(نەبیز - nebîz)

شەراب، شەرابی ترێ، شەرابی خورما.

(نەبیرە - nebîre)

نەوەو نەبیرە.

(نەبیسە - nebîse)

نەوە، مناڵی مناڵ، نەڤی.

(نەبیل - nebîl)

پیاوی نەجیم و خانەدان، زاناو هۆشیار.

(نەبی‍‌ھ - nebîh)

زانا، هۆشیار، زیرەک، وریا.

انبیک، انبیق.

ئەمیق، ئەمبیق. [ئامێری دڵۆپاندن].

انبیق. وێنە= ئەمبیق (٢)

(ئەنبیاء - enbîya’)

پێغەمبەران.

(ئەنبیائی ئولول ئەزم - enbîya’ iululezim)

پەیامبەرانی نێردراو، ئەو پێغەمبەرانەی کە خودان کتێب و شەریعەتی سەربەخۆبوونە.

(ئەنبیس - enbîs)

جێز، خەرمانی سورکراو، خەرمانی شەنکراو.

(ئەنبیغ - enbîx)

ئامێرێکە بۆ پاڵاوتنی شلەمەنی وعەرەق ومەشروبات.

نقب

(تەنبیدەن - ten bîden)

ڕووخان، هەرەس هێنان، داڕووخان، داتەپین.

(تەنبیده - ten bîde)

ڕووخاو.

(تەنبیه - tenbîh)

بێدار کردنەوه، ئاگادارکردن.

(جونبیدەن - cunbîden)

جوڵان، بزوان، جمین.

(جونبیدە - cunbîde)

جوڵاو.

جهان بینی

Weltanschaung/ world outlook

ڕەگی ئەم وشە ئەڵمانییە و بە مانای«روانین بۆ جیهان»ــە. لە فەرهەنگی فەلسەفی ئەڵمانیدا بە مانای وێنایەکی گشتییە لە جیهان و بە پێگە و هەڵوێستی ئینسان لەناو خۆیدا لێکدراوەتەوە. جیهانبینی ڕوانین و تەفسیرێکی تایبەت لە گەردوون و ژیان دەدا بەدەستەوە.
لە زاراوەدا بریتییە لە دەزگەی تیۆری و مەفهوومی و وێناندنی جیهان. بە مانایەکی بەربڵاو هەموو تیۆرییەکانی ئینسان لە بارەی جیهانی دەوروبەر، هەر لە تیۆری و بیرۆکە فەلسەفی و کۆمەڵایەتی و سیاسیەکانەوە بگرە هەتا ئەخلاق و هونەر و زانستە سرووشتییەکان دەگرێتەوە. بەڵام مانا جەوهەری و کاکڵەکەی بریتیە لە تیۆری و بیر و بڕوای فەلسەفی.
بەگشتی جیهانبینی، سێ ڕێچکەی لێ بۆتەوە:
ـــ جیهانبینی زانستی
ـــ جیهانبینی فەلسەفی
ـــ جیهانبینی ئایینی

(خاتەمول ئەنبیاء - xatemul enbîya’)

دوا پێغەمبەر، پێغەمبەری موسوڵمانان (د.خ).

(خونبیدەن - xunbîden)

ڕەقس و هەڵپەڕین، چەپڵەلێدان، تەپڵ لێدان.

الاستبصار

Insight