من، ئەمن، ئەز. (ژاوە. هەورا) هۆوە، ئەوە(بۆ دوورە)،(عیراق) چووار فلسە. ئامرازی وێچوواندنە بە دووای ناوانەوە دەنووسێ، وەکوو: شێرانەواتە وەک شێران، پیاوانە، واتا وەک پیاوان. ئامرازی دانە پاڵپشتە وەکوو مانگانە، ڕۆژانە، دووانە، شەوانە، یێگانە

هۆوەتا، هۆوەتانێ؛ بۆ زۆر دوورترین

ئاخ هەڵکێشان

ئاینەمەل، باڵندەیێکی بەڵەکی تاجدارە

ئاگر، ئاوور، ئازەر، ئاتر

ئاوور، ئاگر، ئازەر، ئاتر

قسڵ

ئاو داهاتنی چاو

«مکـ.» میز دەبنەخۆکردنی منداڵ: ئەم مناڵە ئاوی لەبەر هەڵ نیشتووە.

«مستـ.، متـ.»، «سنـ.» تمـ: ۲-ئاو هەڵگرتن.

«مستـ. متـ.» جاری کردنی ئاو بۆ هەر لایەکی مەبەست بێ و خۆش کردنی ڕێگای ئەم جاری بۆنە.: کوێخا مارف خەریک بوو ئاوی هەڵدەگرت.

«مستـ. متـ.» ۱-بە دۆڵچە ئاو لە کارێز و چاڵاو هەڵکێشان: چاڵاو کە مشکی تێکەوت دەبێ حەوت ستڵ ئاوی لێ هەڵێنجن «هەڵ هێنجن» ئینجا پاک دەبێتەوە. ۲- بە قاپ یا ئاوگەردان ئاو لە دەفرێک بەتاڵ کردن.: ئاوی سەر مەنجەڵی گوڵاو، کە گەرم بوو، بە ئاوگەردان هەڵی دێنجن.

«نتـ.» هەموو ئەو کارەساتە تەبیعییانەی «گەرما، سەرما، ئەوشاری ئاتمۆسفۆڕ، باووبژ و گەردەلوول، بەفر و باران و تەرزە» کە زانستی هەواناسی «علم الانوإ الجویه» دەیانگرێتەوە و خۆشی و ناخۆشی وڵاتێک یان شوێنێکیان پێ دیاری دەکرێ.: ئاووهەوای عەڕەبستان گەرمە. ئاووهەوای کوردستان خۆشە. «یاخۆ پەڵە بەفرێکی کە ئەسڵا نەشکابێ» «قەندیلی مونیری گوزەری ئاووهەوا بێ» «نالی: گمـ_۸۹»

ئاوابوونی خۆر

ئاواتەخوواز

برسی، وورسی

برسێتی، وورسیەتی

ئارمووش، هەڤرووشم، هەوریشم، هەڤریشم، هەڤرمێش، کرمێکی تایبەتییە قۆزاخەی دەکات و جل و پارچەی ئافرەتانی لێ دروستدەکرێ

منداڵێکی لەبەرچووی ئەو تۆیە، کە هێشتا ئەندامی لێ نەڕووابێ،(ئەردە) بێچووی ناوزگی ئاژاڵانە، کە دووای سەربڕینی دایکی دەخورێ

ئاوهاوێژ، فووارە