فابیانیسم

Fabianism

زاراوەی فابیانیزم لە ناوی فابیۆس سەرکردەی ڕۆمی وەرگیراوە کە دوو سەدە پێش زایین ژیاوە و توانی بە زیرەکی و لەسەرخۆ، شکست بهێنێ بە هانیباڵی دوژمنی. لە زاراوەی سیاسیدا ناوی بزاڤێکی سۆشیالیستییە کە لە بریتانیا سەری هەڵدا و لایەنگرەکانی لە 1884 لە «کۆمەڵەی فابیان» کۆ بوونەوە و توانی سەرنجی هەموو ڕۆشنبیرانی ئەو سەردەمە (بۆ وێنە جۆرج بیرنارد شاو و گراهام والاس) بەرەو لای خۆی ڕابکێشێ. بەگشتی ئەم ڕێبازە پێیوایە کە سۆشیالیزمی جیهانی دەبێت بە ئارامی و بەکاوەخۆ و بە شێوەیەکی زانستییانە لەسەر بیر و هزری جەماوەر کاریگەریی دابنێت. کۆمەڵەی فابیان لەسەر ئەم باوەڕەن کە دەکرێت لە ڕێگەی ئاشتیانە و گونجاو لەگەڵ بنەماکانی دیموکراسی و کاریگەریی لەسەر بیروبۆچوونی بەرپرسان، کۆمەڵگەیەکی سۆشیالیستی بنیاد بنرێت. پاش دامەزرانی حیزبی کرێکاری بریتانیا کۆمەڵەی فابیان چوونە ڕیزی ئەم حیزبەوە بەڵام سەربەخۆیی خۆیان پاراست و دواتریش وەک گرووپێکی ڕۆشنبیر دەستیان دایە توێژینەوە و ڕاگەیاندن لەناو حیزبدا. ئەم گرووپە چەند وتارێکیان بەدژی فەلسەفەی مارکس بڵاوکردەوە و لەم بارەوە بەم شێوە بیریان دەکردەوە:
1ـــ چاکسازی کۆمەڵایەتی بەشێوەیەکی خۆڕسک، کامڵبوونی سرووشتی بەدی دەهێنا و بارودۆخی ئابووری کرێکاری بەرەو باشتربوون دەبرد و پێویستی بە شۆڕش و توندوتیژی نەدەکرد.
2ـــ بۆ پێشڤەبردنی کۆمەڵایەتی، ململانێی چینایەتی پێویست نەبوو.

مخفف فاطمه، نام زنانه
رنگ روشن

سووکەناوی فاتمە، ناوی ژنانە
ڕەنگی ئاچۆخ، ڕەنگی کاڵ

مَضی / بەسەرچو. کاتی بەسەرچو. تێپەڕی.

مَضَی. إنتَهَی / تێپەڕی. ڕابورد. بەسەرچوو. تەواو.

سَبَقَ السیف العزل / کات تێپەڕی. بەسەرچوو.

قُضیَ الأمر / کات تێپڕەێ. بەسەرچوو. کار لە کار ترازا.

جاوَزَه / لێی تێپەڕی. بەجێی هێشت.

قُمری
بزمجه

یاکەریم، کوترەباریکە، قومری
خەمەگڕو

دَخَل / چووە ناوی. تێی چوو.

خَسِرَها / هەلی لە کیس چوو.

(فاتی‍‌ھ - faith)

فەتحکار، سەرکەوتوو، کەسێک کە شتێک بکاتەوە یان وڵاتێک بەشەڕ بگرێ.

فَتّاح. الذی یَفتَح / کەرەوە. ئەوەی ئەکاتەوە.

بادیء / دەستپێکەر. دەستپێشخەر.

أوَّل / یەکەم. سەرەتا.

زاهٍ. ضِد قاتم / کاڵ. ڕەنگی کاڵ.

عَرّاف. فاتح الفال / فاڵگرەوە.