(دوگماتیک dogmatik)

ئایینی.

دوگمە

دکمه

قۆپچە، پشکوژ

(زا.): دوگمە

وشکەباوەڕ

ئەم زاراوە لە وشەی یۆنانی (dogma) بە مانای بیروباوەڕی وشک و بنبڕاو وەرگیراوە کە یەکەمجار لە لایەن فەیلەسووفانی گوماندار، بۆ وێنە «زێنوون» ، هاتە ناو فەلسەفەی یۆنانەوە. لە زاراوەی سیاسیدا بە شێوازێک دەڵێن کە لایەنگرانی، لە کاتی باس و گفتوگۆدا بە دەربەستی بەڵگەهێنانەوە نین و بیروباوەڕی پێشووی خۆیان بەبێ هیچ ڕەخنەیەک پەسند دەکەن و هیچ گۆڕانکارییەک بە سەر ئەندێشە و هزری خۆیاندا ناهێنن. باوەڕمەندانی ئەم ڕێبازە، بڕواکانی خۆیان بە شتێکی موتڵەق و نەگۆڕ و بەدەر لە گومان و دڕدونگی دەزانن.
دۆگماتییەکان، گرنگی بە هەلومەرج و شوێنکات نادەن و شێوازێکی دژە دایەلیکتیکی دەگرنەبەر و بە چاوێکی کوێرانەوە پەیڕەوی لە ڕێسا و مەرامە وشکەکانی ڕابردوو دەکەن.
ئەمڕۆ دۆگماتیک بەو کەسانە دەڵێن کە ئامادە نین تیۆری و بیرۆکەی نۆێ پەسند بکەن و گوێ نادەنە ئەو گۆڕانکارییانەی کە بە سەر بوارەکانی ژیاندا هاتووە. بەگشتی ئەم زاراوە وەکوو ئاوەڵناوێک بۆ قوتابخانە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکانی دیکە بەکار دێت.

وشکەمەرامی دگماتیسم-جزم اندیشی

Dogmatism

دُگمه، تُکمه، گو، گویک، اَنگله، بندمه، بندیمه، بَندینه، قوقو، جَوسَک، آخکوژَنه.

تُخمار، تُکمار، تُگمر، تُکه، سپری. (تیری که به جای پیکان دگمه دارد.)

قۆپچە، دوگمە (وەک: قۆپچەی یەخە.)

تیر دۆگمەدار. (تێرێک کە لە باتی سەرە تیژەکەی گۆی هەبێت.)]

کُتّاب.

گو، گوک، گوگە، گویک، گوی گرییان.

قۆپچەی یەخە

زِرّ، زِرُّالفُقرَة.

دەگمەن

کم یاب.

هەڵکەفت.[کەموێنە، نایاب]