political anthropology

ئەم لقە زانستییە ئاوێتەیەکە لە زانستی مرۆناسی کەلتووری و زانستی سیاسەت کە سەروکاری لەگەڵ هەندێ لە قووڵترین کێشە سیاسیەکانی کۆمەڵگە سەرەتاییەکاندا بووە. لە ڕوانگەی زۆربەی مرۆڤناسانی سیاسییەوە، هەموو بەستێنەکانی ژیان کەمتاکورتێک خەسڵەتێکی سیاسییان هەیە و ژیانی کۆمەڵایەتی تێکڕا پێکهاتێکە لە سێکوچکەی ململانێ، دەسەڵات و سوڵتە. یەکەمین ئاسەواری مرۆناسی سیاسی کتێبی فریدریش ئێنگڵس بوو لە ژێر سەردێڕی سەرچاوەی خێزان، خاوەندارێتی تایبەت و دەوڵەت (1844).
لەم سەردەمەدا موتاڵاکردنی پێوەندییەکانی دەسەڵات لە ناخی ستراکتووری خێزان، عەشیرە، نەتەوە و زایەند (جێندەر) بە تایبەت لە وەڵاتانی بەرەو پێشکەوتن، بۆتە بابەتێک بۆ مرۆناسانی سیاسی. ململانێ و مشتومڕی سیاسی لەم وەڵاتانەدا زۆرتر لەسەر ئەم مەسەلانەیە و بە تایبەت باسکردن لە دواهاتی سیاسی ئەتنیکی و کێشمەکێشی نەتەوەیی کەوتۆتە بەر سەرنجی مرۆناسی سیاسی. جیاواز لەم باسە تازانە، بابەتی کلاسیکی مرۆناسی سیاسی ئێستاش هەر شێوازە سیاسییەکانی پێش دروسبوونی دەوڵەتە. یەکەمین شێوازی ڕێکخراوەیی ژیانی سیاسی لە قەوارەی هۆزەکان سەری هەڵدا کە ستراکتووری دەسەڵات لە ناویاندا لە سەر پێوەندی خزمایەتی سازدرابوو. چەند هۆکارێک بوونە هۆی گۆڕینی ئەم شێوازە سیاسییانە بەرەو دەوڵەتی ڕێکخراوەیی کە بریتین لە: بەرفرەوان کردنی جوگرافیای دەسەڵاتی هۆزەکان و سەرکەوتنیان، زیادبوونی بەرهەمی کشتوکاڵ، زۆربونی حەشیمەت، پەرەسەندنی بێعەدالەتی کۆمەڵایەتی، پەرەسەندنی بازرگانی و گەورەبوونی شارەکان.
مرۆڤناسی سیاسی، بۆ مرۆڤ وەک مرۆڤێکی سیاسی دەڕوانێ و تایبەتمەندییە هاوبەشەکانی هەموو ڕێکخراوە سیاسییەکان لەباری مێژوویی و جوگرافییەوە پێناسە دەکات. ئەم واتایە لە کتێبی سیاسەتی ئەرەستۆ کە لە بنەڕەتدا مرۆڤ بە بوونەوەرێکی سیاسی دەزانێت، بەرچاو ئەکەوێت.

humanistic, سەربە مرۆڤ.

(باک.): پیاوێکی گچکەو بێ تین و لاواز و پەرپووت. زیندەوارێکە وەمرۆی دەچێ بەڵان زەردە کە نێزیکی شانەی هەنگی بکەون تێکی دەدەن

انسان نو

New Man

ئەم زاراوە لە دەیەی 1920 ڕەواجی پەیا کردووە و لە زاراوەی سیاسی چەپدا بە واتای ئاڵوگۆڕی ماهییەتی مرۆڤ و گۆڕانی بەرەو بوونەوەرێکی نوێ، بەدەر لە هەرچەشنە فیز و دەمارێک، پێش ڕاگەیشتن بە خۆی و خێزانەکەی، وەفاداری بە خەڵک بە ئەرکی سەرشانی دەزانێ. ئەم جۆرە مرۆڤە، خاوەنی بیروڕایەکی نوێیە و شێوازی ڕابردووی خستۆتە لاوە. تایبەتمەندی گرنگی ئەم مرۆڤە، سەرنجدانە بە داهاتوو لەبری ڕابردوو، مرۆڤێکی بە تەکوزە و وردەبینە، بڕوای بە پلاندانان و ڕێکخستنی کارەکانە، باوەڕی بە زاڵبوونی مرۆڤە بە دەوروبەریا، بڕوای بە پیادەکردنی عەدالەت و یەکسانی و زانست و تەکنۆلۆژیایە.

کۆمەڵێکی مرۆڤی کە وەک ئاژەڵ، بێ ڕامان و بیرکردنەوە، کوێرکوێرانە شوێن ڕێبەرەکانیان دەکەون و هاوشێوەی ڕەفتاری ئەوان هەڵسوکەوت دەکەن.

گله انسانی

Human Herd

المذهب الانساني

Humanism

کمیسیون حقوق بشر ملل متحد

United Nations Commission on Human Rights

یەکێک لە لقەکانی ئەنجومەنی ئابووری و کۆمەڵایەتی نەتەوە یەکگرتووەکانە کە لە ساڵی 1946 بەپێی بەندی 68 جاڕنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان دامەزرا و لە یەکەمین هەنگاوی خۆیدا بەیاننامەی جیهانی مافی مرۆڤی دەرکرد. بە هۆی ئەوەی بڕیارەکانی ئەم کۆمیسیۆنە لە ئاست مەسەلەکانی هاوپێوەند لەگەڵ مافەکانی مرۆڤ زەمانەتی جێبەجێ کردنیان نەبوو، لە ساڵی 2006 هاوکات لەگەڵ پیادەکردنی هەندێ ڕیفۆرم لە ڕێکخراوەی نەتەوە یەکگرتووەکان، ئەم کۆمیسیۆنە پەرەی پێدرا و بە «ئەنجومەنی مافەکانی مرۆڤی نەتەوە یەکگرتووەکان» ناوی گۆڕا کە تێیدا وەڵاتانێکی زیاتر بوونە ئەندام.

نامرد

ناپیاو، کەسێ کە لە مەردایەتی دوورە

نامرد

نەمرۆ