لە زمانی یۆنانیدا بە مانای حکوومەتی گرووپێکی بچووکە. بە واتایەکی دیکە، دەسەڵاتدارێتی گرووپێکی بچووکە بە سەر دەوڵەت بێئەوەی زۆرینەی خەڵک، بەسەریا چاودێریی بکات. ئەم زاراوە زۆرتر بۆ کەمینەیەکی دەسەڵاتدار بە کار دەبرێت کە دەسەڵاتی دەوڵەت ئەخەنە خزمەت بەرژەوەندی و قازانجی خۆیان و زۆرینەی نەیارانیش سەرکوت دەکەن.
فەرمانکردنی گرووپێکی بچووک بە سەر ڕێکخراوە و دەزگە کۆمەڵایەتییەکانی دیکە وەکوو ڕێکخراوە ئایینی و کرێکاری و حیزبییەکانیش، پێی دەگوترێ ئولیگارکی. لەسەردەمی «پلاتۆ»وە، ئولیگارکی لە بەرانبەر ئۆتۆکراسی*و دیموکراسی، ڕاوەستاوە. بە ڕای «پلاتۆ»، ئولیگارکی جۆرە حکوومەتێکی گەندەڵە کە لە ئاریستۆکراسییەوە سەرچاوە ئەگرێ بە هەمان شێوە کە ستەمکاری، پاشایەتی گەندەڵ دەکات، هەرکی بە هەرکیش، دیمکراسی بەرەو گەندەڵی دەبات.
بیرمەندانی هاوچەرخ، سەرنجێکی زۆریان داوەتە ئولیگارکی و هەندێکیان بە ناچار زۆربەی حکوومەتەکان بە ئولیگارکی لە قەڵەم دەدەن. ئەمانە پێیان وایە کە ناکرێ حکوومەتەکان بە دوو جۆری تاکەکەسی و کۆمەڵەکی دابەش بکرێت چونکە کۆمەڵ یان خەڵک هەرگیز حکوومەت بە دەستەوە ناگرن و کرداری ڕاستەقینەی حکوومەت، هەمیشە بە دەست گرووپێکی بچووکەوەیە و تەنیا جۆری پێوەندی ئەم گرووپە لەگەڵ کۆمەڵگە و سنووری بەرپرسیارییەتی چێ دەکرێ.
ئەپارتهایت: بڕوانە جیاوازی ڕەگەزایەتی.

پەیمانی وارشەو (Eastern European Mutual Assistance Treaty – پەیمانی هاریکاری هاوبەشی ئەورووپای ڕۆژهەڵات) پەیمانێکی سەبازی بوو کە لە بەرانبەر پەیمانی یەکیەتی ئەورووپای ڕۆژاوا، ناتۆ* لەنێوان وەڵاتانی کۆمۆنیستی ئەورووپای ڕۆژهەڵات بەسترا. ئەم پەیمانە لە 14/5/1955 لەنێوان وەڵاتانی چیک، ئەڵبانیا، ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات، پۆڵەندا، مەجارستان، ڕۆمانیا و یەکیەتی سۆڤیەت لە شاری وارشەو بۆ ماوەی بیست ساڵ گرێدرا. ئامانجی پەیماننامەکە دابینکردنی هاریکاری سیاسی و سەربازی لەنێوان ئەم وەڵاتانە بوو. بەپێی پەیمانەکە هەرکات یەکێک لە ئەندامەکانی ڕێکخراو، بکەوتایە بەر هێرش، ئەندامانی دیکە بە دەنگییەوە دەهاتن و بە هەموو هێزێکەوە پشتیوانییان لێ دەکرد.
ناوەندی سەرکردایەتی عەملیاتی چەکداری لە شاری مۆسکۆ بوو. ئەڵبانیا لە ساڵی 1968 وازی لەم پەیمانە هێنا. ئەم پەیمانە لە ساڵی 1975 بۆ ماوەی بیست ساڵی دیکە واژۆ کرایەوە بەڵام دوای ڕووداوەکانی ساڵی 1989 کە لە وەڵاتانی ئەورووپای ڕۆژهەڵات هاتە کایەوە و پاش هەڵوەشانەوەی بلۆکی ڕۆژهەڵات*، ئەم پەیمانەش لە ساڵی 1991 بە شێوەیەکی ڕەسمی هەڵوەشایەوە. (بڕوانە دیواری بەرلین) .