تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاگرەکە
نگا: ئاگرە
ئاگرەکە
[[ئاگر+ ١- ئەک/ ١ ـ ە ــ ئە/ ١]]
«نتـ»، «هلـ.» تمـ: ئاگرە/١.
ئاگرەکە(دەر)
شەرا، گرەیێکە بدات لە مەرەزەو لەناوی ببات
ئاگرەگڕە
[[ئاگر + ە ــ ئە/١ + گڕ + ە ــ ئە/ ١]]
«نتـ.» ئاگرێکە بە سووتەمەنێکی وەکوو «گوێنی» کرابێتەوە، کە هەر گڕی هەبێ و سکڵ نەخاتەوە. تێبــ. ــ مناڵان کاتێ ئاگرێکی وا دەکەنەوە بە دەوریدا هەڵدەسووڕێن و چەپڵە لێدەدەن و ئەم گۆرانییە دەڵێن: «... ئاگرە گڕەی خۆمانە...» * ئاورەگڕە.
ئاگرەگیان چوون
آتش بەجان سدن، تندشدن.
ئاگرەگیان چوون
ئاڵۆزبوون، توون بوون. [ڕەش داگیرسان]
ئاگرەگیان چوون
اشتعال، احتداد، اضترام، اغتیاظ.
ئاگرەگیرە
دەستەچیلە، قولەچیلکەو پووش و پەڵاشێکی ووشکە بۆ ئەوەی بە ئاووری دایگیرسێنن و لە شووێنێکەوە ئاگری بۆ جێگایەکی تر پێ بگووێزنەوە
ئاڵووگرتنەوە
«مستـ. متـ.» تمـ: ئاڵووهەڵدانەوە.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئۆقرەگرتن
ئارامگرتن و دابینبوون
ئیراد لێگرتن
[[ئیراد + لێ (لە+ی) + گرتن]، [عا. کو.]]
(مست. مت.) ١- عەیب لە کارێک دەرخستن، لە کار و کردەوە و قسەی کەسێک ڕەخنە گرتن. ٢- بە ڕاست زانینی کار یا قسەیەک. ئیرادی لێ مەگرە هەر ئەوەندەی ئاقڵ پێدەشکێ، دەتوانی سەت ئیرادی لێبگری، سەعاتێکە قسە دەکا شتێکی وای نەگوت ئیرادی لێبگیرێ.
ئیرادگرتن
[[ئیراد + گرتن]، [عا. کو.]]
ئیفادە وەرگرتن
[[ئیفادە + وەرگرتن]، [عا. کو.]]
(مست. مت.)، (کعر.) پرسیار کردن و قسە دەرکێشانی یەکێکی ڕەسمی (محقق) لە کابرایەک دەربارەی مەسەلەیەک. * (کئێر.) ئیستینتاق کردن، بازجۆیی.
ئیلهام وەرگرتن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.) بە تەئسیری کەسێ یا شتێ کارێ کردن. کردنی کەسێ یا شتێ بە سەرچاوەی بیر کردنەوە و مەبەست لێ ئەستاندن. نالی لە حەبیبەی ماڵیاوا ئیلهامی وەردەگرت، خانی بۆ (مەم و زین)ەکەی لە بەیتی (مەمی ئالان) ئیلهامی وەرگرتووە.
ئیگرە(ئەردە)
ئیگرەم
کێشانەیەکەبەرانبەر بە دوسەد گرام
ئیگرەم بێژرەم
[]ئیگرەم= ئیگرمی + بێژ = بێش + ڕەم = درەم]، [تو. کو.]]
(نت.)، (کعر.) سەنگێکە بۆ کێشانی شت، بەشێکە لە شازدە بەشی حۆقەیەک، بە حۆقەی سلەیمانی دەکاتە ٢٢٠ گرام.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئیگرەمبێژرەم
شانزەیەکی حۆقە