تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
ئەییام
ڕۆژان، سەردەم.

شێخم! وەرە دەر، فەصڵی بەهار و گوڵ و گەشتە
ئەییامی لە گەرمابە خزان وەقتی خەزانە!
ئەییی
ئەدی، بەڵێ بەڵێ. لەکاتی باوەڕنەکردن و یا قەشمەری پێکردنێدا بەکار دەبرێت
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ائینە، ایینە، اینە
[ا ]
(ئایینە - aîne)
ئاوێنە، خۆدێک، جام.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
افساییدن
[مص - م ]
(ئەفساییدەن - efsayîden)
ئەفسونکردن، رامکردن ودەستەمۆکردن، کەویکردن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اندائیدن، انداییدن
[مص - ل ]
(ئەندائیدەن، ئەنداییدن - enda’iden, endayiden)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ایین
[ا ]
(ئایین - ayîn)
دەستوور، رێباز، سوننەت، شەریعەت.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ایینک
[ا ]
(ئایینەک - ayinek)
عەینەک، چاویلکە،بەرچاڤک، ئاوێنە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ایینە
[ا ]
(ئایینە - ayîne)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اییژ
[ا ]
(ئاییژ - ayîj)
سەرچاوە: نالی
بابای عەییار
وەک له ئەفسانەدا ئەیگێڕنەوە کابرایەک بووە له دەستە و دائیرەی ئەسکەندەری مەکدوونیدا، ئارەزووی لە کێ بووبێ بچێتە شێوەیەوە، چووەتە شێوەیەوە.

که دیتم شەکڵی صەد ڕەنگی، گوتم: بابایی عەییارە
که بیستم لەفظی بێدەنگی، گوتم: شەیپووری شاپوورە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بادییە
سەرچاوە: نالی
باقییە
ماو.

تۆ باقییەیی ساقییەیی صەحنی چەمەن بە
مەیدان هەمو مەی دانە بە کاسات و بە طاسات
باڵۆن(فڕەنسییە)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
باییدن
[مص - ل ]
(باییدەن - bayîden)
بڕوانە بایستەن.
باییدە
باییر
باییس
پێویستە، گەرەکە، هەردەبێ بێ، باییست، هۆ
بایینجان
[[؟]]
«نا.» ١- ا» گیایەکی دەسچێنی ساقەت ئەستووره، گەڵای پان و درێژۆکەیه گووڵی وورد و بنەوشه، ساڵه و ساڵ بۆ خاتری بەرەکەی د ەچێندرێ، تۆوێکی زەردی وردی هەیه. ب»، «کعر» بەری ئەم گیایه کە زیاتر درێژۆکەیه بە شکڵی خەیار، ڕەنگی پێستەکەی بنەوشی مە یلەو ڕەشه و بەشێوەی جۆر بە جۆر - چێشت، سوورکراوه، ترشیات، مرەبا- دەخورێ. *«مک.» بایینجانی ڕەش - «سن.» بامجان. ٢- «مک.» ١» گیایەکی دەسچێنی یەکساڵەیه گەڵای گرنج گرنج و بۆ نخۆشه. ب» میوەی ئەم گیایه، سوور و گۆشتن و خڕه «هەندێ جار بە ڕ نگی زەردی کارەبایی وبە شکڵی هەرمێ دەبیندرێ» تامی ترشە، دەکرێته چێشتەوه، بەکاڵی و به برژاوی دەگەڵ کەباب و هەروهەها به زەڵاتە ش دە خورێ. *«مک.» بایینجانی سوور. «بک.» باجانی سوور. «کعر.» تەماته. «سن.» بامجان فەرەنگی.
بایینجان
بادینجان، (باک) باجان، گیایەکە بەری وەکوو کوولەکەی دێنێ بەڵا ڕەشەو قاوەیی دەکرێتە دۆڵمه و چەند جوورە چێشتێکی تر، بە پیشاوی لە چووی سووزە نەکداران بنرێ زۆر باشە