تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەڵای ناگەهان
«نت»، بە ڵایەکی کتوپڕ و لە ناکاو «= ناگەهان» بدا بەسەر کەسێکدا:: فڕۆکه وەک بەڵای ناگەهان گەییشته سەرمان. 2- «مج»، «ست» زۆر زرینگ و زیت و فێڵباز، کار لەد ەس هاتوو:: بەڵایەکه بۆ خۆی. بێ بەڵابی - 1- بۆ دەربڕینی ناڕەزایی و تووڕەیی له قسە و کردەوەی کەسێک بەکاردێت. تێبــ.ینی: به پێی ڕادەی «تووڕەیی» وشەی «بەڵا» درێژ دەکرێتەوه:: بێ بەڵابی واز بێنه. 2- بۆ دەربڕینی ناڕەزایی ڕووت بە بێ تووڕەیی. تێبــ.- لەم حاڵەتەدا ڕستەکە بێ درێژکردنەوەی هیچ وشەیەک و بێ ئەوەی قورسایی بخرێته سەرهیچ پیتێک لە دەم دەرد ه چێ «ورچه قوڵه بێ بەڵابی، داری بێ گەڵا بی» .
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دهار
[ا ]
(دیهار - dihar)
غار، دول، و درزی کیو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دهاق
[ص.ع ]
(دیهاغ - dihax)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دهان
[ص. ]
(دەههان - dehhan)
ڕونفروش، رونکار.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دهان بین
[ص. فا ]
(دەهان بین - dehan bin)
دەمبین، ثەوەی بروانیته دەوی کەسیکی دی، ئەوەی با وەر به قسەی هەر کەسیک بکاو بکەویته ژیر کاریگەری قسەی ئەم و ئەو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دهانه
[ا ]
(دەهانه - dehane)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دیرگهان
[ق.ص ]
(دیرگەهان - dir gehan)
سەرچاوە: نالی
فەرهاد
فەرهادی دڵداری شیرین.

سەری فەرهادم و دەندووکی قوڵنگ
دەستی مەجنوونم و دامێنی چیا
سەرچاوە: نالی
نیهال
نەمام.

تا سونبولی زوڵفت لە نیهالی قەدت ئاڵا
من دوودی هەناسەم گەیییە عالەمی باڵا
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
آب دهان
[ا ]
(ئابی دەهان - abi dehan)
ئابۆرهال(باک)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئارهان
ئازار بە هوێ ئاگرەوە
ئارهان
ژان و ئێشی ئەندامی سووتاو
ئارهان(باک)
کولانەوە، وەئێش هاتنەوەی برین، ئازارە بە هۆی ئاگرەوە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئارهاندن
ئارهاندن(باک)