تیۆرییەکی کۆمەڵایەتی و مێژوویییە کە لە لایەن چارلز داروین (1809ــ1882) ئاڕاستە کرا و باس لە پڕۆسەی گەشەسەندنی سروشتی«جۆرەکان» دەکات. ناوبراو لە کتێبە بەناوبانگەکەی بە ناوی سەرچاوەی ڕەگەزەکان، بۆ سەلماندنی بونیادی گەشەی بوونەوەرە زیندووەکان، بەپێی هەندێ بەڵگە پێی وابوو کە بوونەوەرەکان لەژێر کاریگەریی هەلوومەرجێکی دیاریکراودا گۆڕانیان بەسەرا دێت. بۆ نموونە مرۆڤی بە بەرهەمی فراژووتن و گەشەکردنی ڕەگەزێکی مەیموون دادەنا.
بنیاتی ئەم تیۆرییە لە باری مێژوویییەوە، پابەندی بنەمای «خەبات لە پێناو ژیان» دایە. ئەم ڕەوتە لە سروشتەوە گوازراوەتەوە بۆ ناو ڕەگەز و نەتەوەکان. لەم جەنگەدا «شیاوترینەکان»، واتە «بەهێزەکان» دەمێننەوە. ئەم تیۆرییە لە کۆتایی سەدەی نۆزدە و بەرایی سەدەی بیست، بووە بنەمایەکی ئایدیۆلۆجیکی بۆ ململانێی زلهێزەکان و دەسپێکێک بۆ شەڕی دەسەڵاتداریەتی ئیمپریالیزم. ئەم تیۆرییە لەگەڵ ڕەگەزپەرستی* ئاوێتە بووە بۆ نموونە لەسەر کەسایەتی هیتلەر، پێش ساڵی 1914 کاریگەریی دانا و دواتر بەشێک لە فەلسەفەی نازیسمی پێک هێنا.

(دارقینیست - dar vinist)

لایه نگرانی تیوری داروین.

(دارقینیسم - darvinism)

تیوری چارلزروبرت داروینی ته بیعه تناس و فه-یله سوفی ئینگلیزی دەربارەی دروستبوون و گه شه كردن و پەره سه ننی گیانله بەران و رووه کان. ئەم زانایه بوچوو نەکانی خوی له کتیبه کانیا بەتایبەتی له کتیبی ئەسلی ئه نواع¬دا شه رح و شروقه کردووه.

دانەوین

خم شدن

دانەوان

دانەوین

داوێنگر٬ دامانگر٬ دامانگیر٬ داوان گیر. –ی: دامانگیری٬ داوانگیری

آخرین

پاشینە، پاش هەموو شت

(کە.): ددانی حەوتساڵی ، ئەو ددانەیە کە لە تەمەنی حەوتساڵیدا دەردەکەون

دروێنە، درەو، دوورینەوەی دەخڵ و دان

دۆینە

بڕوێش و دۆی تێکەڵکراو و ووشک کراوەوەیە. کەشک

دوغینە.

دۆینە، دۆین: چێشتێکە.

کِشک.

نگا: دۆین

دۆین

نهبان