شیرپالۆک، پاڵووێنە

پەنیرۆکە. شیرەی دەنکی دەغڵییە، کە کەمێک پەیت بووبێ و بۆ هەموو شلەمەنییەکی بەکار دەبرێ، کە کەمێک پەیت بووبێ. تۆڵەکە

چلەی خرس. (25 روز اول جدی بگذرد، خرس به سوراخ می¬رود، 25 روز به اول حمل بماند از سوراخ بیرون می¬آید، چهل روز ماندن او را در سوراخ «چلەخرس» می¬گویند که سختی زمستان همین چهل روز است.)

له ڕۆژی بیست و پێنجی بەفرانبارەوه ورچ دەخزێته کون و بیست و پێنج ڕۆژ پێش سەرەتای خاکه-لێوه له کون دێته دەر، بەم چل ڕۆژ مانەوەی له کوندا دەڵێن: «چلەورچ» که تووشی زستان لەم چل ڕۆژه-دایه.

دَعوی العَبة.

ژێرکەوتن

خۆلە٬ ـــ نەبردن: خۆنەشێواندن٬ خۆسل نەکردن و وەسەر خۆنەهێنان.

«نا.»، «کعر.»، قوماشێکی سپییه له لۆکه دروست دەکرێ و له کوردستان بۆ کراس و دەرپێ و بەرگه لێفه و کفنی مردوو و... بەکاردێت.*«کئێر.» مەڕمەڕشا، هومایی، هوماییل.

«نت.» دەفرێکی تایبەتییه، زەمانی پێشوو له دیو ەخانی پاتشایان و ئەمیر و گەورەپیاوان دایان دەنا و بخووریان تێدا دەسووتاند.

«نت.» ١-نیسبەتی کوڕی هەر ه گەورەی ژن و مێردێک دەگەڵ منداڵەکانی تریان. ٢- ئەو کە سەی چەند دۆست و برادە ر یا بنەماڵەیێک «لەبە ر هەر سفەتێکی بێ» لەناو خۆیاندا بە گەورەی خۆیانی دادەنێن و ڕێزی لێدەگرن و له قسەی دەرناچن.

«نت.» «مک.» بەڕدێکی سەخت و ڕەقه ڕەنگی سوورێکی زەردەباو یا ز ەردێکی مەیلەو سووره. تێبــ.ب - ناوەکەی لە وەوە هاتووه کە بەدەست پێداخشاندن هەست بە زبرایی د ەکرێ و دەشکرێ به «زووره» و بۆ تیژکردنی داس و چەقۆ و... بە کاردێت. ئەو شتانەی بەم بەرده تیژ دەکرێن و پاشان به «هەسان» دەیانساون تا دەمەکەیان کەند و کڵۆیان تێدا نەمێنێ.

(دافه ریستان - daveristan)

دادگا، عەداله تخانه.

(دەرئافەردەن - der averden)

دەرهینان، داخل کردن، درو کردن.

( ریگه، دەروازه.)

(دونیا خوردەن - dunya xurden)

عەیش و نوش کردن، رابواردن.

(دەوره - dewre)

دەوروزەمان، گەران به دەوری شتیکدا، سوران.

(دورەگه - durege)

دووره، دوو رەگ.

(دەوری - dewri)

دەوری، هیرمان، قاپ و قاچاغ، هیربار.

جەمعی (دوڕڕ) ی عەربییە.

بۆ فەوتی صەدف حەیفە بڕێژی دورەری ئەشک
ضاییع مەکە دوڕ دانە بە غارات و خەسارات

(دیکوراتور dikorator)

دیكورساز، دیکوریست.

(دیکوراسیون - dikorasyan)

ڕازاندنەوەی دیکورات، کاری دیكورسازی.

( ا. م را دیوریت - duyurit))

جوره بەردیکه.

(راپورت - rapûrt)

ڕاپۆرت.

باڵندەیەکی گەورەیە پێی درێژ و کلکی کورت و باڵی بچووکە. ناتوانێ بفڕێ، بەڵام زۆر تیژڕەوە، بە سەعاتێ ٤٠ کیلۆمەتر ڕێ ئەکا. باڵای دوو میتر و نیو بەرزە. ئاڵف گیانەوەر ئەخوا. بەسەر تەپۆڵکەی چەو و وردە بەردەوە هێلانە ئەکا.

لە هێلانەی زەمیندا وەک شتور مورغ
منی قودس ئاشیان بێ باڵ و پەڕ مام

(غورڤا - xurva)

شلەی بەرسیلە.

هێشتا.

(كەندوره - kendûre)

سفرەی چەرمی گەوره.