تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بڕانەوه
[[بڕان+2-ئه‌وه/2]]
«مست. لا..» کۆتایی هاتنی شتێک:: ئیتر ئەم باسه بڕایەوه، قسە له شتێکی دی بکەین، کوڕه دەبەسه! نەبڕایەوه، بۆ هێندی لێ دەڵەی. ماڵی جووکلی به جارێک بڕانەوه کەسیان لێ دەرنەچوو «باسی زولفی درێژ و چاوی بەخەو + نەبڕاوه ! بووه بوه ترێ خەسرەو «حاجی قادر»
بۆمچەوه
«نت.» «سن.»، تم: بۆمچ.
بەدم دادانەوه
مست. مت.»، «مک.» بەر پەرچ دانەوەی کەسێکی قسه دەکا و قسەکانی به دڵی یەکێک نەبێ که دە یان بیسێ.
بەدیارەوه دانیشتن
«مست. مت.» چاوەدێری کەسێک یا شتێک کردن.:: بەدیارەوە دانیشتن مەبادا کارێکی هەبێ. ئەوه بەدیار مەوه دانیشتووی کەچی؟
بەر لەوه
«بنت.» پێش ئەوه.:: زۆر سەیره بەر لەوەی د ەمووچاوی پشوا بەرچایی دەخوا. 4- دامێن و لای خوارەوەی هەر شتێک، ژێر:: بەرزگ، بەرسمێڵ، دێبەر، به ڕەتەشی.
بەربوونەوه
[[1-به‌ر/4+بوونه‌وه]]
«مست. لا.» کەوتنە خواری شتێ یا گیاندارێک له جێگەیەک ڕا بۆ جێگەیێکی دیکەی که لەچاو ئەو ی پێشوو نەرمتر بێ. 2- بەلادا هاتن و کەوتنە سەرزەوی ئاد ەمیزاد لە شوێن خۆی:: کوڕ ه دلێر هێندە مەچوو سەر گوێسوانەکە بەردەبیتەوه. چاوی لەبە ر پێی خۆی نەبوو ده بەردەکە هەڵەنگووت و بەربۆوه.* بەر ە وە بوون.
بەرگەشت بوونەوه
[[فر. کو.]]
«مست.، لا.»، «مک.» تم: بازگەشت بوونەوه. پیاو نابێ له قسەی خۆی بەرگەشت بێتەوه. «یاڕەببی خوڵایه تۆبە و ئەستەغفیر وڵڵا،. بەرگەشت بوومەوه» «ڕستەیێکه یەکێک دەیڵێ که «کفر» ێکی بە دەمدا هاتبێ.
بەسەر گرتنەوه
«مست، مت.» 1- ناسینەوەی مەڕ و گاو و گۆڵێ که دزرابێ یا ون بووبێ.:: له مەڕەکان حەوتیانم لای کوێخا فەرەج بەسەر گرتەوه. 2- «مج.» دۆزینەوەی هەموو شتێکی گوم بوو یا دزراو.
ئا، ئا ! دەبەشنەوه
ڕستەیێکه بەسەر سووڕمانەوه دەگوترێ. زیاتر دووکاندار به کڕیارێکی دەڵێ که نرخێکی وا بۆ کاڵایەک بڵێ نەچێتە عەقڵەوه.* بە خشینەوه. دابەش کردن/2.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئالووه
ئاماوه چووەر(هەورا)
ئاگری پێوه نێی بۆ سۆی لێ هەڵناستێ
«کن.» زۆر ڕووت و ڕەجاڵ و نەداره.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اندوه
[په - ا ]
(ئەندوه - enduh)
بادوه
دَمَه، شورش، کولاک، بادلَمه.
بادوه
کڕێوه. [بادەوه، تۆف]
بادوه
دَمَق، زَوبَعَة، عاصفَة، طُوفان.
باوه
[[-باو+٢-ئه/١]]
تم: بابه.
باوه خولێ
[[٣-باو/١+٣-ئه/٢+خول+ئێ «ئێن» ]]
«نت.» «کعر.» تم: باوه گێژه.
باوه خولە
[[-باو/+٣-ئه/٢+خول_٥-ئه/١]]
«نت.» تم: باوە گێژه.
باوه خوون
[[١- باو+٣-ئه/٢+خوون]]
«جف.، سن.»، «نت.» یەکەم میوانداری که بۆ کچێکی تازە بە مێرد درابێ، له ماڵی باوکی دەکرێ، *«مک.» بانگ کردنەوه /١. تێبــ.- کەرتی «خوون» لەم وشەیەدا، ڕیشەی مەسدەری خوێندنەوەیه بەمانای «بەسەر کردنەوه» .