سووتەمەنی، ئێزنگ و قەڵاشکەری

دیشب

دوێ شەو

پریشب

دوو شەو پێش، پێرێ شەو

شەوگار

شباهنگام، بعد از غروب

تەنگی نوێژی شێوان

(کە. ،فە.) بە درێژایی شەوێ، شەوگار. شەو کردنە ڕۆژ لە ئاهەنگ و بەزمدا.

گرتنی پەلەور لە تاریکەشەودا بەچرا

گیاندارێکە کە شەو بەچرا کەوتبێ

شەو و ڕۆژکردنەوە لە ئاهەنگدا

بَرَنج، شَباره (مرضی است عرض چشم می شود که ضاهراً عیبی ندارد و چیزی را هم نمی بیندو اما مانند کور راه می رود)

[شەقارە، نەخۆشیەکی چاوە کە کەموکوڕیەکی پیوە دیار نیە، بەڵام هیچیش نابینێت و مرۆڤ وەک کوێر دەڕوات بەڕێدا]

عَور، عَمه

شکار پرنده در تاریکی به وسیله چراغ

شەڤارە

ئەو باڵندەیەیە کە بە شەوی تاریک ڕۆشنایی ئەبینێ و ڕێ ون ئەکا و بە ئاسانیی ئەگیرێ.

لێم حەرامە دانەوو ئاوی حەماماتی حەرەم
من کە بازی دیدە بازم نەک شەوارەی دەستەمۆم

(ڕەوا.) شەوەرە، حەوتوو، نۆرەگرتن، ئاگالێ بوونی حەوت ڕۆژەی ژنی زاوە لە منداڵەکەی. ڕاوی قاز و ئاوێیه بە شەو مۆم یا بنە گۆزەڵەیەکی پڕئاوو لە بنهەنگڵی دەگرن دەنێو ئاوێدا بۆ باڵندەیەکان دەچن ئەوانیش بە ڕووناکی ئاورەکەوە دێن کابراش دەیانگرێ و دەیاندا بە هاوڕێیەکانی پشتەوەی. کەسێکیشە یا گیان لەبەرێکیشە بە دیمەن چاوی هیچ کەمووکورتی نیه ناشبینێ. سەرلێشێواو، سەرگەردان، ئەو چێرکە شەوارەیە.

از نور چراغ به دام افتادن