ڕەگی ئەم وشە ئەڵمانییە و بە مانای«روانین بۆ جیهان»ــە. لە فەرهەنگی فەلسەفی ئەڵمانیدا بە مانای وێنایەکی گشتییە لە جیهان و بە پێگە و هەڵوێستی ئینسان لەناو خۆیدا لێکدراوەتەوە. جیهانبینی ڕوانین و تەفسیرێکی تایبەت لە گەردوون و ژیان دەدا بەدەستەوە.
لە زاراوەدا بریتییە لە دەزگەی تیۆری و مەفهوومی و وێناندنی جیهان. بە مانایەکی بەربڵاو هەموو تیۆرییەکانی ئینسان لە بارەی جیهانی دەوروبەر، هەر لە تیۆری و بیرۆکە فەلسەفی و کۆمەڵایەتی و سیاسیەکانەوە بگرە هەتا ئەخلاق و هونەر و زانستە سرووشتییەکان دەگرێتەوە. بەڵام مانا جەوهەری و کاکڵەکەی بریتیە لە تیۆری و بیر و بڕوای فەلسەفی.
بەگشتی جیهانبینی، سێ ڕێچکەی لێ بۆتەوە:
ـــ جیهانبینی زانستی
ـــ جیهانبینی فەلسەفی
ـــ جیهانبینی ئایینی

(خاتەمول ئەنبیاء - xatemul enbîya’)

دوا پێغەمبەر، پێغەمبەری موسوڵمانان (د.خ).

(خونبیدەن - xunbîden)

ڕەقس و هەڵپەڕین، چەپڵەلێدان، تەپڵ لێدان.

الاستبصار

Insight

(زه نبیل - zenbîl)

زه میله، قه وشه ر.

(زه نبیل باف - zenbîl baf)

زه میله ساز، قه وشه رچن.

ناوی دێیەکە لە موکریان

زەمبیلە

تَبَنگو، زَنبیر. (سبد حصیری)

[زەمیلە (سەبەتەی حەسیر.)]

زَنبیل، زَبِّیل، قُفَّة، قَوصَرَة، مِکتَل، مِقطَف، مِنجَف، سِلَّة، قَوصَرَّة.

نگا: زەمبیل

زەمبیل

زەنبیلە، زەمیلە، بەرچینە. زەمبیل ، نێوی دێیەکیشە لە موکریان

زەمیلە

زنبیل

زەمبیل

زەنبیل

(سونبیده ن - sunbîden)

کون کردن، هه ڵکۆڵین.