تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



داگیرکاریی (ئیستیعمار)
ئەم وشە بە مانای حەز بە ئاوەدان کردنەوەیە بە چەشنێک کە تاقمێک لە خەڵکی وەڵاتێک بچنە وەڵاتێکی دیکە و دەست بدەنە ئاوەدانکردنەوەی ئەو جێیە. بەڵام لە زاراوەی سیاسیدا بە مانای زاڵبوونی سیاسی، سەربازی، ئابووری یا کەلتووری وەڵاتێکی بەهێزە بە سەر وەڵات یا نەتەوەیەکی بێدەسەڵاتدا. چەمکی ئیستیعمار، ئەمڕۆکە لەگەڵ چەمکی ئیمپریالیزم لە باری ماناییەوە هاوڕەگەزیان لێ دەرهاتووە و لە بنەڕەتدا ئیستیعمار کردارێکی ئیمپریالیستی ناونووس دەکرێت واتە دەسەڵاتێک کە دەیهەوێ لە سنوورە نەتەوەییەکانی خۆی تێپەڕ ببێ و وەڵاتان و نەتەوەکانی دیکە بخاتە ژێر سوڵتەی خۆیەوە. بەم بۆنەوە دوو زاراوەی «ئیستیعماری سوور» و «ئیستیعماری ڕەش» هاتونە ئاراوە کە یەکەمیان، سیاسەتی داگیرکارییانەی یەکیەتی سۆڤیەت بووە و دووهەمیش، هێزە ئیمپریالیستیەکانی ڕۆژاوا. هەر بەم قیاسە، پاکستانیەکان لەبارەی «کەشمیر»ەوە ڕوویانکردۆتە «ئیمپریالیزمی قاوەیی» .
سەرچاوە: نالی
دەفتەری ئەعمال
کردارنامە. لە ئایەتدا هەیە کە خوا لە ڕۆژی داوەریدا ئەفەرموێت هەر کەسێک کردارنامەی خۆی بدرێتێ کە ڕیزی ئەو چاکە و خراپانەی تیا نووسراوە کە لە دنیادا کردوونی. وشەی (دەفتەری ئەعمال) لەوە وەرگیراوە.

دەفتەری ئەعمالی من، بێ قەطرەیێکی ڕەحمەت،
کەی بە صەد زەمزەم سیاهیی نوقطەیێکی لێ دەشۆم؟!
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
زعماء
[ا. ع ]
(زوئه ما - zu’ema)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
شەعمووز
وڵاخی سەرکێش
شەعمووز (زا.)
ووڵاخی سەرکێش.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
طعمه
[ا.ع ]
(تو ئمه ـ te’me)
چه شه، خۆراک، رزق و رۆزی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
فراخ نعمت
[ص. مر ]
(فەراخ نیئمەت - ferax ni’met)
ماعملە
معامله
ماعمەلە
معامله
ماعمەلە
مامەڵە، داوستە
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
متعمد
[ا.فا.ع ]
(موتەئەممید - mute’emmid)
کەسێک بە ئانقەست کارێک بکات.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
متعمق
[ا.فا.ع ]
(موتەئەممیغ - mute’emmix)
کەسێک بە قووڵی بیر بکاتەوە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
متعمل
[ا.فا.ع ]
(موتەئەممیل - mute’emmil)
مجۆعمە
سیینی٬ فەرخەسینی٬ لەنگەری٬ مەرسەف٬ (بۆتا) بەرگەشن٬ -ی دار: تەبەق٬ خووانه٬ خووانچە
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
مستعمرە
[ا. مف. ع ]
(موسته‌ئمه‌ره‌ - muste᾿mere)
وڵگە، کۆڵۆنی، وڵاتی داگیرکراو لەلایەن بێگانەوە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
مستعمل
[ا. مف. ع ]
(موسته‌ئمه‌ل - muste᾿mel)
بەکار هاتگ، بەکار هێنراو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
معما
[ا. ع ]
(موئەمما - mu᾿emma)
مەتەڵ، قسەیەک بە رەمزو هێما مەبەستێک دەرببڕێ، گۆنگ.