تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



دوکترینی مۆنرۆ
دکترین مونرو
دوکترینی مۆنرۆ
Monroe Doctrine
دوکترینی مۆنرۆ
ئەم زاراوە باس دەکات لە سیاسەتەکانی جەیمز مۆنرۆ کە لە نێوان ساڵەکانی (1817-1825) سەرکۆماری ئەمریکا بووە. مۆنرۆ لە 2ی دێسەمبەری 1823 لە پەیڤێکی خۆیدا بۆ کۆنگرێسی ئەمریکا، ڕایگەیاند کە وەڵاتانی ئەوروپی مافی ئەوەیان نییە لە کاروباری ئەمریکییەکان دەستێوەردان بکەن و لە بەرانبەریشدا ئەمریکییەکان نابێت دەستوەردەنە کاروباری ئەوروپییەکان. ئەم دوکترینە لە چوار تەوەری سەرەکی پێکهاتبوو کە بریتین لە:
1ــ کیشوەری ئەمریکا نابێ بکەوێتە مەترسیی پەیوەستبوون بە خاکی هیچ وەڵاتێکی ئەوروپییەوە.
2ــ وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، هەر چەشنە هەوڵدانێک بۆ پەرەپێدانی سیستەمە سیاسییەکانی ئەورووپا، لە هەر بستە زەمینێکی وەڵاتەکەدا بە مەترسییەک بۆ ئاشتی و ئاسایشی خۆی دەزانێ.
3ــ ئەمریکا هیچ دەستێوەردانێک ناکات لە موستەعمەراتی ئەورووپادا.
4ــ ئەمریکا لە شەڕی وەڵاتانی ئەوروپی کە لەسەر بەرژەوەندی تایبەت بە خۆیان هەڵدەگیرسێ خۆی تێ هەڵناقورتێنێ.
ئەم سیاسەتە لە بەرایی سەدەی بیستەمدا بەم ئەنجامە گەیشت کە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ببێتە ژەندەرمەی ئەمریکای باکووری و باشووری کە ئەمەش بووە هۆی کێشە و هەرا لەنێوان وەڵاتانی ئەمریکای لاتین لەگەڵ ئەو وەڵاتەدا. بە باوەڕی دەسەڵاتدارانی ئەمریکی سیاسەتی مۆنرۆ، ئێستەکەش وەکوو بنەمایەکی سەرەکی لە سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا لە ئەژمار دێت.
دوگومانی
تردد، دودلی
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دژبانی
[ا.مر ]
(دیژبانی - dijbani)
به شیکەله ده زگای سوپا بو چاودیری کردارو رەفتاری سه ربازان، ئینزیباتخانه.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دژمنی
دژمنی
دژمەنی
دشمنی،ریغ، آریع، ستیز، ستیزە، بدخواهی،
دژمەنی
بەدخوایی.[دوژمنی، نەیاری]
دژمەنی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دژهۆنی
کۆکردنەوەی دوو وشە کە دژایەتی بێ لە ناوەندیاندا لە ڕستەیەکدا (تباق)
دژهۆنی
اطباق در شعر
دژهۆنی
کۆکردنەوەی دوو پێچەوانە لە هەڵبەستێکدا
دژهۆنی
کۆکردنەوەی دوو ووشە کە دژایەتی بێ لە ناوەندیاندا یا لە ڕستەیەکیدا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دژوێنی
چڵکنی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دڵفراوانی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دڵگرانی
زوبری
دۆخینی سست