تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



پۆلکە
پۆرگ، پینەی دەست، بلۆقی پێست
پۆلکە
(هەو) کەلی. شۆقل، قەلۆکە. گیایەکی خووارو خێچە گەڵایەکانی وەهی گەنم و جۆی دەچن، بەڵان کورتترە، لە چەند جێگایەکی گوڵی سووری چکۆڵە دەردەکات، کە وەری پۆڵکەی لێپەیدا دەبێ، کە ئەویش چەند جوورێکن وە پاقلەی دەچن. _خاتوونە._گاگۆژ._گایانە. _ مارانە
پۆلکەگاگۆز
شوقلێگایانە
پۆلکەگایانە
پۆلی(هەو)
پۆلیسخانە
هەیتەخانە
پۆلیە
ڕیشووی زەنگیانە، کە پوولەکەی زێڕو ئیتری پێوەدەکرێ. پۆیلە، پۆیلانە
پۆلێنکردن
Classification، ڕێکخستن بەپێی پۆل و جۆر.
ئەپۆلێت
لەجلکدا پارچەیەکە لەسەر شان دەکرێتەوە، سەرقۆڵ
تۆپۆلۆژی
لە ماتەماتیکدا «جێناسی»یە، باس لە جێگە و هەڤبەندیی نێوخۆی بابەت دەکات، مەودا پێشان نادات. «نەخشەی تۆپۆلۆژکار» Topological map. تۆپۆلۆژی جودایە لە «تۆپۆگرافی».
جوگرافیای سیاسی (جێئۆپۆلیتیک)
پلاندانان بۆ سیاسەتی دەرەوەی وەڵاتێک بە لەبەرچاوگرتنی هۆکارە جوگرافییەکان. بابەتی جوگرافیای سیاسی، خوێندنەوەی بنەما جوگرافییەکانی دەسەڵاتی دەوڵەتە واتە لێکدانەوەی دەوری کەشوهەوا، سەرچاوە سرووشتییەکان، شۆێنکاتی جوگرافیایی، حەشیمەت و تایبەتمەندیە کەلتووریەکان بە سەر سیستەمی سیاسی وەڵاتێک. ئەرەستۆ دەڵێ: بە بێ ڕەچاوکردنی جوگرافیا، ئەقڵی سیاسی بڕ ناکات. «جان بۆدن»، یەکەم بیرمەندی هاوچەرخ بوو کە پێوەندی نێوان زانستی سیاسەت و جوگرافیای بەرجەستە کرد. «مۆنتسکیڤ» و «ڕۆسۆ»، هەرکامیان بە نۆبەی خۆیان لەسەر پێوەندیی هۆکارە جوگرافییەکان و کەشوهەوا بە سەر شێوازی حکوومەتکردن و کاریگەری ئەم هۆکارانە بە سەر سیاسەت و ئازادی خەڵک، توێژینەوەیان کردووە.
یەکێک لە پێشەنگەکانی جوگرافیای سیاسی، «هاڵفۆرد مەکیندر» ( 1947-1861) نووسەری بەریتانی بووە کە پێی وابوو چارەنووسی مێژووی جیهان، ئاکامی شەڕ و ململانێی هێزی وشکایی بووە لە بەرانبەر هێزی دەریاییدا.
بابەتی نوێی جوگرافیای سیاسی، لێکدانەوەی مەسەلە جیهانییەکانە لە ڕوانگەی جوگرافیاییەوە. سەرهەڵدانی ناوەندە جیهانییەکانی دەسەڵاتی نوێ، گرنگایەتی سەرچاوە سرووشتییەکان لەباری دەسەڵاتی سیاسی و پێوەندیی باکوور و باشوور لە جوملەی سەرباسەکانی جوگرافیای سیاسی مودێرنەیە. لێکدانەوەی سنوورە سیاسییەکان و ناوچە سەرسنوورییەکان، هێزی دەریایی و وشکایی و ناوەندە سیاسییە بەهێزەکانی دەسەڵات لە باری جوگرافییەوە بابەتی توێژینەوەی جوگرافیای سیاسییە.
جوگرافیای سیاسی (جێئۆپۆلیتیک)
جغرافیای سیاسی
جوگرافیای سیاسی (جێئۆپۆلیتیک)
حاپۆلک:
ڕێدان بە دوورخستنەوەی هەڵماتێکە، کە لە تیلکردندا لە بەرهەڵستێک کەوتبێ و وێستاندبێتی لە هەلماتێ یاری کەرەکانی تر بۆ ئەمەی، کە نەیکووژن.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
حەپۆلە
حەپۆلە (ڕۆژ.):
ناوی گچکەی منداڵانەیە. حەپۆل.
زڕووپۆلیە
(هەو.):خشڵ، چەک، زڕەپۆلیە،زڕوپۆلیە، ئەمەش بەندوباری لەسەرە، مەشکەی خۆمان ناژێنێ مەشکەی خەڵکی دەژێنێ بە زڕو پۆلیەوە
زڕەپۆلیە
زڕوپۆلیە
سێپۆلکە
گیایەکە.
شەپۆلاوی
موجدار، متموّج
شەپۆلاوی
بەپێل، بەمۆنج
شەپۆلدار
لوولە پەڕ. ـ ی: لوولەداری.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
شەپۆلدان
قوندەرەکردنی ئاو