(ئاله می جیسمانی ـ alemi cismanî)

جیهانی جسمانی، دنیای ته بیعه ت و ماده.

(کۆ.):قەرەڵوو

نوی، نُپی، نُبی، فَراتین، گفتار آسمانی، گفتار خدایی

[فەرماتشتی خودا]

کَلام سَماوی، قُرآن، کَلامُ الله

برووسکەی ئاسمانێ

حبل

لای هەرە ژوورووی سەرت

آسمان، سمان، سپهر، چرخ، گردون، مینو، کرزمان، گرزمان، آشكو، آشکوب. پناد، نودە.

گەردوون، چەرخ، چەپگەرد، هەوا، حەوا. [فەلەک، عاسمان]

سماء، فلک، زرقاء، جلد.

آسمان

حەوا، عاسمان، بەرزاییێ کە ئەستێرە و مانگ و ڕۆژی لێوە دەبینرێن، ئەزمان، ئەزمین

«نا.» ١- ئەو شینایییە پان و بەرین و بێ بن و بناوانەی کە لە ژوور سەرانە و مانگ و ڕۆژ و ئەستێرەکانی تێدا دەخولێنەوە یا ڕاوەستاون.: پچێتە پەڕپەڕووچکەی ئاسمانێ دەیهێنمە خوارێ. □ «وەک شێفەلەتە چۆن، نەبم لەت لەت» «ئاسمان بەرز و دەسا، زەوی سەخت» «سەلام ــ ١٧٦». ٢- چێگەی پیاوچاکان: عیسا چوو بۆ ئاسمانان، مەلاییکەت لە ئاسمانان هاتنە خوار. * عاسمان، «بکـ.» ئەزمان، ئەزمێن. عەسمان. «زازا» ئاسمییە «تمـ: ژابا ــ ١٠».

فەلەک، گەردوون، ئەزمان، چەرخ، مینوو. هەوا، حەوا، لا ژوورووی سەر

وتەیەکە بە کار دێنرێ بۆ جیاوازی و دووری دوو شت لە یەکەوە

«ستـ.» ١- ناڕێک، نالەبار. ٢- قسە، کار یا شتێ سەروبنی پێکەوە نە نووسێ. ٣- وەڵامێک پێوەندی بە پرسیارەوە نەبێ. ٤- حاڵی دوو شتی جیاواز لە یەکتر: ئەم فەرماییشتانەی ئێوە، وە ئاسمان و ڕیسمان دەچن. جوابێکی دایەوە ئاسمان و ڕیسمانیش نەبوو، قسەی وای دەکرد ئاسمان و ڕیسمانی چی؟ □ «بە حاتەم گەر بکەی تەشبیهی ئەم ئاغایە بێ عەقڵی» «کە فەرقی ئەم لەگەڵ ئەو ئاسمان و ڕیسمانی بوو» «رەزا ــ ٣٣». چوون بە ئاسمانا: «کنـ.» ١- خێرا و گورج و گۆڵ و بە تووڕەیی، لە حاڵی دانیشتنەوە هەستانە سەرپێ. ٢- زۆر تووڕە بوون و ئەرز بە خۆوە نەگرتن، لە شوێنی خۆ جووڵە جووڵ و گوڕە گوڕ کردن: هەر گوێی لە قسەکان بوو وەک فیشەکە شێتە چوو بە ئاسمانا.

ئاسمان و دەزوو، ووتەیێکە بۆ جیاوازی نێوانی دوو چتان لە یەکتری بەکار دەبرێ

(ئاسمان - asman)

عاسمان، ئاسمان.

(ئاسمان دەرە - asmsn dere)

کاکێشان، کاکەشان، کادز، چەرخ و فەلەک.

(ئاسمان گون - asman gûn)

شینباو، بەڕەنگی ئاسمان.

نیوار، آسمان، هَوا.

ئاسمان، هەوا، حەوا. [بۆشایی]

جَوَ، سَماء، هَواء، بَین السَّماءِ و الأرضِ.

(جوسمان - cusman)

جەستە، بەدەن، لەش.

آسمان