەندی
حیزبەکەن.
دیموکراسیش بریتیە
لە
:
1ــ
هەموو
ئۆرگانە حیزبیەکان
بە
هەڵبژاردن
دێنە
مەیدانەوە.
2ــ ئۆرگانەکان
ڕاپۆرت
دەنێرن
بۆ
مەقاماتی سەرتر
لە
خۆیان
.
3ــ
مەسەلە
گەورەکانی حیزب
لە
ناو
حیزبدا باسیان لێدەکرێت.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
لۆترانیزم
ڕێبازێکی
ئایینی
پرۆتستانە
کە
دەدرێتە
پاڵ
مارتین
لۆتر (1546ــ 1483)، بنیادنەری بزووتنەوەی «ڕیفۆرمی
ئایینی
» ئەڵمانیا. ڕێبازی لۆتر
لەسەر
دوو
ئەستوون
ڕاوەستاوە:
یەکەم
،
تەنیا
بەڵگەی بڕواپێکراو کتێبی
پیرۆزە
واتە
ئینجیل
.
دووهەم
،
پاکبوونەوە
لە
گوناح
،
تەنیا
بە
هۆی
ئیمان
و
کاری
چاکە
مەیسەر
دەبێت. لۆتر
بۆ
نزیکایەتی و
پێوەندی
مرۆڤ
بە
خواوەند
بڕوای
بە
پێوەندی
قەشە
و
کڵێسە
نەبوو
.
ئەو
لە
ساڵی 1520 جاڕنامەکەی پاپای
کە
تێیدا هەڕەشەی
وەدەرنان
لە
کڵێسەی لێکرابوو، سووتاند. لۆتر
لایەنگری
ئازادی
تاکەکەسی و
ئازادی
ئایینی
و بیروڕا
بوو
.
ئەو
بەکارهێنانی زەبروزەنگی
بۆ
بەهێزکزدنی
ئایینی
بە
ناڕەوا
دەزانی و بیروباوەڕی
بە
حاڵەتێکی
دەروونی
لە
قەڵەم
دەدا
.
هەر
بۆیە
خەڵکانێکی
زۆر
وەدووی
کەوتن
و ڕێبازی لۆترانیزمیان
بنیاد
نا
.
ئەم
ڕێبازە
بە
هۆی
جیاوازی
و
ناڕەزایی
دەربڕین
بەرانبەر
بە
شێوازەکانی ئایینزای کاسۆلیک،
بە
پرۆتستان ناوبانگیان دەرکرد. پرۆتستانەکان
کە
بەزۆری
لە
ڕۆژئاوای ئەورووپا دەژین بیروباوەڕ و ڕەحمەتی
خوداوەند
بە
هۆکاری ڕزگاربوون دەزانن و
زۆر
پابەندی
بیروڕا و
ئازادی
ئایینن.