ڕامیارانە کرداری ئەکرد. ڕامیاری ئەکرد.

بەڕێوەبردن. ڕامیاری.

خۆی کەشخە کرد. قۆزکرد.

خاوەن ڕەوشت و خوی بەرز. پەروەردەکرا.

(تەیاسور - teyasur)

بەلای چەپدا رۆییشتن.

ذَهَب او إتَّجَه نحو الیَسار / لای چەپی گرت.

لێبورد. سانابوو. ئاسان بوو.

تیۆری سیاسی لە سۆنگەی بابەت و باسەوە، چوار تەوەری سەرەکی لەخۆ دەگرێ کە دوو تەوەری 1و2 بە فەلسەفەی سیاسی ناوبردە کراوە:
1) تیۆری ئەخلاقییانەی زانستی سیاسەت.
2) خوێندنەوەی مێژوویی ئەندێشە سیاسییەکان.
3) شیکاری زمانەوانیی ئەندێشە سیاسییەکان.
4) دۆزینەوە و بەربڵاوکردنی سیستەماتیکی بنەما گشتییەکانی ڕەفتاری سیاسی.
لە ڕوانگەی مێژوویییەوە، کۆنترین پێناسەی ئەم زاراوە بۆ ناوبردەکردنی لقێک لە زانستە سیاسییەکان بەکار هاتووە کە لایەنی تیۆری بووە، دیمانەیەک بە مانای تێفکرین لە باڵاترین ئاستی ماهییەتی ژیانی باش و ئەو دەزگە سیاسییانەی کە وەها ژیانێک بەدی دەهێنن.

نظریەی سیاسی

Political theory

تەڵاشی داری، پارچە. تیکەی نان و چتی تر. (باک) بەردی ڕاخراوو دانراو

political duty

تەکلیف (ئەرکی سەرشان) بە کردەوە یان خۆپاڕاستن لە بە ئەنجام گەیاندنی کردارێک دەگوترێ کە بەپێی یاسا فەرمان درابێت یان نەهی لێکرابێت. بەڵام تەکلیفی سیاسی، بە «ئەرکی هاووەڵاتی بۆ گوێڕایەڵ بوون بە یاسا» ئاماژە دەکات. ئەم ئەرکە لە بنەڕەتدا هێمایەکە بۆ گوێڕایەڵی و سەرسپوردەگی بە «دەسەڵاتێکی سیاسی» تایبەتەوە.
باسە سەرەکییەکانی فەلسەفەی سیاسی ئەورووپا بریتی بوون لە: 1ــ چۆنیەتی و هەڵومەرجی پەیدابوونی ئەم ئەرکە. 2ــ سنوورەکانی ئەم ئەرکە. بۆ وێنە لەسەر ئەم بۆچوونە کۆنە کە پێی وابووە ئەم ئەرک و تەوزیمە لە لایەن خوا یان سروشتەوە بە ئینسان ڕاسپێردراوە، گریمانەی جیاواز لەسەر تیۆری پەیمانی کۆمەڵایەتی ئاڕاستە کراوە. بیرمەندانێکی وەک هیووم، ئوستوارت میل هێگل و گرین، پێیان وابوو کە ناکرێ مرۆڤ کوتومت بەرعۆدەی وەها ئەرکێک ببێت بەڵکوو ئەو ئەرکانە بەپێی بەهاگەلێک کە لە کۆمەڵگەکان سەرهەڵدەدەن، ئەخوێندرێنەوە.

تکلیف سیاسی

پلاندانان بۆ سیاسەتی دەرەوەی وەڵاتێک بە لەبەرچاوگرتنی هۆکارە جوگرافییەکان. بابەتی جوگرافیای سیاسی، خوێندنەوەی بنەما جوگرافییەکانی دەسەڵاتی دەوڵەتە واتە لێکدانەوەی دەوری کەشوهەوا، سەرچاوە سرووشتییەکان، شۆێنکاتی جوگرافیایی، حەشیمەت و تایبەتمەندیە کەلتووریەکان بە سەر سیستەمی سیاسی وەڵاتێک. ئەرەستۆ دەڵێ: بە بێ ڕەچاوکردنی جوگرافیا، ئەقڵی سیاسی بڕ ناکات. «جان بۆدن»، یەکەم بیرمەندی هاوچەرخ بوو کە پێوەندی نێوان زانستی سیاسەت و جوگرافیای بەرجەستە کرد. «مۆنتسکیڤ» و «ڕۆسۆ»، هەرکامیان بە نۆبەی خۆیان لەسەر پێوەندیی هۆکارە جوگرافییەکان و کەشوهەوا بە سەر شێوازی حکوومەتکردن و کاریگەری ئەم هۆکارانە بە سەر سیاسەت و ئازادی خەڵک، توێژینەوەیان کردووە.
یەکێک لە پێشەنگەکانی جوگرافیای سیاسی، «هاڵفۆرد مەکیندر» ( 1947-1861) نووسەری بەریتانی بووە کە پێی وابوو چارەنووسی مێژووی جیهان، ئاکامی شەڕ و ململانێی هێزی وشکایی بووە لە بەرانبەر هێزی دەریاییدا.
بابەتی نوێی جوگرافیای سیاسی، لێکدانەوەی مەسەلە جیهانییەکانە لە ڕوانگەی جوگرافیاییەوە. سەرهەڵدانی ناوەندە جیهانییەکانی دەسەڵاتی نوێ، گرنگایەتی سەرچاوە سرووشتییەکان لەباری دەسەڵاتی سیاسی و پێوەندیی باکوور و باشوور لە جوملەی سەرباسەکانی جوگرافیای سیاسی مودێرنەیە. لێکدانەوەی سنوورە سیاسییەکان و ناوچە سەرسنوورییەکان، هێزی دەریایی و وشکایی و ناوەندە سیاسییە بەهێزەکانی دەسەڵات لە باری جوگرافییەوە بابەتی توێژینەوەی جوگرافیای سیاسییە.

جغرافیای سیاسی

Geopolitic

جووڵانەوەیەکی ڕامیاری. کۆمەڵایەتی.

كُتلَة سیاسیة / پارت.

دراوسێیەتی چاک.