پێوانەیێکە چووارتەنەکەیە ٬ پێوانە٬ ڕبە٬ کەویج٬ کەویژ٬ کێل٬ ئامانێکە چتی شلی پێ دەپێورێ.

(بی کیار - bîkiyar)

گورج و گۆڵ، چاپوک، چالاک، چوست.

ئاشکرا و بێ پێچ و پەنا.

قیصصە بێ پەردە و کینایەت خۆشە: شاهی من کەوا
عادیلێ بوو قەت عەدیلی ئەو له دنیا نەبوو،

کَنهَزده، کَهنَزه، مَنگ، مَنگیده، فَنجا، فَنج، فَنجیدن، کَش¬واکَش، لولسدن.

کێشمان. [بڵاو کردنەوەی هەردوو دەست به دەم باوێشکدانەوه.]

تَمَطُي، تَمُتّي، تَمدُّد. (تَمَدُّدُ الاَعصاب)

(سیته م کیش - kîş sitem)

زۆردار، غه ددار.

(شه دکیس - şedkîs)

کۆلکه زێڕینه ، په لکه زێڕینه وسمینه ع ره نگین که وان.

تاقی کیسرا کە پاشماوەکەی لە نزیکی شاری سەلمان پاکەوەیە.

بونیانی کیبر و سەرکەشییە طاقی کیسرەوی
دانانی ظوڵم و ڕووڕەشییە تەختی ئابنووس

(ته ره که ش ـ terh keș)

وێنه کیش،شێوه کار،به زیوو،به سته زمان،زه بوون.

لەکیسچوو

لور، است کیسه، ماست چکیده.

ماستی ئاولێگیراو.

رُؤبَةُ الکیس.

گیایەکی هاوینییە ٬ دڕواوییه٬ گەڵاکانی وە چەقۆی دەچی کەناریان بە دڕوو ڕازاوەتەوە پایزان پشیلەی بابردەی لێ پەیدا دەبێ

ئەم پرۆتۆکۆڵە لە ساڵی 1997 لەنێوان سەرۆکی وەڵاتانی جیهان لە کیۆتۆی ژاپۆن مۆرکرا بەمەبەستی کەمکردنەوەی ئەو گازانەی کە دەبنە هۆی گەرمبوونی گۆی زەوی. واتە چونکە ئەو گازانەی کە لە سووتاندنی سووتەمەنییە فوسیلییەکان (نەوت و گاز و خەڵووزی بەرد) بڵاو دەبێتەوە دەبتێە هۆی گەرمبوون و گۆڕینی کەشوهەوای سەرزەوی، دەبێ وەڵاتان هەوڵ بدەن لە بەکارهێنانی ئەم سووتەمەنییانە کەم بکەنەوە و ڕووبکەنە وزەی هەتاوی و … بۆ پیادەکردنی ئەم پرۆتۆکۆڵە دەبوایە لە لایەن ئەو وەڵاتانەی کە 55% ئەم گازانە بڵاو دەکەنەوە، پەسند بکرێیە. مانگی ژووەنی 2002 لە لایەن پانزە وەڵاتی یەکیەتی ئەورووپا پەسند کرا. هەر لەو ساڵەدا پتر لە 70 وەڵاتی جیهان ئەم پرۆتۆکۆڵەیان پەسند کرد. ڕەشنووسی کیۆتۆ داوا لە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دەکات لە قەدەر بڵاوکردنەوەی 36% ئەو گازانە لە ساڵی 1990، بۆ کەمکردنەوەی ئەم گازانە هەنگاو بنێت. کەچی بەم حاڵەش، لەنێوان ساڵەکانی 2002ـــ1997 بڵاوکردنەوەی ئەم گازانە لە ئەمریکا، نزیکەی 8% زیاتر بووە. ئەمریکا تەنها وەڵاتێکە کە لەگەڵ ئەم ڕەشنووسەدا نەیارە.

پروتکل تغییر آب و هوایی کیوتو

Kyoto Climate Change Protocol

( kirişek))

جوجەڵه مریشک، پیاوی جەنگاو¬ەر.

(هەورا.): بێستان