تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئافتووش
خۆهەڵقورتاندن لەکاری مەردوومدا
ئافتووش(باد)
خۆ تێکەڵ کاری کەسێکی تر کردن، خۆ لە خەڵک هەڵتووتاندن
ئافتۆمات
«نا.»، «کئێر.» جۆرێک چەکی شەڕه، لە تفەنگ بچووکتره و لە دەمانچە گەورەتر، بۆ هەڵگرتن سووکە و فیشەک زۆر دەخوا، هەر جارێک میلی ڕابکێشرێ ئیتر پێویستی بەوە نییە پاش تەقاندنی هەر فیشەکێک - وەکوو تفەنگی تر - جارێکی تر میلی ڕابکێشن و فیشەکی بەرنە بەر. هێندێکیان بۆ تەقاندن دەرەجەیان هەیه، یەک یەک، یان دوو دوو، یان هەرچی فیشەکی تێدا بێ هەمووی بە جارێک دەردەکا. کلاشینکۆف و ستێن ئافتۆماتن. تێبــ. ــ ئەم وشەیە هەر عەینی وشەی «ئۆتۆمات» ی فرەنسییە کە لە ئۆتۆماتۆس» ی یۆنانی وەرگیراوە و مەعنای ئەوەیە: «لە خۆیەوە کار دەکا، لە خۆیەوە دەبزوێ». لە شەڕی دووەمدا کاتێ «ئۆردووی سوور» هاتۆتە کوردستانی ئێران ئەم وشەیەش بە شێوەی ڕووسییەکەی هاتۆتە ناو زمانی کوردی. * تەماتیر، تەماتیک: «کعر.» تۆمیگەن. هس.: ئافتاب، ئافتاو بە مەعنای: لەخۆیەوە دەدرەوشێ یا لەخۆیەوە گەرم.
ئاهی نەگرفتە
شانسی
ئاهی نەگرفتە
دوو بەختی، شانسی
ئاوسەرکەفتن
آب پوش. (فراپوشیدن آب چیزی را.)
ئاوسەرکەفتن
ئاوپۆش. [ئاوداپۆشین (داپۆشرانی هەر شتێک بە هۆی ئاوەوە.)]
ئاوسەرکەفتن
غمر، اغتمار.
ئاوسەرکەفتن
ئاوپۆشی، سەرکەوتنی ئاوو داگرتنی
ئاڕفتە
بیران، ریختە، ویران.
ئاڕفتە
ڕمیاگ، ڕووخیاگ، وێران. [ڕووخاو، ڕماو]
ئاڕفتە
خراب، خرب، مخروب، منهل، منهدم.
ئاڕفتە
از کار افتاده
ئاڕفتە
[[ ئا + ڕفتە] ]
«نمغـ.»، «سنـ.» تێک تەپیو، ڕووخاو، وێران * «مکـ.» ڕفتە. هس.: «بکـ.» ئاروودە: بێکارە، خوێڕی «تمـ: ژابا - ٦» و: کەفتە و ڕفتە.
ئاڕەفتە
خراب واز کار افتاده
ئاڵفتە
خوگرفته، الیف
ئاڵفتە
«نمفـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاڵوودە.: شاباز ئاڵفتەی ڕۆمان خوێندنەوە بووە و دەرس و دەوری وەلا ناوە. تێبــ. ــ ئەم وشەیەش لە زمانی کوردیدا مەسدرەکەی لە بیر چۆتەوە و لەوانەیە، یەکەندەردوو بە بیراندا بێ کە لە «ئەلفەت» ی عارەبی وەرگیراوە، بەڵام مەسدەری «ئالوفتەن» بە مەعنای «عاشق بوون» کە لە فارسیدا هەیە و زۆر زۆر کەم دەکار دەکرێ، ئەم گومانە ناهێڵێ.