تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



شتین
چاوچنۆک، کەسێکە هەمیشە چاوی لە چتی ئەم و ئەو بێ و بەبێ چت هیچ کارێکی بۆ کەس نەکات.
شتەغالی(باک.)
شتەغلین (باک.)
شتەغالین.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
شتەو
شتەو
شتەی (هەورا.)
سوشتن.
کوچک جل شتن
لَهنه، لَهنَج
کوچک جل شتن
[بەردێک کە جاران لە کاتی شتندا جلوبەرگیان پێ کوتاوە]
کوچک جل شتن
مَدَقَّه، لَهنَج
گ شتێ
همەچیز.
گ شتێ
گ چشتێ، گشت چتێ، گ شتێک. [گشت شتێک، هەموو شتێک]
گ شتێ
کُلُّ شَيء.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اشتك
[ا ]
(ئیشتە کiştek)
باشتر
[[باش/١ + تر]]
(صت.) ١-حاڵی هەر شتێکی یان هەر کەسێکی لە لانی چاکییەوە بەسەر هاوچەشنی خۆیدا بێ،: قەڵەمەکەی لەئی ئەستی باشتر دەنووسێ. *چاتر، چاکت. قنجتر، خاستر، (جنو). خوو تر. ٢-حاڵی هەر شتێ یا کەسێ کە بۆ کەسێ یا بۆ کارێ لە هاوچەشنێکی خۆی زیاتر دەست بدا: هۆو قاتە شینەی ئەوهالیان بۆ تۆ باشترە.
بانگێشتن کردن
[[بانگێشتن+كردن]]
«مست.، مت.»، «مک.» ئاگادار کردنی کەسێ یا کەسانێ بۆ چوونه ماڵ یا هەر شوێنێکی تر بۆ: نان خواردن، خواردنەوه، شایی و خەنەبەندان یا هەر جوورە کۆبوونەوەیەکی لەم بابەتانه. *دەعوەت کردن. «کعر.» زیافەت. «مک.» مێمانی کردن. «سن.» میرفانی.
بنێشته خۆشکه
«نت.»، «مک.»، «کن.» تم: بنێشتکردن به بنێشته خۆشه ی...
به جێ هێشتن
مست. مت.»، «مک.» 1- تەرک کردنی شتێک یا کەسێک له شوێنێک و دەگەڵ خۆنەبردنی.:: خەسرەومان به جێ هێشت ئاگای له ماڵێ بێ. میوانەکان به جێ نەهێڵی، جانتاکەی لە ئوتێل به جێ هێشتبوو. 2- تێپەڕین له شوێنێ، دێیەک و.... و.....خستنه پشت سەری:: کەرکووکمان به جێ هێشت ئینجا بیرمان کەوتەوه که دەبوو بچین کەباب بخۆین، ئەهوو چەند لەمێژه «قەمتەره» مان به جێ هێشتووه..
بەدیارەوه دانیشتن
«مست. مت.» چاوەدێری کەسێک یا شتێک کردن.:: بەدیارەوە دانیشتن مەبادا کارێکی هەبێ. ئەوه بەدیار مەوه دانیشتووی کەچی؟
بەرگه پشتی
«نت.»، «سیم.» تم: بەرگەسەرین تێبــ.ینی: پشتی جووره سەرینێکه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
داشتن
[مص. ل. م ]
(داشتەن - dasten)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
درشتخو
[ص. مر ]
(دو روشت خو۔ durust xd)
به دخوو، تونده تەبیعەتی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
درهشته
[ا ]
(ده رهیشته - derhiste)
کەردم، به خشش، عەتا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
درگذشتن
[مص.ل ]
(دەرگوزەشتەن - der guzesten)
تیپەرین، چاوپوشین له ¬خەتای که سیک، لیبوردن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دست داشتن
( مص. ل. دەست داشتەن dest dasten))
دەست روییشتن، دەست هه بوون.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دشتک
[ا ]
(دەشتەک - destek)
پز، پیزه، تول، جه نین.
هێشتان(باک.)
گەنێن٬ گەن بوون٬ خراپ بوون٬ بهیشە.ـــ ددن (باک.) : گهناندن٬ خراپ کردن.
گۆشتن
قەڵەو٬ پڕ گۆشت ٬ تێر گۆشت.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
آبشتن
[مص ]
(ئابەشتن - abeşten)
ڤەشێرتن، پەنهان کردن، شاردنەوە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
آبشتنگاە
[ا ]
(ئابەشتەنگاه - abştengah)
ئارایشتکردن
خۆلەدەقدان، بەزەک کردن، تاس و لووس
ئاروان وشتر
«نتـ.»، «مکـ.» وشتری مێنگەی چوار بەهار دیتوو.
ئارەق ڕشتن
«مستـ. لا.» ١- تمـ : ئارەق کردن. ٢- «کنـ.» ماندووبوون و زەحمەت کێشان بە کارێکەوە.