(ئەردە.): پشێوی٬ ئاشێو٬ ئاشوو٬ (ئەردە.): خەڵوو

کەو.

گەهـ طاوس و، گە هـ کەبکن و گەهـ بۆقەلەموونن
گەهـ ئاتەش و، گەهـ شوعله، گەهێ دوودی سیاهن

درختی است جنگلی

دارێکی سەختی جەنگەڵییە

کبوتر

کابۆک، کاڤۆک، کۆتر

کبوترباز

کۆترباز

سال پر شده (سالی که یک روز بر شباط افزایند که 29 می شود چهار سال یک مرتبه کبیسه است)

ساڵی پڕ [ (ساڵێک کە ڕۆژێک دەخەنە سەر مانگی شوبات و دەبێتە 29، هەر چوار ساڵ جارێک کەبیسەیە)]

کَبیسَه

برێتییە لە ساڵی تەواو ئەوساڵەیە٬ کە مانگی شوبات 29 ڕۆژە بە چووار ساڵان جارێکی ساڵی کەبیسە تەواو دەبێ ساڵی میلادی (زایین)٬ کە دابەش بکرێ بە سەر ژمارەی چوواردا کەم و کووڕی نەما و شایانی دابەشکردن بوو ئەو ساڵە ساڵی کەبیسەیە ئەگەر کەم و کووڕی(کسر)ی مایەوە بەوساڵە ناڵێن کەبیسە

دەبێ بەگەبەڵ و ،لق و گەڵاکانی وەک تووترک وایە

جۆرە دڕکێکی هاوینییە

مارچوبه
درختچەای است خاردار

دەوەنێکی دڕکاویە
مارچێوە

شەفەلە٬ گیایەکە لەگەڵ سیری بکوترێ و لەسەر شووێنی باداری داندرێ زۆر بە سوودە. گیایەکی هاوینییە گەڵایەکەی بە کوتراوی بۆ دووپشک و مار پێوەدراوان زۆر باشە بە خوواردن و لەسەربریندانان٬ گوڵەکەی وەکوو گوڵی گوڵاوییه٬ بەڵان هی زەرد و سپیش هەیە بە بەرەکەی دەڵێن(شەفەلە) بەقەد سێوێکی دەبێ و دەقەڵشێ و دەبێتە چووار کووز ناوی سوورە و دەنکیشی تێدایه٬ شەفەلە تەنها بۆ خوواردنێ باشه٬ گەڵای یا کۆلکەکەی بە ووردی لەگەڵ ئاردی تێکەڵ بکرێت و تادوو کاتژمێران لە سەرجێگای باداری دادەنرێت دەیسووتێنێ لک و گەڵایەکانی وەک توو تڕک وایە

(زەن.): بەردەزوور

کمند
کمربند

پەتی درێژی سەربەئاڵقە بۆ گرتنی حەیوانی ڕەوەک
پشتێن